REFİK HALİT KARAY’IN SÜRGÜN ROMANINDA ORTA DOĞU İZLENİMLERİ

Year 2020, Volume: 10 Issue: 20, 349 - 377, 30.12.2020

M Fatih Kanter

Abstract

Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının öncü yazarlarından olan Refik Halit Karay’ın eserlerinde sürgün ve sürgün edebiyatı önemli bir yer tutar. Hayatının büyük bir bölümünü sürgünlerde geçiren yazar, sürgün dönemi tecrübelerini hikâye ve romanlarında kendi gözlemlerinden hareketle kurgu dünyasına taşır. Sürgün yıllarının ikinci dönemini oluşturan Beyrut, Şam ve Halep günlerindeki gözlemlerini yansıtan Sürgün romanında Orta Doğu coğrafyası insanları ile birlikte gerçekçi bir şekilde sunulur. Sürgün romanı başkişi Hilmi Efendi’nin sürgün olarak gönderildiği Beyrut’taki hayatı ve ardından Şam ve Halep’te yaşadıkları çerçevesinde ilerler.
Romanda, Beyrut’un çok kültürlü yapısıyla bir deniz şehri oluşu üzerinde durulur. Şam, Arap ırkının hâkimiyeti altında bir şehir olarak tasvir edilir. Halep ise Türklere daha yakın bir kültürel doku barındıran yapısıyla aktarılır. Romanın başkişisi Hilmi Efendi ve arkadaşı İrfan Bey aracılığıyla okurun dikkatine sunulan bu şehirlerdeki hayat, iklim özellikleri, mimari, insan tipolojisi, gelenekler ve alışkanlıklar gibi kültürü oluşturan etmenler ışığında betimlenirken bir Orta Doğu profili ortaya konur.

Keywords

Refik Halit Karay, Sürgün, Orta Doğu, Beyrut, Şam, Halep

References

• Aktaş, Şerif (1986), Refik Halit Karay, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. , Ankara
• Aktaş, Şerif (2004), Refik Halit Karay, Akçağ Yay., Ankara
• Bauman, Zygmunt (2001) Parçalanmış Hayat (Çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Burcu Yılmaz, Ebru (2019) Edebiyat Şehir Hafıza Türk Romanında Hafıza Mekânı Olarak Şehir (1940- 1960), Kesit Yayınları, İstanbul
• Hüküm, Muhammed (2018), “Refik Halid Karay’ın Orta Doğu ile İlgili Yazıları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 28, S. 2, s.109-124
• Karay, Refik Halit (1998), Sürgün, İnkılap Kitabevi, İstanbul
• Kefeli, Emel (2006), Edebiyat Coğrafyasında Akdeniz, 3F Yay., İstanbul