Evaluation of the Diagnostic Process of Children with Learning Disabilities in the Context of Regulation and Decree

Year 2022, Volume: 23 Issue: 2, 319 - 343, 01.06.2022

Asli İzoglu Tok , Özcan Doğan

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.800586

Cited By: 4

Abstract

Introduction: This study aims to examine the experiences of parents of children with a learning disability between the ages of 7-11 about the diagnosis process of their children and what this process means for parents.
Method: This study was carried out with the qualitative research method. The study group consists of 10 parents, at least one child between the ages of 7-11 who has been diagnosed with learning difficulties. Within the scope of the research, a semi-structured interview form was used and the content analysis of the interviews was carried out.
Findings: The pre-diagnosis period, which was formed as a result of the analysis, was discussed under three headings: the medical and educational evaluation period and the post-diagnosis period. In the pre-diagnosis period, developmental delays in all areas of development, especially in the area of social-emotional development, are noticed by parents. Children show letters in reverse writing, difficulty in distinguishing letters, and slow reading compared to their peers.
Discussion: Considering the result that children show early symptoms in all developmental areas, the importance of early diagnosis becomes apparent.
Conclusion and Suggestions: In the pre-diagnosis period, it is seen that the 11th and 12th articles of the regulation and the article of the premature principle of the Decree Law 573 have been interrupted. During and after the diagnosis period, it is seen that the 44th, 49th, 57th articles of the regulation and the fifth article and the principle of integrity, cooperation, willingness of the Decree No. 573 have been interrupted.

Keywords

specific learning disability, regulation for special education services,, medical diagnostics, educational diagnostics, evaluation

Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Tanı Sürecinin Yönetmelik ve Kararname Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Bu çalışmada özgül öğrenme güçlüğü tanısı almış 7-11 yaş arasında çocuğu olan ebeveynlerin çocuklarının tanı alma sürecine yönelik yaşantılarını ve ebeveynler için bu sürecin ne anlama geldiğini özel eğitim yönetmeliği ve kararname bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma nitel araştırma yöntemiyle yürütülmüştür. Çalışma grubu, özgül öğrenme güçlüğü tanısı almış 7-11 yaş arasında en az bir çocuğu olan 10 ebeveynden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve görüşmelerin içerik analizi yapılmıştır.
Bulgular: Yapılan analiz sonucunda bulgular tanı öncesi dönem, tıbbi ve eğitsel değerlendirme dönemi ve tanı sonrası dönem olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır. Tanı öncesi dönemde başta sosyal-duygusal gelişim alanı olmak üzere tüm gelişim alanlarında gelişimsel gecikmelerin ebeveynler tarafından fark edilir olduğu görülmektedir. Okul sürecinin başlamasıyla bu çocukların harfleri ters yazma, harfleri ayırt etmede zorlanma ve akranlarına kıyasla yavaş okuma gibi alanlarda gecikmeler göstermektedir.
Tartışma: Çocukların erken dönemde tüm gelişim alanlarında belirtiler gösterdiği sonucu göz önüne alındığında erken tanılamanın önemi ortaya çıkmaktadır.
Sonuç ve Öneriler: Uygulama sürecinde yönetmeliğin 11. ve 12. maddesinin tanı öncesi dönemde; 44., 49. ve 57. maddesinin ise tanı süreci ve sonrasında sekteye uğradığı görülmüştür. Kararnamede ise erkenlik esasının tanı öncesi dönemde; beşinci maddesi ile bütünlük, iş birliği ve isteklilik esasının tanı süreci ve sonrasında sekteye uğradığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

özgül öğrenme güçlüğü, özel eğitim hizmetleri yönetmeliği, tıbbi tanılama, eğitsel tanılama, değerlendirme

References

• Alberman, E. (1973). The early prediction of learning disorders, developmental medicine. Child Neurology, 15, 202–205.
• Alexander, A., & Slinger, A. (2004). Current status of treatment for dyslexia: Critical review. Journal of Child Neurology, 19(10), 744–758.
• American Psychiatric Association (APA). (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM–5) (5. Baskı). American Psychiatric Organization.
• Araz Altay, M., & Görker, I. (2018). DSM-5 kriterlerine göre özgül öğrenme bozukluğu tanısı alan olguların psikiyatrik eştanı ve WISC-R profillerinin değerlendirilmesi. Arch Neuropsychiatry, 55, 127–134. https://doi.org/10.5152/npa.2017.18123
• Aslan, K. (2015). Özgül öğrenme güçlüğünün erken dönem belirtileri ve erken müdahale uygulamalarına dair derleme. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 577–588.
• Aydın, S. (2017). Özel eğitim kurumlarında yaşanan eğitsel-yönetsel yetersizlikler ve çözüm önerileri [Yüksek Lisans Tezi]. Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydoğdu, F., Akalın, A., Polat, B., İrice, N., & Akpınar, M. (2016). Okulöncesi öğretmenlerin özel gereksinimli çocukların tanılanması konusundaki görüşlerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 13–21.
• Balcı, E. (2019). Disleksi hakkında öğretmen görüşleri ve karşılaştıkları sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 162–179. https://doi.org/10.12984/egeefd.453922
• Başar, M., & Göncü, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğüyle ilgili kavram yanılgılarının giderilmesi ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Egitim Dergisi, 33(1), 185–206. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017027934
• Birol, Z. N., & Aksoy-Zor, E. (2018). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü tanılı öğrencileriyle yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 887–918. https://doi.org/10.17152/gefad.400054
• Bozkurt, F. (2009). Zihinsel Yetersiz Tanısı Alan Çocukların Tanılama Süreçlerinin Betimlenmesi (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Çıkılı, Y., Deniz, S., & Kaya, H. B. (2019). Dik temel yazı çalışmalarının özel öğrenme güçlüğü olan öğrencinin yazım hatalarını düzeltmesine etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 501–529. https://doi.org/10.26466/opus.549544
• Çoğaltay, N., & Çetin, İ. (2020). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yeterlilikleri: Nitel bir araştırma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 126–140.
• Coşkun, G. N., Akkin-Gürbüz, H. G., Çeri, V., & Doğangün, B. (2018). Özgül öğrenme bozukluğu olan çocuklarda psikiyatrik eş tanıların incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(1), 87–94. https://doi.org/10.5455/apd.262350
• Çuhadar, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitsel değerlendirme sürecine ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 526–549. https://doi.org/10.24315/trkefd.307946
• Deniz, S. (2019). Özel öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerle çalışan öğretmenler için geliştirilen öğretmen yeterliği eğitim programının etkililiği [Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Doğan, Z., & Türkkal, A. (2019). Matematik becerilerinde yetersizlik görülen ilkokul öğrencilerinin rehberlik ve araştırma merkezindeki eğitsel tanılama süreçlerinin incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 14(3), 1391–1410. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.22593
• Finke, E. H., Drager, K. D. R., & Ash, S. (2010). Pediatricians’ perspectives on identification and diagnosis of autism spectrum disorders. Journal of Early Childhood Research, 8(254), 254–268.
• Fırat, T., & Koçak, D. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğünün tanımına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 915–931.
• Gever, A. (2017). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin disleksiye ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale.
• Gökdemir, S. (2017). Ülkemi̇zde özel yetenekli̇ öğrenci̇leri̇n tanilama süreci̇ni̇n öğretmen veli̇ ve öğrenci̇ görüşleri̇ne göre değerlendi̇ri̇lmesi̇ [Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Göksoy, S., & Öksüz, K. (2019). Eğitsel tanılama sürecinde rehberlik ve araştırma merkezinde çalışan öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 65–80.
• Görgü, E. (2017). Özgül öğrenme güçlüğü tanılı çocuklarla yapılan grupla psikolojik danışmanın çocukların depresyon ve kaygı düzeylerine etkisi. Turkish Studies, 12(33), 197–212. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12703
• Görgün, B., & Melekoğlu, M. A. (2019). Development of a reading support program for students with specific learning disabilities to improve reading fluency and comprehension skills. Elementary Education Online, 18(2), 698–713. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.562034
• Gül, H., Yürümez, E., Gül, A., Kılıç, H. T., & Günay-Ay, M. (2016). Öğretmenlerin özgül öğrenme güçlüğü ile ilgili bilgi düzeyleri ve damgalama: Çok merkezli bir çalışma. Ortadoğu Medical Journal, 8(2), 76–82.
• Güngörmüş-Özkardeş, O. (2013). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan araştırmaların betimsel analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30(2), 123–153.
• Gür, G. (2013). Disleksili bireylerde erken tanı konmasının önemi ve disleksi eğitimlerinde yurt içi ve yurt dışı uygulamaların incelenmesi ve karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Hutchinson, J., Whiteley, H., Smith, C., & Connors, L. (2004). The early identification of dyslexia: Children with English as an additional language. Dyslexia, 10(3), 179–195.
• Işıkdoğan-Uğurlu, N., & Kayhan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin eğitsel değerlendirme süreçlerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29), 626–669.
• İzoğlu Tok, A. (2018). Öğrenme güçlüğü olan çocuklar ve genel özellikler. In S. Şahin (Ed.), Öğrenme Güçlükleri (1. Baskı, pp. 59–87). Ankara: Hedef CS Basın Yayın.
• Karaaslan, Ö., & Karaaslan, D. (2016). Otizmli çocukların tıbbi tanılama sürecinde yer alan uzman doktorların tanılamaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 271–293.
• Karabekiroğlu, K. (2012). Aman dikkat: dikkat ve öğrenme sorunları. İstanbul: Say Yayınları.
• Kılıç, M. H. (2020). Özel Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar (Merkezefendi ve Pamukkale ilçe örneği) [Yüksek Lisans Projesi]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB.] (2017). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Ankara: MEB.
• Özel eğitim hakkında kanun hükmünde kararname (2015). Resmi Gazete, (573), 30 Mayıs 1997, 4216-23011. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.573.pdf adresinden edinilmiştir.
• Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği, (2018). Resmi Gazete, (30471), 7 Temmuz 2018. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm adresinden edinilmiştir.
• Sadan, A. (2018). Determining the expectations of the teachers who work in special education and rehabilitation centers from the guidance and research centers. International Journal of New Approaches in Special Education, 1(1), 66–89.
• Sakız, H., Sart, Z. H., & Ekinci, A. (2016). Öğrenme güçlüğünde yaşanan zorlukların eğitsel çerçevede incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 240–256. https://doi.org/10.21764/efd.19265
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sipal, R. F., & Bayhan, P. (2010). Service delivery for children who are deaf: Thoughts of families in Turkey. Journal of Disability Policy Studies, 21(2), 81–89. https://doi.org/10.1177/1044207310363434
• Sivrikaya, T., & Yıkmış, A. (2016). Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim mezunu olan ve olmayan öğretmenlerin öğretim süreciyle ilgili gereksinimleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1984–2001.
• Turgut-Turan, S., Erdoğan-Bakar, E., Erden, G., & Karakaş, S. (2016). Özgül öğrenme bozukluğunun ayırıcı tanısında nöro-psikometrik ölçümlerin kullanımı. Noropsikiyatri Arsivi, 53(2), 144–151. https://doi.org/10.5152/npa.2015.10024
• Urfalı Dadandı, P., Dadandı, İ., Avcı, S., & Şahin, M. (2016). Okul rehber öğretmenlerinin özgül öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin psikososyal sorunları ve rehberlik ihtiyaçları hakkındaki görüşleri. Journal of Human Sciences, 13(3), 6038–6049. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i3.4277
• Yiğiter, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeyleri ile özel öğrenme güçlüğü olan çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, E., & Melekoğlu, A. (2018). Kaynaştırma eğitiminin yasa ve uygulamalardaki durumunun Türkiye ve avrupa bağlamında değerlendirilmesi. Osmangazi Journal of Educational Research (OJER), 5(1), 1–17. http://ojer.ogu.edu.trhttp//ojer.ogu.edu.tr/Storage/OsmangaziJournalOfEducationalResearch/Uploads/