MUSTAFA RASİH PAŞA'NIN GÖZLEMLERİYLE XVIII. YÜZYIL SONU RUS İMPARATORLUĞU

Year 2016, Issue: 6, 24 - 45, 30.09.2016

Samet Sazak

https://doi.org/10.17859/pauifd.54545

Abstract

III. Selim dönemi Babıali’nin önemli devlet adamlarından olan Mustafa Rasih Paşa Yaş anlaşması sonrası Rusya’ya sefir olarak gönderildi. Rasih Paşa’nın sefareti ile alakalı sefaretname ve arîza bulunmaktadır. Yabancı devletlere elçi olarak giden kişinin sefaretinden sonra sadrazamı ve padişahı bilgilendirmek maksatlı faaliyetleriyle alakalı olarak tuttuğu raporlara sefaretname denilmektedir.  Arîza ise sefaret görevinden dönen sefirin padişaha sunmak üzere hazırladığı sefaretname tarzında eserdir.  Rasih Paşa’nın sefaretnamesiyle alakalı çeşitli çalışmalar yapılsa da arîza hakkında detaylı çalışma yapılmamıştır. 

Keywords

III. Selim, Mustafa Rasih Paşa, Osmanlı Diplomasisi, Osmanlı Sefâretnâmeleri

References

• Akçura, Yusuf, Osmanlı Devleti’nin Dağılma Devri (XVIII. ve XIX. Yüzyıllarda), Parola Yayınları, İstanbul 2016.
• Arıkan, Sema, “Ebubekir Râtib Efendi”, DİA, X, İstanbul 1994, s.277-278.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev. Coşkun Üçok, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1992.
• Bilim, Cahit, “Mustafa Rasih Paşa’nın Rusya Sefâretnâmesi”, OTAM, VII, Ankara 1996, s.15-37.
• Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, (12 cilt), Matba’a-i Osmaniye, Dersaaadet, 1309.
• Erdem, Gökhan, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sürekli Diplomasiye Geçiş Süreci, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 2008.
• İnalcık, Halil, “Yaş Muahedesinden Sonra-Osmanlı Rus Münasebetleri: Rasih Efendi ve General Kutuzof Elçilikleri”, DTCF, IV, Ankara 1946, s.195-203.
• İpşirli, Mehmet, “Arzuhâl”, DİA, III, İstanbul 1991, s.447-448.
• İyigünler, Uğur, Mustafa Rasih Paşa’nın Rusya Sefareti ve Sefaretnamesi, Kırıkkale Üniversitesi S.B.E., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale 1998.
• Karakaya, Yılmaz, Mustafa Rasih Efendi’nin 1793 Tarihli Rusya Sefâretnâmesi, İstanbul Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
• Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya XVIII. Yüzyıl Sonundan Kurtuluş Savaşına Kadar Türk-Rus İlişkileri (1798-1919), TTK, Ankara 2011.
• Kuzucu, Serhat, Kırım Hanlığı ve Osmanlı-Rus Savaşları, Selenge Yayınları, İstanbul 2013.
• Muahedat Mecmuası, (5 cilt), TTK Yayınları, Ankara 2008.
• Mustafa Rasih Paşa, Rusya Arîzası, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Tarih Yazmaları, Demirbaş:3887.
• Saray, Mehmet, Türk-Rus Münasebetlerinin Bir Analizi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1998.
• Seyyid Abdullah Efendi, Mustafa Rasih Efendi’nin Rusya Sefâretnâmesi, Fatih Millet Kütüphanesi, Demirbaş: AETrh830.
• Süreyya, Mehmed, Sicilli Osmani, Gregg İnternational Publishers Limited, İstanbul 1971.
• Uçman, Abdullah, Ebubekir Râtip Efendi’nin Nemçe Sefâretnâmesi, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1999.
• Unat, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefâretnâmeleri, hazırlayan Bekir Sıtkı Baysal, TTK Yayınları, Ankara 2008.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi- Karlofça Anlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar, IV. Cilt I. Bölüm, TTK, Ankara, 2011.
• Yalçınkaya, M. Alaaddin, “Mustafa Rasih Paşa (Bezirgânbaşızade)”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi,Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999, s.317- 318.