Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Akran İlişkileri ve Belirleyicileri

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 17 - 33, 01.04.2019

Dilek Avcı , Kevser Tan Selçuk Serap Kaynak

Öz

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu araştırmada okul
öncesi dönemdeki çocukların akran ilişkilerinin ve belirleyicilerinin
saptanması amaçlanmıştır.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Kesitsel tipteki
araştırma Mart-Mayıs 2018 tarihleri arasında 432 çocuk ile yürütülmüştür.
Veriler Kişisel Bilgi Formu, Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeğiyle
toplanmıştır. Değerlendirmede tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov-Smirnov
testi, t testi, tek yönlü varyans analizi ve post-hoc analizlerde Tukey’s-b
testi kullanılmıştır. 

BULGULAR: Araştırmada öğretmen
bildirimine göre çocukların Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği saldırgan
davranış, sosyal davranış, asosyal davranış, korkulu/kaygılı davranış, dışlanma
ve aşırı hareketli olma alt boyutlarının puan ortalamaları sırasıyla 2.38±2.20,
11.26±4.54, 3.54±2.38, 4.33±2.61, 2.93±2.79, 2.79±1.92’dir. Cinsiyet, kardeş
sayısı, doğum sırası, fiziksel hastalık varlığı, anne-babanın eğitim düzeyi,
anne-babanın çalışma durumu, aile tipi, anne-babanın tutumu ve gelir düzeyi
değişkenlerinin akran ilişkilerinin belirleyicileri olduğu saptanmıştır
(p<0.05). 

TARTIŞMA ve SONUÇ: Çocukların
saldırgan davranış, asosyal davranış, korkulu/kaygılı davranış, dışlanma, aşırı
hareketli olma düzeylerinin düşük, sosyal davranış düzeyinin ise orta düzeyde
olduğu, akran ilişkilerinin çocukların bireysel ve aile özelliklerinden
etkilendiği belirlenmiştir. Bu doğrultuda okul-aile işbirliği içinde çocukların
akran ilişkilerini geliştirmeye yönelik sosyal beceri programlarının
düzenlenmesi, sorun yaşayan çocukların belirlenerek sağlık kuruluşuna ya da
rehberlik merkezine yönlendirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Akran ilişkileri, çocuk, okul sağlığı

Peer Relations in Preschool Children and Determinants of the Relations

Öz

INTRODUCTION: In this study, it was
aimed to determine peer relations in preschool children and determinants of
these relations. 

METHODS: The cross-sectional study
was conducted between March and May 2018 with 432 4–6 year-old children. Data
were collected using the Personal Information Form and the Ladd and Profilet
Child Behavior Scale. In the analysis, descriptive statistics,
Kolmogorov-Smirnov test, t-test, one-way analysis of variance and the post-hoc
Tukey's-b test were used.

RESULTS: According to the teachers’
statements, the children’s mean scores calculated for the aggressive behavior,
social behavior, asocial behavior, anxious-fearful behavior, exclusion and
hyperactivity subscales of the Child Behavior Scale were 2.38±2.20, 11.26±4.54,
3.54±2.38, 4.33±2.61, 2.93±2.79, 2.79±1.92 respectively. The variables such as
gender, number of siblings, birth order, presence of physical illness, parental
education level, parental employment status, family type, parental attitude and
income level were the determinants of peer relations (p <0.05).

DISCUSSION AND CONCLUSION: The
participating children’s aggressive behavior, asocial behavior, fearful/anxious
behavior, exclusion, hyperactivity levels were low, whereas their social
behavior levels were moderate. The children’s peer relations were affected by
their individual and family characteristics. Thus, it may be recommended that
to improve children's peer relations, social skills programs should be
organized through cooperation between school and family, and children having
problems should be identified and referred to health centers or guidance
centers.

Kaynakça

• 1. Ladd GW, Troop-Gordon W. The role of chronic peer difficulties in the development of children’s psychological adjustment problems. Child Development. 2003;74(5):1344–67. doi: 10.1111/1467-8624.00611.
• 2. Perren S, von Wyl A, Stadelmann S, Bzrgin D, von Klitzing K. Associations between behavioral/emotional difficulties in kindergarten children and the quality of their peer relationships. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 2006;45(7):867–76. doi: 10.1097/01.chi.0000220853.71521.cb.
• 3. Gülay H. Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 2010.
• 4. Healy KL, Sanders MR, Iyer A. Parenting practices, children’s peer relationships and being bullied at school. Journal of Child and Family Studies. 2014;24(1):127–40. doi: 10.1007/s10826-013-9820-4.
• 5. Gülay H. 5–6 yaş grubu çocuklarda okula uyum ve akran ilişkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2011;10(36):1–10.
• 6. Li Y, Coplan RJ, Archbell KA, Bullock A, Chen L. Chinese kindergarten teachers’ beliefs about young children’s classroom social behavior. Early Childhood Research Quarterly. 2016;36:122–32. doi: 10.1016/j.ecresq.2015.10.008.
• 7. Luczynski KC, Hanley GP. Prevention of problem behavior by teaching functional communication and self-control skills to preschoolers. Journal of Applied Behavior Analysis. 2013;46(2):355–68. doi: 10.1002/jaba.44.
• 8. Perren S, Stadelmann S, von Wyl A, von Klitzing K. Pathways of behavioural and emotional symptoms in kindergarten children: what is the role of pro-social behaviour? European Child & Adolescent Psychiatry. 2007;16(4):209–14. doi: 10.1007/s00787-006-0588-6.
• 9. Guhn M, Gadermann AM, Almas A, Schonert-Reichl KA, Hertzman C. Associations of teacher-rated social, emotional, and cognitive development in kindergarten to self-reported wellbeing, peer relations, and academic test scores in middle childhood. Early Childhood Research Quarterly. 2016;35:76-84. doi: 10.1016/j.ecresq.2015.12.027.
• 10. Flouri E, Sarmadi Z. Prosocial behavior and childhood trajectories of internalizing and externalizing problems: the role of neighborhood and school contexts. Developmental Psychology. 2016;52(2):253–58. doi: 10.1037/dev0000076.
• 11. Butler A, Van Lieshout RJ, Lipman EL, MacMillan HL, Gonzalez A, Gorter JW, et al. Mental disorder in children with physical conditions: a pilot study. BMJ Open. 2018;8:e019011. doi: 10.1136/bmjopen-2017-019011.
• 12. Merikangas KR, Calkins ME, Burstein M, He JP, Chiavacci R, Lateef T, et al. Comorbidity of physical and mental disorders in the neurodevelopmental genomics cohort study. Pediatrics. 2015;135(4):927–38. doi: 10.1542/peds.2014-1444.
• 13. Huber L, Maria Plötner M, Schmitz J. Social competence and psychopathology in early childhood: a systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry. 2018;1–17. doi: 10.1007/s00787-018-1152-x.
• 14. Hannigan L, Walaker N, Waszczuk MA, McAdams TA, Eley TC. A etiological influences on stability and change in emotional and behavioural problems across development: a systematic review. Psychopathol Rev. 2017;4(1):52–108. doi: 10.5127/pr.038315.
• 15. Beyer T, Postert C, Muller JM, Furniss T. Prognosis and continuity of children mental health problems from preschool to primary school: results of a fouryear longitudinal study. Child Psychiatry and Human Development. 2012;43(4):533–43. doi: 10.1007/s10578-012-0282-5.
• 16. Hiscock H, Gulenc A, Ukoumunne OC, Gold L, Bayer J, Psych M, et al. Preventing preschool mental health problems: population-based cluster randomized controlled trial. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics. 2018;39(1):55–65. doi: 10.1097/DBP.
• 17. Salı G. Okul öncesi dönem çocuklarında akran ilişkilerinin ve akran şiddetine maruz kalmanın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014;43(2):195–216. doi: 10.14812/cufej.2014.020.
• 18. Seçer Z, Ogelman HG, Önder A, Berengi S. Okul öncesi 5–6 yaş grubu çocukların akran ilişkileri ile annelerinin ebeveynliğe yönelik özyeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012;12(3):1993–2008.
• 19. Jones DE, Greenberg M, Crowley M. Early social-emotional functioning and public health: the relationship between kindergarten social competence and future eellness. American Journal of Public Health. 2015;105(11):2283–90. doi: 10.2105/AJPH.2015.302630.
• 20. Gülay H, Önder A. Reliability and validity of the Turkish version of Ladd and Profilet Child Behavior Scale Victimization Scale and Picture Sociometry Scale to measure peer relations of 5–6 years-old Turkish children. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2009;1(1):648–59. doi: 10.1016/j.sbspro.2009.01.114.
• 21. Ogelman HG, Körükçü Ö, Sarıkaya HE, Güngör H, Ersan C. Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği, Akran Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği ve Resimli Sosyometri Ölçeği’nin dört yaş Türk çocukları için geçerlik güvenirlik çalışmaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;17(2):109–29. doi: 10.5578/JSS.10560.
• 22. Akduman GG, Günindi Y, Türkoğlu D. Okul öncesi dönem çocukların sosyal beceri düzeyleri ile davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;8(37):673–83.
• 23. Burlaka V. Externalizing behaviors of Ukrainian children: the role of parenting. Child Abuse & Neglect. 2016;54:23–32. doi: 10.1016/j.chiabu.2015.12.013.
• 24. Benzies K, Keown LA, Magill-Evans J. Immedi¬ate and sustained effects of parenting on physical aggression in Canadian children aged 6 years and younger. The Canadian Journal of Psychiatry. 2009;54:55-64. doi: 10.1177/070674370905400109.
• 25. İkiz S, Samur AÖ. Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın ebeveyn tutumları açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016;13(35):159–75.
• 26. Ekici FY. Aile özellikleri ile okul öncesi eğitime devam eden çocukların problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2014;2(2):70–108.
• 27. Akcan A, Ergün A. Ana sınıfı öğrencilerinde saldırgan davranış ve etkileyen faktörler. Turkiye Klinikleri Journal of Public Health Nursing-Special Topics. 2015;1(1):17–25.
• 28. Özbey S, Alisinanoğlu F. Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60–72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2009;2(6):493–517.
• 29. Uysal H, Dinçer Ç. Peer bullying during early childhood. Journal of Theoretical Educational Science. 2012;5(4):468–83.
• 30. Fauth RC, Platt L, Parsons S. The development of behavior problems among disabled and non-disabled children in England. Journal of Applied Developmental Psychology. 2017;52:46–58. doi: 10.1016/j.appdev.2017.06.008.
• 31. Sicouri G, Sharpe L, Hudson JL, Dudeney J, Jaffe A, Selvadurai H, et al. Parent-child interactions in children with asthma and anxiety. Behaviour Research and Therapy. 2017;97:242-51. doi: 10.1016/j.brat.2017.08.010.
• 32. Ryan R, O’Farrelly C, Ramchandani P. Parenting and child mental health. London Journal of Primary Care. 2017;9(6):86–94. doi: 10.1080/17571472.2017.1361630.
• 33. Kaiser T, Li J, Pollmann-Schult M, Song AY. Poverty and child behavioral problems: the mediating role of parenting and parental well-being. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2017;14(9):1–10. doi: 10.3390/ijerph14090981.
• 34. Vasilyeva EN, Shcherbakov AV. Parental roles and types of parentings as determinants of a preschooler's emotional and personal well-being. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2016;233:144–9. doi: 10.1016/j.sbspro.2016.10.172.
• 35. Lee JR, Kim G, Yi Y, Song S, Kim J. Classifying Korean children’s behavioral problems and their influencing factors: a latent profile analysis. International Journal of Child Care and Education Policy. 2017;11(6):1–17. doi: 10.1186/s40723-016-0026-2.
• 36. Wu L, Zhang D, Cheng G, Hu T, Rost DH. Parental emotional warmth and psychological Suzhi as mediators between socioeconomic status and problem behaviours in Chinese children. Children and Youth Services Review. 2015;59:132–8. doi: 10.1016/j.childyouth. 2015.09.019.
• 37. Alexander A, Shetty AP. Comparative study on behavioral problems of preschool children among working and non-working mothers. IOSR Journal of Nursing and Health Science. 2014;3(6):35–38. doi: 10.9790/1959-03613538.
• 38. Dunifon R, Kalil A, Crosby DA, Su JH. Mothers’ night work and children’s behavior problems. Developmental Psychology. 2013;49(10):1874–85.
• 39. Öngider N. Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2013;5(2):140–61.