Dini Perspektifte Emek ve Emek Sömürüsü: İşçi – İşveren Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 4, 59 - 73, 01.12.2017

Osman Kürşat Acar , Büşra Soydemir

Öz

Klasik iktisat kuramının var oluşundan, bu döneme kadar emeğin teknolojik gelişmelerle beraber; kol gücünü aşıp, zihinsel faaliyetleri de içine alarak kapsamlı bir şekilde kullanılması, günümüzde de emek tanımı ile ilgili ifadeleri çeşitlendirmektedir. Çalışma kapsamında da, kapitalist sistem içerisindeki üretimi geliştirme araçlarının, üreticilerin sömürüsünün ve üreticiler üzerinde kurulacak tahakkümün araçları haline gelmesi ile yabancılaşmasına dair sorunlara dini bir değerlendirme getirmek amaç edinilmiştir. Ayrıca moderniteye ve din olgusuna dair oluşan yanlış algının bugün ulaşmış olduğu düzey, sömürü kavramı açısından bakıldığında, ağır bir tahribatı önümüze koymaktadır. Emek sömürüsünün aldığı hal ve bireylerin bu duruma karşı mevcut tutumu, bir tür soyutlama ve yabancılaşma sürecini de ifade etmektedir. Geçmişten günümüze sınıfsal sorunların üstü, inanç örtüsüyle örtülmekte ve emekçiler arasındaki din ile mezhep ayrımları kullanılarak; sömürü çarkının aksamadan dönmesini sağlamaktadır. Bu örtü kaldırılmadan, var olan yanılsama ve soyutlama biçimlerini aşmak ve emeğin özgürleşmesiyle, insanın insan olma niteliğinin bütün enstrümanlarına kavuşmasının mümkün olmayacağı düşüncesi ile dini inançların, emek sömürüsü üzerindeki etkisini ve bu durumun işçi sınıfı üzerinde ne şekilde sirayet ettiğini değerlendirmek amaç edinilmiştir. Bu amaç doğrultusunda da, din kavramı çerçevesinde ve kutsal kitaplar ışığında emeğin değeri, ayrıca bugünkü dini algı ile gelmiş olduğu mevcut durum, ahlak kavramı ile ilişkilendirilerek çalışmaya konu alınmıştır. Dinî ve inanç davranış ilişkisini sosyo-psikolojik bir çerçevede ele alan bu çalışmada, teorik yaklaşımlarla birlikte nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Çalışmanın başlangıç evresinde emek, emek sömürüsü, sosyolojik açıdan din ve mezhep kavramları üzerinde durulmuş olunup, sonrasında dinî inanç ve emek ilişkisiyle ilgili yapılmış olan bazı ampirik araştırmaların sonuçları üzerine yoğunlaşarak, var olan uyumsuzluklarla birlikte meydana gelen sorunlar, çeşitli psikolojik ve sosyal problemlerle ele alınarak yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Emek, Emek Sömürüsü, İşçi Sınıfı, İnanç, Din

Kaynakça

• “Hadislerle İslam” , V. Cilt, Diyanet İşleri Bakanlığı, 2013, İstanbul “İlmihal II İslam ve Toplum”, Diyanet Vakfı Yayınları, 2011, Ankara “İncil”, Kitabı Mukaddes Yayınları, 2016 “Kur’an-ı Kerim” , Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları “Kutsal Kitap”, Kitabı Mukaddes Yayınları, 2016 “Tevrat”, Andaç Yayınları, 2015 Armağan, Servet, “İslam Hukukunda Temel Hak Ve Hürriyetler”, Dip Yayınları,1992, Ankara ARSLAN, Mustafa , “ Türk Popüler Dindarlığı” , Dem Yayınları, 2004, İstanbul Bergen, Lütfi “Emek Din İlişkisi Ve Kültür: Sınıftan Cemaate”, Emek ve Toplum, Cilt: 1, Yıl: 1,Sayı: 2 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hakisderg/article/view/5000149189/50001356, 3 Ağustos 2017 tarihinde erişildi) ÇAĞRICI, Mustafa “İslam Ahlakı” , Ensar Yayınları, 2015, İstanbul DURAK, Yasin “Emeğin Tevekkülü”, İletişim Yayınları, 2011, İstanbul GÖÇMEN, Doğan, “Marx’ın Emek Kavramının Bugün Yürütülen Tartışmalar İçin Önemi Üzerine” GÜNDÜZ, Şinasi, “Yaşayan Dünya Dinleri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007 http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/islamiyet-ve-mezhep-olgusu http://www.ikam.org.tr/tr/yayinlar/islam-iktisadi-emek-0 https://www.turkcebilgi.com/h%C4%B1ristiyanl%C4%B1kta_mezhepler JALEE, “Pierre, Kapitalizm Nasıl İşler?” , Belge Yayınları, İstanbul, 1987. KARACOŞKUN, Doğan, “ Dini İnanç- Dini Davranış İlişkisine Sosyo- Psikolojik Bakış”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi IV, Sayı 2, 2004 KESKİN, Mustafa , “ Din ve Toplum İlişkiler Üzerine Bir Genelleme” , Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi IV, Sayı 2, 2004, (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/daad/article/view/5000077342/500007138, 3 Ağustos 2017 tarihinde erişildi) MİRZA, Burhanuddin, “Dinleri Tartışmak” , İz Yayınları, 2005, İstanbul SEZGİN, Yusuf “İslam İktisadı Ve Emek” , İgiad Yayınları, 2016, İstanbul YARAN, Cafer “İslam’da Ahlak’ın Şartı Kaç” , Elif Yayınları, 2012, İstanbul.