Toplumsal Sözleşme Teorileri, İbn Haldun ve İnsan Doğası

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 56 - 68, 31.03.2018

Zeynel Abidin Kılınç

Öz

Bu çalışmada İbn Haldun’un insan doğası anlayışı açıklanıp Hobbes,
Locke ve Rousseau’nun insan doğası anlayışları ile
karşılaştırılmaktadır. Hobbes ve Locke farazi ve sabit insan doğası
anlayışına sahip iken Rousseau kısmen antropolojik ve tarihsel süreçte
değişen insan doğası anlayışına sahiptir. İbn Haldun insan doğası
anlayışını Kur’an ve hadisten elde eder ve daha sonra tarihsel değişim
sürecine yerleştirir. İbn Haldun’un insan doğası anlayışı ile
Rousseau’nunki arasında benzerlik olmakla birlikte önemli farklılıklar
da vardır. Rousseau kısmî gözlemle birlikte esas itibariyle gözlemle
temellendirilmemiş varsayımlara ve felsefi bir konuma bağlı olarak
kavramını kurar. İbn Haldun ise tümüyle bilimsel gözlemle tarihsel
süreç içerisinde insan doğasının değişimini takip eder.

Anahtar Kelimeler

İnsan doğası, İbn Haldun, Hobbes, Locke, Rousseau

Kaynakça

• Billing, Andrew. (2013), “Political Anthropology and its Animal Other in Rousseau's ‘Discours sur l'inégalité’", French Forum, 38(1/2), ss. 1-17. Dhaouadi, Mahmoud. (2008), “The Forgotten Concept of Human Nature in Khaldunian Studies”, Asian Journal of Social Science, Cilt: 36 (¾), ss. 571-589. El-Husrî, Sâtî. (2001), İbn-i Haldun Üzerine Araştırmalar, Çeviri: Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah Yayınları. Einspahr, Jennifer. (2010), “The Beginning that Never Was: Mediation and Freedom in Rousseau's Political Thought”, The Review of Politics, 72(3), ss. 437-461. Fleming, T. (1981), The Politics of Human Nature, New Brunswick: Transaction Publishers. Garrard, G. (2014), “Rousseau, Happiness and Human Nature”, Political Studies, 62(1), ss. 70-82. Gill, M. (2000), “Hume’s Progressive View of Human Nature”, Hume Studies, 26(1), ss. 87- 108. Hardin, R. (1997), "Theory on the Prowl", Editör: Kristen R. Monroe, Contemporary Empirical Political Theory, Berkeley: University of California Press. Hauptman, E. (1996), Putting Choice Before Democracy: A Critique of Rational Choice Theory, Albany: SUNY Press. Hobbes, T. (1985), Leviathan, Editör: C. B. Macpherson. New York: Penguin Books. İbn Haldun. (2004), Mukaddime, 3. Baskı. Çeviri: Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah. Yayınları. İbn Haldun (2011), Bilim ile Siyaset Arasında Hatıralar, 2. Baskı. Çeviri: Vecdi Akyüz. İstanbul: Dergah Yayınları. Jack, Malcolm. (1978), “One State of Nature: Mandeville and Rousseau”, Journal of the History of Ideas, 39(1), ss. 119-124. Horowitz, A. (1990), “‘Laws and Customs Thrust Us Back into Infancy’: Rousseau's Historical Anthropology”, The Review of Politics, 52(2) SS. 215-241. Kerr, F. (2004), "The Self and the Good: Taylor's Moral Ontology", Editör: Charles Taylor. Cambridge: Cambridge University Press içinde: 84-104. Lecercle, J. L. (2010), ”Jean-Jacques Rousseau: Hayatı ve Eserleri”, İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı, 11. Baskı. Çeviri: Rasih N. İleri İstanbul: Say Yayınları, ss. 13- 60. Locke, J. (1993), The Second Treatise of Government. Political Writings of John Locke, Editör: David Wootton. New Jersey: A Mentor Book. Luke, Timothy W. (1984), “On Nature and Society: Rousseau versus The Enlightenment”, History of Political Thought, 5(2), ss. 211-243. Macpherson, C. B. (1985), “Introduction”, Leviathan, Editör: C. B. Macpherson. New York: Penguin Books. Neumann, H. (1976), “Philosophy and Freedom: An Interpretation of Rousseau’s State of Nature”, The Journal of General Education, Cilt 27, No. 4, ss. 301-307. Ortaylı, İlber. (2009), Tarih Yazıcılık Üzerine, Ankara: Cedit Neşriyat. Rousseau, J. J. (2010), İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı, 11. Baskı. Çeviri: Rasih N. İleri İstanbul: Say Yayınları. Rousseau, J. J. (2009), Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev, Çeviri: İsmail Yerguz. İstanbul: Say Yayınları. Rousseau, J. J. (1994), Toplum Sözleşmesi, 6. Baskı. Çeviri: Vedat Günyol. İstanbul: Adam Yayınları. Tannenbaum, D. ve Schultz, D. (2008), Siyasi Düşünce Tarihi, 4. Baskı. Çev. Fatih Demirci. Ankara: Adres Yayınları. Warburton, Nigel. (2001), Philosophy: The Classics, London, Routledge. Whelan, F. G. (1991), Political Theory: Machiavelli-Rousseau, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.