EVALUATION OF STREET NAMES IN ORDU-ALTINORDU IN THE CONTEXT OF LANDSCAPE TERMS

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 115 - 128, 31.12.2021

Pervin Yeşil , Mesut Güzel

https://doi.org/10.51552/peyad.1018915

Öz

Street names; it is an important tool in which information is embodied, recorded and transferred to the next generations on subjects such as the topographic structure of cities, vegetation, occupation of the people and history of the city. In this context, the aim of the study is to reveal the reflections of natural and cultural landscape elements in street names in Altınordu district, and to determine the differences in terms of street names in urban and rural neighborhoods. Considering the classifications made in the literature, 14 categories have been determined, seven of which are natural and seven are cultural landscape elements. Then, street names were classified according to these categories. As a result, it has been determined that 455 street names contain at least one natural or cultural landscape element. Among the natural landscape elements in street names, expressions indicating location and words focused on topography and vegetation are found the most, while the most common words in the category of cultural landscape element are personal names of historical personalities, and words related to agriculture, farming and belief.

Anahtar Kelimeler

Ordu province, toponymy, street names, Landscape architecture, landscape elements

ORDU İLİ ALTINORDU İLÇESİNDEKİ CADDE VE SOKAK ADLARININ PEYZAJ TERİMLERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Cadde ve sokak adları; kentlerin topoğrafik yapısı, bitki örtüsü, halkın uğraş alanları ve kentin tarihi gibi konularda bilginin somutlaştığı, kaydedildiği ve sonraki nesillere aktarıldığı önemli bir araçtır. Bu bağlamda çalışmanın amacı; Ordu ili Altınordu ilçesindeki cadde ve sokak adlandırmalarında, doğal ve kültürel peyzaj terimlerinin yansımalarını ortaya koymak, kentsel ve kırsal mahallelerdeki cadde ve sokak adları yönünden farklılıkları tespit etmektir. Literatürde yapılan sınıflandırmalar ışığında, yedisi doğal peyzaj ve yedisi kültürel peyzaj terimi olmak üzere 14 kategori belirlenmiştir. Ardından cadde ve sokak adları belirlenen bu kategorilere göre sınıflandırılmıştır. Sonuç olarak, 455 cadde ve sokak adının en az bir doğal ya da kültürel peyzaj terimi içerdiği belirlenmiştir. Cadde ve sokak adlarında yer alan doğal peyzaj terimleri içerisinde en fazla konum ya da mevki belirten ifadeler ile topoğrafya ve vejetasyon odaklı sözcüklere rastlanırken, kültürel peyzaj terimi kategorisinde en fazla rastlanan sözcükler ise özel ad ve tarihi kişiliklerin adları ile tarım-hayvancılık ve inanç ile ilgili sözcüklerdir.

Anahtar Kelimeler

Ordu ili, toponimi, sokak adları, peyzaj ögesi, peyzaj mimarlığı

Teşekkür

Bu çalışma, 27-29 Ekim 2021 tarihleri arasında Isparta’da düzenlenen IArcSAS-2021- 1. Uluslararası Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan bildirinin genişletilmiş halidir.

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. ve Uzun, A. (2011). Şehirsel toponimi (hodonimi): Türkiye için bir tipoloji denemesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(2), 123-134. Online ISSN: 1308-9765.
• Aliağaoğlu, A. (2013). Şehirsel toponimi: Balıkesir ilinde mahalle adları: Bir sınıflandırma denemesi. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 16(29), 45-62. Online ISSN: 2651-4974.
• Aliağaoğlu, A. ve Yiğit, Y. (2013). Balıkesir'de şehirsel toponimi: Cadde adları. Eastern Geographical Review, 18(30), 311-330. Online ISSN: 2717-834X.
• Aliağaoğlu, A. ve Uğur, A. (2018). Şehirsel toponimi: Erzurum'da cadde adları. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 21(40), 1-26. Online ISSN: 2651-4974.
• Alkan, A. (2017). Siirt ilinin eski köy adları üzerine coğrafi bir inceleme. Türk Coğrafya Dergisi, (68), 63-76. Online ISSN: 1308-9773.
• Anonim (2012). Ordu İli Doğa Turizmi Master Planı 2013-2023, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, XI. Bölge Müdürlüğü, Ordu Şube Müdürlüğü, Ordu. Erişim Adresi (09.12.2020): https://docplayer.biz.tr/3716978-Ordu-ili-doga-turizmi-master-plani-2013-2023.html
• Anonim (2021a). Türk Telekom Kapsama Haritası. Erişim Adresi (10.02.2021): https://kapsamaharitasi.turktelekom.com.tr
• Anonim (2021b). Altınordu Hakkında. Erişim Adresi (15.03.2021): http://www.altinordu.gov.tr/altinordu-hakkinda
• Anonim (2021c). Türkiye Mülki İdare Bölümleri Envanteri, Erişim Adresi (29.03.2021): https://www.e-icisleri.gov.tr/anasayfa/mulkiıdaribolumleri.aspx
• Azaryahu, M. (1996). The power of commemorative street names. Environment and Planning D: Society and Space, 14(3), 311-330. Online ISSN: 1472-3433.
• Azaryahu, M. (2009). Naming The Past: The Significance of Commemorative Street Names. D. Lawrence ve diğerleri (Ed.). Critical Toponymies, The Contested Politics of Place Naming. (s.53-70). ISBN: 978-113-82677-5-6. Burlington: Ashgate Publishing Company.
• Baysan, S. ve Kara, A. (2014). Aydın’da mahalle, bulvar, cadde ve sokak adları: Şehirsel toponimik özellikleri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 12(1), 23-48. Online ISSN: 1308-9765.
• Çildam, S. Y. (2019). Toponomi (yer adları) açısından Siirt’te mahalle adları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1443-1458. Online ISSN: 2717-6568.
• Durbilmez, B. ve Tekin, F. (2014). Nevşehir yöresi yerleşim adları üzerine bir değerlendirme. Folklor/Edebiyat, 20(77), 113-132. Online ISSN: 2791-6057.
• Ekşi, M. ve Türk, E. (2020). Beşiktaş ilçesi sokak adlarının peyzaj terimleri açısından incelenmesi. Avrasya Terim Dergisi, 8(3), 131-136. Online ISSN: 2147-7507.
• Kahraman, M. (2019). İstanbul'un değişen sokak isimleri. Journal of International Social Research, 12(65). ISSN: 1307-9581.
• Kalkan, G. (2020). Gaziantep yer adlarında katmanlaşma. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 37-47. Online ISSN: 2667-5234.
• Küçük, S. ve Ateş, M. (2017). Ordu Ağzı Söz Varlığı. Ankara: Gece Akademi Yayınları.
• Oğurlu, İ. (2014). Çevre-kent imajı-kent kimliği-kent kültürü etkileşimlerine bir bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 26, 275-293. Online ISSN: 2587-165X.
• Özçelik, G. (2017). Ödemiş ilçesinde mahalle, sokak, cadde, bulvar ve meydan adları; şehirsel toponimik özellikleri. İzmir Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-32. ISSN:2149-1097.
• Özüpekçe, S. ve Gümüş, N., (2020). Bir toponimi araştırması: Besni (Adıyaman) ilçesi köy adlarının coğrafi sınıflandırması. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 151-162. Online ISSN: 2717-834X.
• Özüpekçe, S. (2021). Bir şehirsel toponimi araştırması: Kilis’te cadde ve sokak isimlerinin sınıflandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40(1), 1-23. Online ISSN: 1304-6373.
• Şahin, İ. (2019). Adbilim. Pegem Akademi Yayınları, 4. Baskı, Ankara. ISBN 978-605-318-111-8.
• Şenol, E. (2019). Büyükşehir statüsündeki illerde kırsal nüfusun tespiti: Ordu ili örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (72), 53-63. Online ISSN: 1308-9773.
• TDK (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri- Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Adresi (01.03.2021): https://sozluk.gov.tr
• Telli, B. (2018). Yer adları üzerine bir değerlendirme: Adıyaman ili Gölbaşı ilçesi örneği. Electronic Turkish Studies, 13(12), 507-526. ISSN: 1308-2140.
• Topal, E. ve İbret, B. Ü. (2020). Köy Adları Açısından Bir İnceleme: Kastamonu Merkez Köy Adları, Turkish Studies - Language, 15(1), 463-476. Online ISSN: 2667-5641.
• TÜİK (2021). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Erişim Adresi (11.01.2021): https://www.tuik.gov.tr
• Yanmaz, H. K. (2018). Ordu ili Ünye ilçesi kaya mezarları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(5), 106-129. Online ISSN: 2148-9963.
• Yavuz, S. ve Şenel, M. (2013). Yer adları (toponim) terimleri sözlüğü. Electronic Turkish Studies, 8(8), 2239-2254. ISSN: 1308-2140.