Türkiye'deki Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Etkinliğinin İki Aşamalı Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Year 2024, EARLY VIEW, 1 - 1

Tuğba Güzel , Hülya Ünlü

https://doi.org/10.2339/politeknik.1375638

Abstract

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB'ler), araştırma ve ticarileştirme arasındaki boşluğu doldurarak inovasyon ve teknolojik ilerlemeyi teşvik eden kritik yapılardır. Bu çalışmada, Türkiye’deki 32 TGB’nin etkinliği iki aşamalı Veri Zarflama Analizi (VZA) modeli ile değerlendirilmiştir. Analiz, bu bölgelerin teknik ve ölçek etkinliğini değerlendirerek genel performanslarını ölçmektedir. Sonuçlar, DMU23 ve DMU32 gibi yüksek performanslı TGB'lerin kaynakları verimli bir şekilde kullandığını ve güçlü bir yenilik yönetimi sergilediğini, DMU4 ve DMU17 gibi düşük performanslı bölgelerin ise önemli verimsizlikler gösterdiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, özellikle kaynak tahsisi ve AR-GE desteği alanlarında stratejik iyileştirmelere ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadır. Bu bulgular, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılan performans değerlendirmeleriyle uyumlu olup, TGB yönetiminin iyileştirilmesi ve Türkiye’nin teknolojik ve ekonomik gelişimine katkı sağlanması için önemli içgörüler sunmaktadır.

Keywords

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, İki Aşamalı Veri Zarflama Analizi, Teknik ve Ölçek Etkinliği, Performans Değerlendirmesi, Stratejik İyileştirme

Evaluation of the Effectiveness of Technology Development Zones in Türkiye Using Two-Stage Data Envelopment Analysis

Abstract

Technology Development Zones (TDZs) are crucial for fostering innovation and technological advancement by bridging the gap between research and commercialization. This study evaluates the efficiency of 32 TDZs in Türkiye using a two-stage Data Envelopment Analysis (DEA) model. The analysis incorporates both technical and scale efficiency to assess the overall performance of these zones. The results reveal that high-performing TDZs, such as DMU23 and DMU32, exhibit optimal resource utilization and strong innovation management, while low-performing zones, including DMU4 and DMU17, demonstrate significant inefficiencies. The study further highlights the need for strategic improvements, particularly in resource allocation and R&D support, to enhance the effectiveness of underperforming zones. These findings align with the performance assessments conducted by the Ministry of Industry and Technology and provide actionable insights for improving TDZ management and contributing to Türkiye’s technological and economic development.

Keywords

Technology Development Zones, Two-stage Data Envelopment Analysis, Technical and Scale Efficiency, Performance Evaluation, Strategic Improvement

References

• [1] J. Bellavista and L. Sanz, “Science and technology parks: Habitats of innovation: Introduction to special section,” Sci. Public Policy, no.7, vol.36, pp.499-510, (2009).
• [2] I. C. Henriques, V. A. Sobreiro, and H. Kimura, “Science and technology park: Future challenges,” Technol. Soc., vol.53, pp.144-160, (2018).
• [3] A. Charnes, W. W. Cooper, and E. Rhodes, “Measuring the efficiency of decision making units,” Eur. J. Oper. Res., vol.2, pp.429-444, (1978).
• [4] R. D. Banker, A. Charnes, and W. W. Cooper, “Some Models for Estimating Technical and Scale inefficiencies in Data Envelopment Analysis,” Manage. Sci., no.9, vol.30, pp.1078-1092, (1984).
• [5] C. Chen, B. Yang, Q. Wu, and B. Dong, “Output Efficiency of Industrial Parks Based on Three-Stage DEA Model,” Int. J. Sustain. Dev. Plan., no.8, vol. 15, pp.1187-1195, (2020).
• [6] N. Arslan and Ö. Belgin, “Efficiency Analysis of Science and Technology Parks Using Data Envelopment Analysis: Evidence from Turkey,” Politek. Derg., no.4, vol.24, pp.1667-1674, (2021).
• [7] O. Belgin, “Analysing R&D efficiency of Turkish regions using data envelopment analysis,” Technol. Anal. Strateg. Manag., no.11, vol.31, pp. 1341-1352, (2019).
• [8] W. D. Cook, K. Tone, and J. Zhu, “Data envelopment analysis: Prior to choosing a model,” Omega, vol.44, pp.1- 4, (2014).
• [9] 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, “4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu.” pp.1-11, (2001).
• [10] M. Harmancı and M. O. Önen, “Dünyada ve Türkiye’de Teknopark ve Teknokent Uygulamaları,” Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü, (1999).
• [11] Devlet Denetleme Kurulu, “T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu Araştırma ve İnceleme Raporu 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulamalarının Değerlendirilmesi ile Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunların Çözümüne İlişkin Öneri Geliştirilmesi,” (2009).
• [12] A. Sarıoğlu, “Ar-Ge Merkezleri - Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri,” Anahtar Dergisi, no.286, vol.24, pp.18-23, (2012).
• [13] TTGV, “Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı,” (2022).
• [14] S. Alkibay, E. Orhaner, S. Korkmaz, and A. E. Sertoğlu, “Üniversite Sanayi İşbirliği Çerçevesinde Teknoparklar, Yönetimsel Sorunları ve Çözüm Önerileri,” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Dergisi, (2012).
• [15] E. Aslan, “Ar-Ge ve Yenilikçilik Çalışmalarının Desteklenmesi ve Geliştirilmesi Bakanlığımızın Ana FaaliyetAlanlarından Biridir,” Anahtar Dergisi., vol.24, no.286, pp. 4-5, (2012).
• [16] M. Yalçıntaş, “Üniversite - Sanayi- Devlet İşbirliğinin Ülke Ekonomilerine Etkileri: Teknopark İstanbul Örneği,” Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, no.10, vol.5, (2014).
• [17] S. Altuğ and A. Hocaoğlu, “Teknoparkların İnovasyon Ekosistemindeki Yeri ve İnovasyon Başarısına Katkısı: Teknopark İzmir Özelinde Bilişim Sektöründe Bir Şirket Örneği,” İzmir Democr. Universıity Soc. Sci. J., no.1, vol.1, pp.70-86, (2018).
• [18] 1930 Sanayi Kongre Raporları, “1930 Sanayi Kongresi Raporlar-Kararlar-Zabıtlar,” Ankara, (1930).
• [19] Devlet Planlama Teşkilatı, “Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp. 441- 467, (1963).
• [20] Devlet Planlama Teşkilatı, “Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp. 48-50, (1979).
• [21] 16880 Sayılı Resmi Gazete, “16880 Sayılı Resmi Gazete - 24 Ocak Kararları,” (1980).
• [22] Devlet Planlama Teşkilatı, “İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972,” Devl. Plan. Teşkilatı, (1968).
• [23] Devlet Planlama Teşkilatı, “Yeni Strateji ve Kalkınma Planı Üçüncü Beş Yıl 1973-1977,” Devl. Plan. Teşkilatı, p.114, (1973).
• [24] Devlet Planlama Teşkilatı, “Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989,” Devl. Plan. Teşkilatı, (1985).
• [25] R. Uzungil, “Geçmişten Geleceğe Bilim ve Teknoloji Politikaları,” Anahtar Dergisi, no.282, vol.24, pp. 8-9, (2012).
• [26] Devlet Planlama Teşkilatı, “Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp. 309-3011, (1990).
• [27] 20498 Resmi Gazete, “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması,” pp.7125-7126, (1990).
• [28] BTYK, “Türk Bilim ve Teknoloji Politikası” Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, pp.32-36, (1997).
• [29] BTYK, “Türk Bilim ve Teknoloji Politikası” Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, pp.3-35, (1993).
• [30] Devlet Planlama Teşkilatı, “Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp. 70-76, (1996).
• [31] Devlet Planlama Teşkilatı, “Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp.125-128, (2001).
• [32] 24790 Resmi Gazete, “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği,” pp.1-21, (2002).
• [33] Devlet Planlama Teşkilatı, “Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013,” Devl. Plan. Teşkilatı, pp.38-41, (2006).
• [34] 29797 Resmi Gazete, “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği,” (2016).
• [35] A. Kılıç and Ü. Ayvaz, “Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinin Sağlayıcısı Olarak Teknoparklar ve Teknoloji Transferi İşbirliklerinde Mevcut Durum,” Savunma Bilim Derg., no.2, vol.10, pp. 58-79, (2011).
• [36] MAM, “Maramara Teknokent,” (2020).
• [37] TÜİK, “Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK),” (2022).
• [38] World Bank, “Research and Development Expenditure (% of GDP),” The World Bank Data, (2023).
• [39] 26814 Sayılı Resmi Gazete, “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun,” 26814 Sayılı Resmi Gazete, (2008).
• [40] T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, “Teknoloji Gelişitirme Bölgeleri 2022 Ekim İstatistik Bilgiler,” (2022).
• [41] T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri,” (2022).
• [42] İTÜ Arı Teknokent, “İTÜ Arı Teknokent ,” (2022).
• [43] ODTÜ-Teknokent, “ODTÜ-Teknokent ,” (2022).
• [44] EBİLTEM, “Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi,” (2022).
• [45] ATAP, “Anadolu Teknoloji Araştırma Parkı (ATAP),” (2022).
• [46] Hacettepe Teknokent, “Hacettepe Teknokent ,” (2022).
• [47] İstanbul Teknopark, “İstanbul Teknopark ,”(2022).
• [48] İstanbul Teknokent Entertech, “İstanbul Teknokent Entertech,” (2023).
• [49] Cyberpark, “Bilkent Cyberpark,” (2023).
• [50] Teknopark İzmir, “Teknopark İzmir,” (2023).
• [51] Trabzon Teknokent, “Trabzon Teknokent,” (2023).
• [52] P. Westhead, “R&D ‘Inputs’ and ‘Outputs’ of Tecnology -Based Firms Located On and Off Science Parks,” R&D Manag., vol.27, pp.45-62, (1997).
• [53] D. S. Siegel, P. Westhead, and M. Wright, “Assessing the impact of university science parks on research productivity: Exploratory firm-level evidence from the United Kingdom,” Int. J. Ind. Organ., no.9, vol.21, pp.1357-1369, (2003).
• [54] D. S. Siegel, P. Westhead, and M. Wright, “Science Parks and The Performance of New Technology-Based Firms: A Review of Recent U.K. Evidence and an Agenda for Future Research,” pp.177-184, (2003).
• [55] P. Lindelöf and H. Löfsten, “Science Park Location and New Technology-Based Firms in Sweden - Implications for Strategy and Performance,” Small Bus. Econ., no.3, vol.20, pp.245-258, (2003).
• [56] B. Bigliardi, A. I. Dormio, A. Nosella, and G. Petroni, “Assessing science parks’ performances: Directions from selected Italian case studies,” Technovation, no.4, vol.26, pp.489-505, (2006).
• [57] F. Campanella, M. R. Della Peruta, and M. Del Giudice, “Creating conditions for innovative performance of science parks in europe. How manage the intellectual capital for converting knowledge into organizational action,” J. Intellect. Cap., no.4, vol.15, pp. 576-596, (2014).
• [58] M. Ramírez-Alesón and M. Fernández-Olmos, “Unravelling the effects of Science Parks on the innovation performance of NTBFs,” J. Technol. Transf., no.2, vol.43, pp.482-505, (2018).
• [59] N. Patthirasinsiri and M. Wiboonrat, “Measuring intellectual capital of science park performance for newly established science parks in Thailand,” Kasetsart J. Soc. Sci., no.1, vol.40, pp.82-90, (2019).
• [60] N. Corrocher, F. Lamperti, and R. Mavilia, “Do science parks sustain or trigger innovation? Empirical evidence from Italy,” Technol. Forecast. Soc. Change, vol.147, pp.140-151, (2019).
• [61] J. Berbegal-Mirabent, I. Alegre, and A. Guerrero, “Mission Statements and Performance: An Exploratory Study of Science Parks,” Long Range Plann., no.5, vol.53, (2020).
• [62] A. Poonjan, A. N. Tanner, and P. D. Andersen, “How Regional Factors Influence the Performance of Science and Technology Parks: A Comparative Analysis of Regional Science Parks in Thailand,” Asian J. Technol. Innov., pp.1-23, (2020).
• [63] A. Albahari, A. Barge-Gil, S. Pérez-Canto, and A. Modrego, “The influence of Science and Technology Park characteristics on firms’ innovation results,” Pap. Reg. Sci., no.2, vol.97, pp.253-279, (2018).
• [64] J. L. Hu, T. F. Han, F. Y. Yeh, and C. L. Lu, “Efficiency of Science and Technology Industrial Parks in China,” J. Manag. Res., vol.10, pp.151-166, (2010).
• [65] W. Q. Wu, F. Xie, and L. M. Zhao, “A Study on The Operation of Chinese University Science Park Based on DEA-Tobit Model,” ın 2010 IEEE 17th Int. Conf. Ind. Eng. Eng. Manag. pp.1136-1140, (2010).
• [66] C.-J. Chen, H.-L. Wu, and B.-W. Lin, “Evaluating the development of high-tech industries: Taiwan’s science park,” Technol. Forecast. Soc. Change, no.4, vol.73, pp. 452-465, (2006).
• [67] M. Zhang, “University Capabilities and Science Park Performance: An Empirical Study of The National University Science Park of China,” In 2013 6th International Conference on Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering, vol.3, pp.632-634, (2013).
• [68] H. H. Örkcü and Ö. Sevim, “ODTÜ Teknokent Firmalarının Performanslarının Veri Zarflama Analizi Modelleri ile İncelenmesi,” Politeknik Dergisi., no.2, vol.26, pp.813-821, (2023).
• [69] A. Baykul, O. Sungur, and M. A. Dulupçu, “Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketlerinin Yönetim Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi,” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Derg., vol.7, pp.70-82, (2016).
• [70] E. Çakın and A. Özdemir, “Veri Zarflama Analizi Temelli Yapay Sinir Ağları ve Lojistik Regresyon Analizi ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Etkinliklerinin Tahminlenmesi,” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, no.2, vol.37, pp.271-293, (2019).
• [71] V. S. Özsoy, Ö. Belgin, and D. Balkan, “A novel approach for determining common weights in two division network DEA: a case study of Science and Technology Parks in Turkey,” Technol. Anal. Strateg. Manag., no.10, vol.34, pp.1124 -1138, (2022).
• [72] N. Ünsal, “Technoparks in Turkey: A Descriptive Study,” in Science and Technology Parks and Regional Economic Development, pp.123-141, (2019).
• [73] H. Ünlü, “The Performance of Science and Technology Parks under Triple Helix Systems in Turkey,” in The Routledge Companion to technology Management, pp.304-319, ( 2022).
• [74] H. Ünlü, S. Temel, and K. Miller, “Understanding the drivers of patent performance of University Science Parks in Turkey,” J. Technol. Transf., no.3, vol.48, pp.842-872, (2023).
• [75] J. Bae, Y. Chung, and H. Ko, “Analysis of efficiency in public research activities in terms of knowledge spillover: focusing on earthquake R&D accomplishments,” Nat. Hazards, no.2, vol.108, pp.2249-2264, (2021).
• [76] W. D. Cook, L. Liang, and J. Zhu, “Measuring performance of two-stage network structures by DEA: A review and future perspective,” Omega, no.6, vol.38, pp.423-430, (2010).
• [77] Y. Chen and J. Zhu, “Measuring Information Technology’s Indirect Impact,” Information Technology and Management, vol.5, pp.9-22, (2004).
• [78] J. Bae and D. Chun, “How do country-specific R&D environments affect CCUS research performance and efficiency? From the perspective of knowledge diffusion and application,” Environmental Science and Pollution Research, (2023).