Takım Sporlarında Görev Yapan Sporcuların Antrenörleri İle İlgili Karizmatik Liderlik Algılarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması: Basketbol Branşı Örneği

Year 2013, Volume: 4 Issue: 2, 16 - 45, 13.06.2013

Veli Çelik

Abstract

Amaç: Gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, takım sporlarında görev yapan sporcuların antrenörleri ile ilgili karizmatik liderlik algılarının değerlendirilmesine yönelik bir ölçek geliştirmektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın amaçları doğrultusunda ilk olarak karizmatik liderliğin boyutların belirlenebilmesi ve tanımlanabilmesi için kapsamlı bir alan yazın taraması gerçekleştirilmiştir. İkinci aşama olarak, karizmatik liderliğin boyutlarının ve bu boyutları oluşturabilecek maddelerin ortaya konabilmesi amacıyla üç adet odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiş, bu görüşmeler, ses kayıt cihazı ile kayıt altına alınmış ve bu veriler analiz edilmiştir. Odak grup görüşmeler sonucunda elde edilen verilerin geçerlilik ve güvenirliğinin ortaya konması amacı ile bir pilot çalışma gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Değişik liglerdeki üniversitelerde basketbol oynayan ve ölçeği yanıtlamayı kabul eden 164 kadın ve erkek sporcu bu pilot çalışmanın örneklemini oluşturmuşlardır. Bulgular: AFA ve DFA’ya başlamadan önce, örneklem büyüklüğünün faktör analizine uygunluğunu gösteren KMO değerleri hesaplanmış ve ,775 olarak bulunmuştur. AFA sonucu ortaya çıkan on boyutun Cronbach Alpha katsayıları .873 ile .681 arasında değişmektedir. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda verilerden elde edilen bulguların uyumunun değerlendirilmesinde X² (ki- kare), RMSEA, CFI, NNFI, RMR, NFI, AGFI gibi uyum indekslerine bakılmıştır. Sonuç: Elde edilen bulgular doğrultusunda, geliştirilen ölçeğin analizde kullanılan ampirik veri ile tutarlı ve istatistiksel olarak geçerli olduğu ifade edilebilir.  Gerçekleştirilen bu analizler sonucunda 10 boyut ve 35 maddeden oluşan Karizmatik Liderlik Ölçeğinin veri toplama amacıyla kullanılabileceğine karar verilmiştir.

 

 

Keywords

Ölçek Geliştirme, Faktör Analizi, Liderlik, Karizmatik Liderlik

References

• Altunışık, R, Coşkun. R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: spss uygulamalı, Sakarya, Sakarya Yayınevi.
• Aslan, Ş. (2009). Karizmatik Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: “Kurumda Çalışma Yılı” ve “Ücret” Değişkenlerinin Rolü, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (6) 256-275.
• Avers, K.B., Hunter, S.D. Angie, A.D. ve ark. (2009). Charismatic, Ideological, and Pragmatic Leaders: An Examination of Leader–Leader Interactions, The Leadership Quarterly, 20 299- 315.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler, (Üçüncü Basım) Ankara, Pegem Yayınevi.
• Bligh, M. C. ve Kohnes J.C. (2009). The Enduring Allure Of Charisma: How Barack Obama Won The Historic 2008 Presidential Election, The Leadership Quarterly, 20 483-492.
• Bogdan, R.C. ve Biklen, S.K. (1998). Qualitative Research For Education: An İntroduction To Theory And Methods, Boston, Allyn and Bacon.
• Bono, J.E. ve Ilies, R. (2006). Charisma, Positive Emotion and Mood Contagion, The Leadership Quarterly, (17) 317- 334.
• Campell S. M., Ward, A.J., Sonnenfeld, J.A. ve Agle, B.R. (2008). Relational Ties That Bind: Leader– Follower Relationship Dimensions and Charismatic Attribution, The Leadership Quarterly, 19 556-568.
• Chen, M.H. (2007). Exploring The Relationship Between Effective Coaching Leadership, Group Cohesion, and Achivement Motivation In College Basketball Team In Taiwan, Doktora Tezi, United States Sports Academy.
• Chong, V.K. ve Rundus, M.J. (2004). Total Quality Management, Market Competition and Organizational Performance, The British Accounting Review, 36 (2) 155-172.
• Churchill, G.A. (1979). A Paradigm For Developing Better Measures of Marketing Constructs, Journal of Marketing Research, 16 64-73.
• Comrey, A. L. ve Lee, H.B. (1992). A First Course In Factor Analysis, Hillsdale, N.J., L. Erlbaum Associates; Aktaran; Çokluk, Ö, Şekercioğlu, Ç. ve Büyüköztürk, Ş. (2010) Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: Spss Ve Lisrel Uygulamaları, Ankara, Pegem.
• Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1994). Charismatic Leadership In Organizations: Perceived Behavioral Attributrs And Their Measurement, Journal of Organizational Behavior,15, 439- 352.
• Conger, J.A. ve Hunt, J.G. (1999). Overview Charismatic And Transformational Leadership: Taking Stock of The Present And Future (Part I), Leadership Quarterly, 10 (2), 121-127.
• Conger, J.A. (1999). Charismatic and Transformational Leadership In Organizations: An Insider’s Perspectice On These Developing Streams Of Reseach, Leadership Quarterly, 10 (2), 145- 179.
• Çokluk, Ö, Şekercioğlu, Ç. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: Spss Ve Lisrel Uygulamaları, Ankara, Pegem.
• De Hoogh, A.H.B., Den Hartog, D.N., Koopman, P.L. ve ark. (2005). Leader Motives, Charismatic Leadership, And Subordinates’ Work Attitude In The Profit and Voluntary Sector, The Leadership Quarterly, (16) 17-38.
• Erkuş, A ve ark. (2000). Öğretmenliğe İlişkin Tutum Ölçeği, Eğitim ve Bilim. 116 (25): 26-28.
• Farneti, C. M. (2008). Exploring Leadership Behaviors and Cohesion In Ncaa Division III Basketball Programs, Doktora Tezi, The Ohio State University.
• Gerbing, D.W. ve Anderson, J.C. (1988). An Updated Paradigm For Scale Development Incorporating Unidimensionality And Its Assessment, Journal of Marketing Research, 25 (2) 186-192.
• Hair, J.F. Jr., Andreson, R.E. Tahtam, R.L. ve Black, W.C. (1998). Multivariate Data Analysis, Fifth Edition, New Jersey, Prentice-Hall International Inc.
• Howell, J. M. ve Shamir, B. (2005). The role of followers in the charismatic leadership process: relationships and their consequences, Academy of Management Review, 30 96−112.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Kavramlar, İlkeler, Teknikler (Beşinci Basım), Ankara, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Kelloway, E. K. (1998). Using Lisrel For Structural Equation Modeling: A Researcher’s Guide. Sage Publications.
• Kline, P. (1994). An Easy Guide To Factor Analysis, New York, Routledge; Aktaran; Çokluk, Ö, Şekercioğlu, Ç. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lisrel uygulamaları, Ankara, Pegem.
• Konter, E. (2007). Antrenörlerin ve Sporcuların Cinsiyetlerine Göre Liderlik Gücü Algıları, SPORMETRE, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, V (2), 85-90.
• Konter, E. (2008). Futbolcuların Ulusal Takımlarda Oynama Sayılarına Göre Liderlik Gücü Algıları, SPORMETRE, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VI (2), 81-86.
• Lan, W.J. (2009). The Relationship Between Athlete's Perception of Intercollegiate Basketball Coach Leadership Behavior and Team Cohesiveness In Taiwan, Doktora Tezi, The University of the Incarnate Word.
• Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd ed.), California, Sage Publications.
• Naidoo, L.J. ve Lord, R. G. (2008). Speech Imagery and Perception of Charisma: The Mediating Role of Possitive Affect, The Leadership Quarterly, 19 283-296.
• Northouse, P. G. (2004). Leadership: Theory And Practice, London, Sage Publications Ltd.
• Oktay, E. ve Gül, H. (2003). Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conger Ve Kanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileri Üzerine Karaman ve Aksaray Emniyet Müdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 403-429.
• Powell, R.A., Single H.M. ve Lloyd, K.R. (1996). Focus Groups In Health Research: Enhancing The Validity of User And Provider Questionnaires, International Journal of Social Psychology, 42 (3) 193-206.
• Saban, A. (2010). Mezun Aşamasındaki Bilgisayar Öğretmeni Adaylarinin Okul ve Öğretmen Kavramlarına İlişkin Zihinsel İmgeleri, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20- 22 Mayıs 2010), Elazığ, 935-941.
• Schermelleh, E.K., Moosbrugger, H. ve Müler, H. (2003). Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-Of-Fit Measures, Methods of Psychological Research Online, 8 (2) 23-74.
• Schumacker, R. E. Ve Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s Guide To Structural Equation Modeling, Mahwah, NJ, Lawrence Erlbaum.
• Sosik, J.J. ve Dworakivsky, A.C. (1998). Self-Concept Based Aspects of The Charismatic Leader: More Than Meets The Eye, Leadership Quarterely, 9 (4) 503-526.
• Sriboon, N. (2001). Coach Leadership Behaviors, Team Cohesion, and Athlete Satisfaction In Relation To The Performance Of Athletes In The 1999 Rajabhat Games, Doktora Tezi, The Florida State University.
• Toros, T. (2009). Genç Erkek Basketbolcularda, Bir Sezon Boyunca Sporcuların Algıladıkları Antrenörlük Davranışı, Hedef Yönelimleri, Takım Sargınlığı, Algılanan Motivasyonel İklim ve Kolektif Yeterlik İlişkisi, Doktora Tezi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Turman, P.D. (2001). Situational Coaching Styles: The Impact of Success And Athlete Maturity Level On Coaches’ Leadership Styles Over Time, Small Group Research, 32 (5), 576-594.
• Wang, E., Chou, H.W. ve Jiangs J. (2005). The Impacts of Charismatic Leadership Style On Team Cohesiveness and Overall Performance During Erp Implementation, International Journal of Project Management, (23) 173-180.
• Weber, M. (1968). Economy and Society Three Volumes, New York, Aktaran; Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1994). Charismatic Leadership In Organizations: Perceived Behavioral Attributes And Their Measurement, Journal of Organizational Behavior,15 439-452.
• Williams, E.A., Pillai, R., Lowe, K.B. ve ark. (2009). Crisis Charisma Values and Voting Behavior In The 2004 Presidential Election, The Leadership Quarterly, 20 70-86.
• Yıldırım, A, ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5.Baskı), Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Yusof, A. ve Shah, P.M. (2008). Transformational Leadership and Leadership Substitutes In Sports: Implications On Coaches’ Job Satisfaction, International Bulletin of Business Administration, 3, 1-13
• http://pjss.pau.edu.tr
• Pamukkale Journal of Sport Sciences