Connectionism, which is a novel approach to human
intellectual abilities, has challenged the basic assumptions and tenets of
top-down and interactive approaches of the 1960s and 1970s to human cognitive
processing and reading. Connectionism has specifically dealt with reading in
order to understand and model the cognitive processes and intellectual
properties underlying this significant skill. It has also embraced a more
bottom-up approach to reading, an orientation which attaches great importance
to pattern recognition governed by parameters, weights, connections and
constraints in lieu of rules and symbols. Although the great majority of
studies which applied connectionism have concentrated on how words are
recognized, a considerable amount of scholarly work also has targeted at
understanding syntactic parsing and pronouncing words. To date, connectionism
has contributed to the understanding and modeling human reading and attracted
the attention of researchers working in various fields such as linguistics,
psychology, and artificial intelligence to a considerable extent. This paper
aims to provide fundamental information about the connectionist approaches and
neural network modeling that suggest an alternative to the classical theory of
the mind while accounting for the cognitive processes that underlie human
reading. The paper also compares the
connectionist approaches to traditional approaches to reading, such as
bottom-up, top-down and interactive approaches. Finally, it reviews several
connectionist models that have proved to be highly influential in the relevant
literature.
Bağlantıcılık (connectionism) insanın bilişsel
becerilerini anlamaya ve modellemeye yönelik alternatif bir yaklaşımdır. Bağlantıcılığın
uygulandığı alanlar arasında insanoğlunun gerçekleştiği en önemli eylemlerden
biri olan okumanın temelinde yatan bilişsel süreçleri anlama ve modelleme de
bulunmaktadır. Bağlantıcılık, 1960 ve 1970'lerde yaygın bir şekilde kullanılan
ve insanın bilişsel işleme süreçlerini ve okuma becerisini açıklamaya çalışan
yukarıdan-aşağıya (top-down) ve etkileşimli (interactive) yaklaşımların temel
varsayımlarını sorgulamıştır. Bağlantıcılık yaklaşımı, okuma süreçlerinin nasıl
gerçekleştiğini açıklarken aşağıdan-yukarıya (bottom-up) bir yaklaşımı
benimsemiş, kurallar ve semboller yerine parametreler, ağırlıklar, bağlantılar
ve kısıtlamalar tarafından yönetilen bir örüntü tanıma yöntemini benimsemiştir
(artificial neural networks). Dilbilim, psikoloji, felsefe ve yapay zeka
literatüründe bağlantıcılık yaklaşımını temel alarak insanın okuma süreçlerini
irdelemeyi hedefleyen önemli sayıda akademik çalışma bulunmasına ve bu
yaklaşımın okuma becerisini anlamaya yönelik büyük bir katkı potansiyeli
olmasına rağmen, bağlantıcılık yaklaşımının tanınırlığı henüz düşük düzeydedir.
Bu makalede, okuma becerisinin altında yatan bilişsel süreçleri anlamaya ve
açıklamaya çalışan bağlantıcılık yaklaşımları ve yapay sinir ağ modellemesi
hakkında temel bilgiler sunulmuştur. Buna ek olarak, bağlantıcılık yaklaşımı,
özellikle okuma alanyazında yaygın bir biçimde kullanılan geleneksel yapıdaki
aşağıdan yukarıya, yukarıdan aşağıya ve etkileşimli yaklaşımlar gibi diğer
yaklaşımlarla karşılaştırılmıştır. Son olarak, ilgili alanyazında oldukça
etkili olduğu kanıtlanmış bağlantıcılık modellerine de yer verilmiş ve bu
yaklaşımın okuma becerisini anlama ve modellemeye ilişkin potansiyeline ve
kısıtlılıklarına değinilmiştir.
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Turkish language, culture and literature |
Authors | |
Publication Date | October 21, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Issue: 12 |