"Seni Saraylarda Yaşatacağım.." Türk Sinemasında Mahalle ve Kentin Dönüşümü ( 1960-1990 )

Year 2018, Volume: 8 Issue: 1, 186 - 206, 05.06.2018

Sevcan Sönmez , Dilara Balcı Gülpınar

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.510546

Cited By: 1

Abstract

Sinemanın toplumsal değişimi gösteren sosyolojik bir veri kaynağı olduğundan yola çıkarak bu
makalede, Türkiye’de 1960’lardan 1990’lı yıllara uzanan süreçte kent ve mahallenin sinemada nasıl temsil edildiği incelenmektedir. Kentsel değişimin ve mahalle kültürünün dönüşümü sinemada
dönemsel olarak izlenebilmektedir. 1960’larda yaygın olan geleneksel mahalle temsilleri 1970’li
yıllarda kentleşmenin hız kazanmasıyla ortadan kalkmış; 1980 ve 1990’lı yıllarda bu temsiller
yerlerini apartman yaşamı ve gecekondu mahallesi temsillerine bırakmıştır. Çalışmada, filmlerde
kentleşmenin sosyal hayata ve orta sınıfın yaşam alanlarının dönüşümüne olan etkisi betimsel
analiz yöntemi ile literatür odaklı belirlenen temalar üzerinden ve 35 film incelenmektedir. Seçilen
35 film derinlemesine analize tabi tutulmamış, geniş tutulan örneklem içerisinde kent, kentleşme,
kentsel dönüşüm ve bu değişimin birey ve toplumsal hayat üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur. 

Keywords

Kentleşme, Mahalle, Gecekondu, Türk Sineması, Temsil

"I Will Have You Live in Palaces..." The Transformation of Neighbourhood and Urbanization in Turkish Cinema (1960 to 1990)

Abstract

In this article, representation of city and neighborhood in Turkish films between 1960 and 1990
is examined with regard to the fact that cinema is a sociological data depicting change in societies.
The transformation of urban life and neighborhood culture can easily be followed in cinema history.
With the accelerating urbanization in the 1970s, representation of life in apartmant buildings and
slums took the place of traditional neighborhood representations popular in 1960s films. In this
article, the impact of urbanization on the transformation of social life and middle class living space
in films is analysed over 35 films with the descriptive analysis method. The sample 35 films are not
analysed by deep film analyzing methods, yet the impact of urbanization, urban change and social
change on individuals and society in this large sample are discussed in this article. 

Keywords

Urbanization, Neighborhoods, Slums, Turkish Cinema, Representation

References

• Alptekin, M. Y. (2005). “Şehirden Kente Mekansal Dönüşüm” Doğu Batı /17(67).
• Ayata. S. (2005). “Yeni Orta Sınıf ve Uydu Kent Yaşamı”. Kültür Fragmanları Türkiye’de Gündelik Hayat (içinde) der: D. Kandiyoti & A. Saktanber, İstanbul: Metis.
• Çadırcı, M. (2011). “Anadolu Kentlerinde Mahalle (Osmanlı Dönemi)” Tanzimat Sürecinde Türkiye Anadolu Kentleri (içinde), der: T. Coşkun, İstanbul: İmge.
• Çakır, S. (2011). “Türkiye’de Göç, Kentleşme/Gecekondu Sorunu ve Üretilen Politikalar”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sos- yal Bilimler Dergisi/23
• Çiçekoğlu, F. (2007). Vesikalı Şehir, İstanbul: Metis.
• Doğan, İ. (2002). “Korumacılığın Geleneksel Kent Kültüründen Çıkarması Gereken Dersler”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi/ 35(1-2)
• Geniş, Ş. (2011). “Küreselleşme, Kent ve Kültür”, Kent Araştırmaları: İdealkent/ 3 Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması, Ankara: İmge.
• Holton, R. J. (1999). Kentler, Kapitalizm ve Uygarlık, Ankara: İmge.
• Keleş, R. (2006) Kentleşme Politikası, Ankara: İmge.
• Kıray, M. (2007) Kentleşme Yazıları, İstanbul: Bağlam.
• Kıvrım, İ. (2009). “Osmanlı Mahallesinde Gündelik Hayat (17. Yüzyılda Gaziantep Örneği)” Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi/ 8 (1), Erişim tarihi: 12.06.2016 http://sbe.gantep.edu.tr.
• Neuman, W., L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (Çev. Sedef Özge). İstanbul: Yayın Odası Yayınları.
• Odin, R. R. (2008).”Bir Kent Gezmek, Bir Film İzlemek” Sinematografik Kentler Mekanlar, Hatıralar, Arzular (içinde) der: Mehmet Öztürk, İstanbul: Agora.
• Okay, Y. (2013). “Mahalle Kültürüne ve Terminolojisine Dair Yitirdiklerimiz”, 1453 Dergisi// 16.
• Özgüç, A. (2005). Türlerle Türk Sineması Dönemler, Modalar, Tiplemeler, İstanbul: Dünya.
• Robins, K. (1999). İmaj Görmenin Kültür ve Politikası, Nurçay Türkoğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek, İstanbul: Metis
• Şahin, M. ve Işık, E. (2011). “Osmanlı’dan Cumhuriyete Mahalle Yönetimi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi/30.
• Tekeli, İ. (2009). Modernizim, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Yıldız, E. (2008). Gecekondu Sineması. İstanbul: Hayalet Kitap
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.