GÖNÜLLÜ BİR İTTİHATÇI OLARAK BALKAN HARBİ’NE KATILAN ZİYA ŞAKİR’İN HARP HATIRALARI

Yıl 2017, Sayı: 29, 527 - 552, 31.12.2017

Behset Karaca , Güngör Göçer

Öz

Osmanlı Devleti’nin XX. yüzyılda I. Dünya Savaşı’ndan sonra geleceğini doğrudan etkileyen ve sonuçları itibari ile en olumsuzlarından biri olan Balkan Harbi ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar içerisinde hatıratlara yer verenler etkisi itibari ile en etkileyici olanları olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Çünkü hatıratlarda yaşanan olaylar tüm çıplaklığı ve duygusallığı ile aktarılmıştır. Bu sayede Balkan Harbi’nde yaşanan trajediler daha anlaşılır ve etkileyici olmaktadır. Böyle hatıratlardan birisi de ittihatçı bir muharrir olarak Balkan Harbi’ne gönüllü olarak katılan Ziya Şakir’in tuttuğu hatırattır. Ziya Şakir savaş sırasında tuttuğu günlüklerini temel alarak cumhuriyetin ilanından sonra hatıralarını tefrika şeklinde yayımlayarak döneme dair tanıklığını okuyucuları ile paylaşmıştır. Biz de bu çalışmamızda bu tanıklıktan yola çıkarak Balkan Harbi’nin kaybedilmesinin nedenlerini ve sonrasında yaşanan fecaatleri ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Balkan Harbi, Ziya Şakir, Hatırat, İttihat ve Terakki Cemiyeti

Kaynakça

• Ahmad, Feroz, (1999) İttihat ve Terakki 1908-1914, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Andonyan, Aram, (2002) Balkan Savaşı, İstanbul: Aras Yayıncılık.
• Apak, Rahmi, (1988) Yetmişlik Bir Subayın Anıları, Ankara:Türk Tarih Kurumu.
• Atay, Falih Rıfkı. (2012). Batış Yılları. İstanbul: Pozitif Yayınları
• Aydemir, Şevket Süreyya, (1976) Makedonya’dan Ortaasya’ya Enver Paşa, C. II . İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Bartlett, Ellis Ashmead, (2012) Türklerin Rumeli’ye Vedası, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Danişment, İsmail Hami, (2011) İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul: Doğu Kütüphanesi .
• Eryüksel, Hasan, (1949) Ziya Şakir'in Hayatı ve Eserleri, İstanbul.
• Göçer, Güngör, Osmanlı’dan Cumhuriyete Popüler Bir Tarihçi: Ziya Şakir, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta 2017.
• İnsel, Ahmet, (Mayıs-Haziran 2005). "Ermeniler İç Düşmanlar ve İnsanlığa Karşı İşlenen Suç", Birikim Dergisi, S. 193-194, s. 19-27.
• İslamoğlu, Abdullah, ( 2004) II. Meşrutiyet Döneminde Siyasal Muhalefet, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Kadri, Hüseyin Kazım, (1992) Balkanlardan Hicaza İmparatorluğun Tasfiyesi 10 Temmuz İnkılâbı ve Netayici, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Karabekir, Kazım, (2009) Edirne Hatıraları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karal, Enver Ziya, (1996) Osmanlı Tarihi, C. IX., Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kuran, Ahmet Bedevi, (1945) İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, İstanbul: Tan Matbaası.
• Nur, Rıza, (1992) Hatıratım, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Ortaylı, İlber, (16/2012) Asker Siyasete Bulaştı ve Rumeli’deki Anavatanı Kaybettik, Atlas Tarih, 30-36.
• Ortaylı, İlber, (2007) Avrupa ve Biz, Ankara: Turhan Kitabevi .
• Özaygün, Ruhan, (2004) Bilinmeyen Hazine, İstanbul.
• Paşa, Ahmet İzzet, (1992) Feryadım, İstanbul: Nehir Yayınevi.
• Paşa, Hafız Hakkı, (2009) Bozgun Rumeli Yağmalanan İmparatorluk, İstanbul: Örgün Yayınevi.
• Paşa, Mahmut Şevket, (1988) Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın Günlüğü. İstanbul: Arba Yayınları.
• Sevgi, Atakan, (16/2012) Öldürüp Köyün Kuyusuna Attılar, Atlas Tarih, S. 16, s. 88-95.
• Seyfettin, Ömer, (2011) Balkan Harbi Hatıraları, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
• Şakir, Ziya, (1929, Ekim 14) Meçhul Asker, Vakit, s. 3.
• Şakir, Ziya, (1929, Eylül 18) Meçhul Asker Vakit, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1929, Eylül 17) Meçhul Asker, Vakit, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1929, Şubat 2) Meçhul Asker. Vakit, s. 9.
• Şakir, Ziya, (1929, Aralık 7) Meçhul Asker. Vakit, s. 6.
• Şakir, Ziya, (1929, Aralık 1) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1929, Aralık 24) Meçhul Asker. Vakit, s. 10.
• Şakir, Ziya, (1929, Aralık 26) Meçhul Asker. Vakit, s. 9.
• Şakir, Ziya, (1929, Eylül 22) Meçhul Asker . Vakit, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1929, Ekim 25) Meçhul Asker . Vakit, s. 3.
• Şakir, Ziya, (1929, Ekim 7) Meçhul Asker . Vakit, s. 3.
• Şakir, Ziya, (1929, Ekim 9) Meçhul Asker . Vakit, s. 3.
• Şakir, Ziya, (1929, Eylül 18) Meçhul Asker. Vakit , s. 2.
• Şakir, Ziya, (1930, Şubat 10) Meçhul Asker. Vakit, s. 10.
• Şakir, Ziya, (1930, Şubat 8) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1930, Şubat 15) Meçhul Asker. Vakit, s. 6.
• Şakir, Ziya, (1930, Ocak 30) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1930, Ocak 2) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1930, Şubat 14) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1930, Ocak 31) Meçhul Asker. Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1930, Ocak 13) Meçhul Asker. VAkit, s. 10.
• Şakir, Ziya, (1930, Şubat 14) Meçhul Asker . Vakit, s. 7.
• Şakir, Ziya, (1941, Eylül 24) Mustafa Fazıl Paşadan Fethi Okyara Siyasi Fırka Reislerinin Hayatı. Tasviri Efkâr, s. 3.
• Şakir, Ziya, (1946, Ocak 25) Kimsesiz Çocuklar Meselesi. Büyük Doğu, s. 14.
• Şakir, Ziya, (1947, Eylül 29) Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya (1947, Haziran 7) Büyük Kabine. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Ekim 13). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 2). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 17). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 26). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Ekim 6). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 6). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Eylül 24). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Eylül 28). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 7). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Ekim 6). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 26). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Eylül 28). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 29). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 30). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 26). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 15). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya (1947, Eylül 30). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 25). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 19). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Aralık 17). Edirne Müdafaası . Son Telgraf,, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Kasım 16). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1947, Şubat 10). Yıldız Mahkemesine Ait Neşredilmemiş Vesikalar Mithat Paşa ve Hürriyet Kurbanları. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Ocak 23). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Ocak 25). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Ocak 1). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya (1948, Ocak 5). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 9). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 10). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 11). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 13). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 15). Edirne Müdafaası. Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Şubat 16). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1948, Ocak 2). Edirne Müdafaası . Son Telgraf, s. 2.
• Şakir, Ziya, (1952, Haziran 16). Ramazan Sohbetleri, Abdi Efendi. Akın, s. 4.
• Şakir, Ziya, (2011). Nuri Demirağ Kimdir? İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.
• Topuzlu, Cemil, (2010) İstibdat- Meşrutiyet- Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım . İstanbul: İşaret Yayınları.
• Türkgeldi, Ali Fuat, (2010) Görüp İşittiklerim,. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Üstündağ, Ayda, (2011) Sözlü Tarihin Büyük Üstadı Ziya Şakir, İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.
• Üstündağ, Ayda, (2016, Ocak 28) Ziya Şakir. (G. Göçer, Röportaj Yapan)
• Yavuz, Fikrettin, (Aralık 2013) "New York Times Gazetesi’nin Gözüyle Balkan Savaşları." Tarih Okulu Dergisi, 147-186.
• Yılmaz, Mehmet, (2001) "Balkan Savaşı’ndan Sonra Türkiye’den Yunanistan’a Rum Göçleri." Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz Dönemi S. 10, s. 13-38.
• Zeyrek, Suat, (Eylül 2012) "Balkan Savaşlarında Trakya Cephesi’nin Erken Çöküşü Üzerine Bazı Düşünceler." TYB Akademi , S. 6, s. 11-39.