Kemal Tahir Romanlarını Gazetecilik Merceğinden Tartışmak: Gazeteci Murat'ın Serüveni

Year 2023, Volume: 5 Issue: 1, 1 - 15, 30.06.2023

Ceren Sözeri Özdal

Abstract

Türkiye’de düşünce ve edebiyat tarihinin en önemli ve en tartışmalı yazarlarından biri olan Kemal Tahir, romanları kadar sosyolojik tahlilleri, tarih yorumu, devlete bakışı, dili ve üslubu yönünden pek çok yayında incelenmiştir. Tahir romancı olmaya 1940’ta karar vermiş, kendi deyimiyle bundan sonra bütün yaşamını buna ayırmıştır. Ancak geçimini sağlamak için gazetecilik yaptığı da bilinmektedir. Bu araştırma yazarın eserlerine ve yarattığı Gazeteci Murat karakterine gazetecilik gözüyle bakmayı, karakterin gözünden gazeteciliğe bakışını anlamayı, kullandığı teknik, üslup ve dilin gazetecilikle ilişkisini tartışmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda Yol Ayrımı (1971), Kelleci Mehmet (1962), Karılar Koğuşu (1974) ve Namuscular (1974) Hür Şehrin İnsanları (1976) ve Kurt Kanunu (1969) romanları incelenmiştir. Sonuç olarak, yazarın gerçeğin çok katmanlı yönünü ortaya çıkaran sorgulayıcı bakışı, olayları, karakterleri politik, sosyal ve ekonomik bağlamıyla ele alması, konuya ve karakterlere mesafesi, toplumun tanımaya dair çabası gazetecilik gözüyle yeniden değerlendirilmesinin günümüz koşullarında yaratıcı olanaklar yaratabileceği ortaya konulmuştur.

Keywords

Kemal Tahir, Gazetecilik, Roman, Kurgu, Gerçekçilik

References

• Acehan, A. (2011). Geçit mecmuası ve Kemal Tahir. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 3(1), 227-247.
• Aghaei, M. B., & Hayati, S. (2014). Application of journalistic style of narration in Marquez’s novels. Studies in Literature and Language, 9(2), 12-15.
• Andı, F. M. (2010). Alternatif tarih yorumcusu olarak Kemal Tahir: Yol ayrımı örneği. E. Eğribel ve M.F Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 Yaşında (ss. 455-460) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Arslanbenzer, H. (2021). Kemal Tahir romanında çokseslilik. A. Öz (Ed.) Kemal Tahir kitabı: Bir aydın üç dönem (ss.261-268) içinde. Zeytinburnu Belediyesi.
• Ayas, O. G. (2010). Yorgun savaşçı filminin yakılması üzerine. E. Eğribel ve M.F Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss.136-144) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Balcıoğlu, N. (2018). Kemal Tahir'in yol ayrımı romanında Serbest Cumhuriyet Fırkası deneyimi ve gazetecilik. Sosyologca, 8(15-16), 194-199.
• Berksoy, N. Ç. (2010). Kemal Tahir için biyografi çalışması. E. Eğribel ve M.F Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss. 24-41) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Bozdağ, İ. (1980). Kemal Tahir’in sohbetleri. Bilgi Yayınevi.
• Böğür, B. Y., &, Özer, Ö. (2019). George Orwell’ın edebi gazetecilik anlayışı: ‘Wigan İskelesi Yolu’ yapıtının çözümlemesi. Etkileşim, (4), 12-33.
• Börekci, Ü. (2013). İttihat ve Terrakki Dönemi’nde gazeteci kimliğinin hüküm gecesi romanında görünümü, Selçuk İletişim, 8(1), 212-232.
• Coşkun, S. (2006). Kemal Tahir: Şahsiyeti, eserleri, fikirleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Çikla, S. (2009). Tanzimat’tan günümüze gazete-edebiyat ilişkisi. Türkbilig/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 10(18), 34-63.
• Ekşi, D. (2006). Cumhuriyet dönemi siyasi kültüründe üç çizgi üç yazar (Y.Kadri Karaosmanoğlu, Kemal Tahir, Tarık Buğra). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Eğribel, E. (2010). Kemal Tahir’de roman ve toplum gerçeği açısından yöntem. E. Eğribel ve M.F. Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss. 347-352) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Fedai, Ö. (2010). Mektuplar da hayata dâhil. E. Eğribel ve M.F. Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss. 76-81) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Gardner, N. L. (1995). Gabriel Garcia Marquez: The novel journalist. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). The University of Montana. https://scholarworks.umt.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3444&context=etd
• Good, H. (1985). The journalist in fiction, 1890–1930. Journalism Quarterly, 62(2), 352-357.
• Gökşen, E. (2021). Gazeteci Suat Derviş’ten romancı Suat Derviş’e: Fosforlu Cevriye’yi röportajlar üzerinden okumak. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 13(25), 231-252.
• Hasdedeoğlu, M.O (2018). XIX Yüzyıl roman kahramanlarının meslekleri hakkında bir değerlendirme, Kesit Akademi Dergisi, (13), 80-102.
• Haykır, T. (2021). Türk romanında basın hayatı (1882-1940). Gazeteciler Cemiyeti Kayalı, Kurtuluş (2021). Kemal Tahir’in düşünsel farklılığı konusunda birkaç tespit. A. Öz (Ed.) Kemal Tahir Kitabı: Bir aydın üç dönem (ss. 23-34) içinde. Zeytinburnu Belediyesi.
• Korkmaz, F. (2011). Bir gazetecinin romanı esrâr-ı cinâyât. Electronic Turkish Studies, 6(3), 1049- 1063.
• Keeble, R. (2007). Introduction: On journalism, creativity and the imagination. In R. Keeble & S. Wheeler (Eds.), The journalistic imagination (pp. 11-24). Routledge.
• Tulloch, J., & Keeble, R. L. (2012). Mind the gaps; On the fuzzy boundaries between the literary and the journalistic. Global literary journalism: Exploring the journalistic imagination, 1-10.
• McCord, P. F. (1985). Reading nonfiction in composition courses: From theory to practice. College English, 47(7), 747-762.
• Narlı, Mehmet (2010). Biyografi ve roman: Kemal Tahir’in hapishane romanları, hapishane insanları ve argosu. E. Eğribel ve M.F. Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss. 92-116) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Nuttall, N. (2007). Cold-blooded journalism: Truman Capote and the non-fiction novel. The Journalistic Imagination (pp. 140-154). Routledge.
• Özcan, U. (2010). Kemal Tahir ve eserleri hakkında yapılan tezler bibliyografyasına katkı. E. Eğribel ve M.F. Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss.145-155) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Öztürk, V. (2012). Gerçekten kurmacaya: Gazeteci Ahmet Mithat'tan yazar Ahmet Mithat'a. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 47(47),171-182.
• Özsoy, İskender (2010) “Devlet”ine küsmeyen aydın: Kemal Tahir. E. Eğribel ve M.F. Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss 42-50) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Schudson, M. (1989). The sociology of news production. Media, Culture & Society, 11(3), 263–282.
• Schudson, M. (2001). The objectivity norm in American journalism*. Journalism, 2(2), 149–170.
• Şanlı, S., & Özer, Ö. Edebi gazetecilik: Upton Sinclair’in “Şikago Mezbahaları”, Gay Talese’nin “Komşunun Karısı” ve Truman Capote’un “Soğukkanlılıkla” yapıtlarının karşılaştırmalı çözümlemesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 10(2), 76-100.
• Tahir, K. (1974). Namuscular. Bilgi Yayınları.
• Tahir, K. (2016). Kurt kanunu. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (2006). Yol ayrımı. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (2016). Esir şehrin mahpusu. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (2015). Bir mülkiyet kalesi. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (2015). Esir şehrin insanları. İthaki Yayınları.
• Tahir K. (2016). Kelleci Mehmet. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (2016). Karılar koğuşu. İthaki Yayınları.
• Tahir, K. (1989). Notlar 1 /Sanat edebiyat. Bağlam Yayınları.
• Toprak, Seçil (2010). Kemal Tahir ve sinema. E. Eğribel & M.F Andı (Eds.) Kemal Tahir 100 yaşında (ss. 127-135) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Underwood, D. (2013. The undeclared war between journalism and fiction: journalists as genre benders in literary history. Springer.
• Wiegand, W. (1967). "The non-fiction novel." New Mexico Quarterly, 37(3), 243-257.
• Yazbahar, Z. (2017). Türk romanında basın hayatı (1940-2000). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yanık, M. (2022). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın dünyanın mihveri kadın mı, para mı? Romanında basın hayatı. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi, 5(1), 57-68.