TÜRKİYE İLE AFRİKA ÜLKELERİ ARASINDAKİ DIŞ TİCARET ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 4, 509 - 520, 31.10.2021

Abdulkadir Sezai Emeç , Fatih Kaplan , Ahmet Koluman

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye ile 51 Afrika ülkesi arasındaki dış ticareti incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, 2004-2020 dönemini kapsayan Türkiye’nin GSYH’si, partner ülkenin GSYH’si, ülkeler arasındaki mesafe ve partner ülkede Google Trends Topics üzerinden yapılan “Turkey” kelimesinin aranma istatistiği değişkenlerine ait veriler kullanılmıştır. Ayrıca partner ülkeye büyükelçilik açılması, THY’nin sefer başlatması ve iş konseylerinin açılması ise modelde kukla değişken olarak yer almaktadır. Yapılan Poisson Pseudo Maksimum Olabilirlik (PPML) tahmin sonuçlarına göre; Türkiye’nin GSYH’si, partner ülkenin GSYH’si ve partner ülkede “Turkey” kelimesinin aranma istatistiği dış ticaret hacmini olumlu etkilerken mesafe değişkeninin etkisinin olumsuz yönde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tüm kukla değişkenlerin de ticaret hacmini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Ticaret, Panel Çekim Modeli, PPML, Afrika Kıtası.

Kaynakça

• AFDB (2011). Africa in 50 Years’ Time: The Road Towards Inclusive Growth. Tunis, Tunisia.
• AFMAN, E. R. & MAUREL, M. (2010). Diplomatic Relations and Trade Reorientation in Transition Countries, in P. A. G. van Bergeijk & S. Brakman (eds.). The Gravity Model in International Trade: Advances and Applications. Cambridge: Cambridge University Press, 278–295.
• AKÇAY, F. & SAYGILI, F.R. (2019). Türkiye’nin Bölgesel Ekonomik Örgütlerle İhracatı Üzerine Çekim Modeli Uygulaması: AB Dışında Alternatifler Mümkün mü?. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(2): 193-214.
• ARSLAN, İ. K. & BOZKURT, O. (2020). Tarife Dışı Önlemlerin Ticaret Akışına Olan Etkilerinin Çekim Modeliyle İncelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(56), 1978-1992.
• ATA, S. (2012). Türkiye'nin İhracat Potansiyel: Çekim Model Çerçevesinde Bir İnceleme. International Conference On Eurasian Economies 2012, http://avekon.org/papers/389.pdf. Erişim Tarihi: 10.04.2021.
• BAGIR, Y. (2019). Impact of the Presence of Embassies on Trade: Evidence from Turkey. World Trade Review, 19(1): 1-10.
• BAYAR, G. (2014). Türkiye’nin Kalkınmış Ülkelere Ve Orta Doğu-Kuzey Afrika Ülkelerine İhracatı: Karşılaştırmalı Yer Çekimi Analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2): 119-164.
• BOLAT, M., & KAPLAN, F. (2021). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Sektörel İhracatına Etkisi: Çekim Modeli. Journal of The Faculty of Applied Sciences of, 1(1), 1-9.
• CREUSEN, H. & A. LEJOUR (2011). Uncertainty and the Export Decisions of Dutch Firms. Discussion paper No. 183, The Hague: Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis.
• ÇÜTÇÜ, İ. & SONGUR, T. (2019). Çekim Modelinin Ekonometrik Analizi: Türkiye-Afrika Ülkeleri Örneği. 3th International Conference on Economic Research, Alaaddin Keykubat University, Alanya.
• ÇETİN, B. (2014). Türkiye’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bölgesine İhracatını Etkileyen İç ve Dış Dinamikler: Çekim Modeli Uygulaması. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• DEİK, (2020). Kovid-19 Dönemi ve Sonrasında Türkiye-Sahra-Altı Afrika İlişkileri, p.9, https://www.deik.org.tr/uploads/sonuc-raporu-27-05.pdf Erişim Tarihi: 09.06.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021). https://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?12d61ad6-534f-4961-a432-f8b94b5c2cef Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2014-faaliyet-raporu.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2015-faaliyet-raporu_.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2016-yili-idare-faaliyet-raporu.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2017-yili-idare-faaliyet-raporu.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2019-yili-idare-faaliyet-raporu.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) http://www.mfa.gov.tr/data/bakanlik/2012-faaliyet-raporu.pdf Erişim Tarihi:15.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) https://investor.turkishairlines.com/tr/hakkimizda/tarihce Erişim Tarihi:20.03.2021
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2021) https://www.yumpu.com/tr/document/read/224342/tc-disisleri-bakanligi-2010-yili-faaliyet-raporu Erişim Tarihi:15.03.2021
• DOĞAN, B. B. & TUNÇ, Ş. Ö. (2015). Türkiye’nin Afrika Ülkeleri ile Olan Dış Ticaretinin Belirleyicileri: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 7(12): 1-17.
• DOĞANAY, M.A. & DEĞER, S. (2019). Türkiye'nin Bölgesel Pazarlara İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1998Q1 – 2019Q4). Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1): 1-13.
• FERNANDES, A.R.N. (2020). The Impact of Economic Diplomacy on Exports: the Portuguese Case. University of Porto, Unpublished Master's Thesis, Portugal.
• GENCER A.H. & ÖNGEL, V. (2011). Serbest Ticaret Bölgesi Çerçevesinde Türkiye İle Suriye, Ürdün ve Lübnan Arasındaki Potansiyel Dış Ticaret Hacminin Uluslararası Çekim Modeli Yoluyla Tahmini. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 71-94.
• GIL, S., LLORCA, R. & SERRANO, J. (2008). Measuring the Impact of Regional Export Promotion: The Spanish Case. Papers in Regional Science, 87(1): 139-147.
• IDC (2014). Trade Report: Export Opportunities for South Africa in Selected African Countries. Department of Research and Information. Sandton, South Africa.
• İSTİKBAL, D. (2020). Afrika’da İş Birliği ve Rekabet Türkiye ve Çin. SETA Rapor, 1-51.
• KAPLAN, F. (2016). Türkiye’nin Meyve ve Sebze İhracatı: Bir Çekim Modeli Uygulaması. Journal of Yaşar University, 11(42), 77-83.
• MLINARIC, D., JOSIC, H. & THOMPSON, C. (2021). Investigating the Effect of Diplomatic Representation on Trade: A Case Study of Croatia. In: Bridging Microeconomics and Macroeconomics and the Effects on Economic Development and Growth. IGI Global, 188-207.
• MOONS, S. (2012), What are the Effects of Economic Diplomacy on the Margins of Trade?. International Journal of Diplomacy and Economy, 1(2): 147–162.
• MOONS, S. J. V. & DE BOER, R. (2014). Economic Diplomacy, Product Characteristics and The Level of Development. Paper Presented at the ETSG 2014 Conference.
• MOONS, S.J.V. & VAN BERGEİJK P.A.G. (2013). A Meta-Analysis of Economic Diplomacy and its Effect on International Economic Flows. ISS Working Paper, 566, October 2013. The Hague: International Institute of Social Studies.
• OKUMUŞ, H. Ş., BOZOKLU, Ü., & ÇAĞLAYAN, S. (2021). Tek Kuşak Tek Yol Girişiminde Türkiye’nin Ticareti: Çekim Modeli Analizi. Maliye ve Finans Yazıları, (115), 121-136.
• PACHECO, L. M. & MATOS, A. P. (2021). Foreign Presence and Export Performance: The Role of Portuguese Commercial Diplomacy, The International Trade Journal, DOI: 10.1080/08853908.2021.1907262 ROSE, A. K. (2007). The Foreign Service and Foreign Trade: Embassies as Export Promotion. The World Economy, 30(1): 22-38.
• SEGURA-CAYUELA, R. & VILARRUBIA, J. (2008). The Effect of Foreign Service on Trade Volumes and Trade Partners. Working Paper No. 0808, Banco de España.
• SILVA, J. S., & TENREYRO, S. (2006). The Log of Gravity. The Review of Economics and Statistics, 88(4), 641-658.
• SORHUN, E. (2013). Türkiye’nin Eksik Dış Ticareti, Ticari Potansiyeli ve Yeni Fırsatlar. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1): 25-47.
• TINBERGEN, J. (1962) Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy, Twentieth Century Fund, New York.
• TODA, H.Y. & YAMAMOTO, T. (1995), Statistical Inference in Vector Autoregressive with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1), 255-250.
• TUİK (2021). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104&dil=1 Erişim Tarihi: 10.09.2021
• TURKISH AIRLINES, (2021). 2008-2020 Faaliyet Raporları. Erişim Tarihi:20.03.2021 https://investor.turkishairlines.com/tr/mali-ve- operasyonel-veriler/faaliyet-raporlari?page=1&year=2020&term=-
• VAN VEENSTRA, M.L., YAKOP, M. & VAN BERGEİJK, P. A. G. (2010). Economic Diplomacy, the Level of Development and Trade. The Hague Journal of Diplomacy. Netherlands Institute of International Relations ‘Clingendael’.
• VİSSER, R. (2019). The Effect of Diplomatic Representation on Trade: A Panel Data Analysis. The World Economy, 42(1): 197-225.
• VOLPE MARTİNCUS, C. (2010). Odyssey in International Markets: An Assessment of the Effectiveness of Export Promotion in Latin America and the Caribbean. Special Report on Integration & Trade. Washington DC: Inter-American Development Bank.
• YAKOP, M. & VAN BERGEİJK, P. A. G. (2011). Economic Diplomacy, Trade and Developing Countries. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 4(2): 253-267.
• YILMAZ, A. (2020). Turkey-African Trade Relationship; New Insights From Panel Causality Analysis. Journal of Yasar University, 15(59): 894-919.
• YILMAZ, Ş. E. (2016). Dış Ticaret Kuramlarının Evrimi. Ankara: Elif Yayınevi, 315.
• YOTOV, Y. V., PİERMARTİNİ, R., MONTEİRO, J. A., & LARCH, M. (2016). An Advanced Guide to Trade Policy Analysis: The Structural Gravity Model. Geneva: World Trade Organization.