Türkiye’de Kronikleşen Cari Açıkların Sürdürülebilirlik Analizi

Year 2016, Volume: 4 Issue: 3, 35 - 62, 01.07.2016

Ömer Akçayır , Mesut Albeni

Abstract

Türkiye’de 2002’den bu yana kesintisiz olarak açık veren cari işlemler hesabı son yıllarda birçok türden araştırmaya konu olmuştur. Çalışmanın amacı, kronik bir sorun olduğu kanıksanan ve nedeni bir takım yapısal sorunlar içeren cari açıkların sürdürülebilir olup olmadığının ekonometrik olarak araştırılmasıdır. Ampirik analizde, mevsimsel etkilerden arındırılan serilerin durağanlıkları ADF, PP, KPSS ve Ng-Perron birim kök testleri ile araştırılmış, nedenselliğin varlığı ve yönü Granger testi ile belirlenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşmenin varlığı, Engle-Granger Eşbütünleşme yöntemi ile uzun ve kısa dönem ilişkileri ise DOLS yöntemi ile irdelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Türkiye’de cari açıklar artan bir takım riskler ile birlikte zayıf düzeyde de olsa sürdürülebilir seviyededir.

Keywords

Türkiye Analizi, Cari Açık, Sürdürülebilirlik, Eşbütünleşme, Nedensellik

Sustainability Analysis Of Current Account Deficits Become Chronic In Turkey

Abstract

The current account deficits continuing without interruption since 2002 has been the subject of research in many species in recent years in Turkey. The aim of this study is inves tigate econometrically sustainability of the current account deficit that it is inured by a chronic problem and whether due to a number of structural problems. The seasonally adjusted series for the stability were investigated by ADF, PP, KPSS and Ng-Perron unit root tests in the empirical study. Presence and direction of causality was determined by Granger methods. The presence of cointegration between the series has been tested by the Engle-Granger cointegration method. Longrun and shortrun relationships between the series were analyzed by DOLS method. According to the findings in Turkey the current account deficit is sustainable even if at weak levels

Keywords

Analysis Of Turkey, Current Account Deficit, Sustainability, Cointegration, Causality

References

• Akçay, B. (2012), “Türkiye’de Cari Açığın Sürdürülebilirliği: Borç Krizindeki Yunanistan İle Bir Karşılaştırma” Ekonomik Yaklaşım, 23(84), 1-38
• Akdiş, M., O. Peker ve Ş. Görmüş (2006) “Is The Turkish Current Account Deficit http://makdis.pamukkale.edu.tr/Mak22.htm, (Erişim: 29.09.2015). An Econometric Analysis”
• Altunöz, U. (2014), “Cari Açık Sorununun Temel Nedenleri ve Sürdürülebilirliği: Türkiye Örneği” İGÜSBD, Cilt: 1 Sayı: 2
• Apergis, N., Katrakilidis, K.P. & Tabakis, N.M. (2000) “Current account deficit sustainability: The case of Greece”, Applied Economics Letters, 7:9
• Aras, O.N., Öztürk, M. ve Erdoğan, E. (2012) “Türkiye’nin Cari Açık Sorunu Ve Soruna Çözüm Noktasında Yeni Yatırım Teşvik Sisteminin Değerlendirmesi” Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 4, No :1 (online)
• Baharumshah, A.Z., Lau,E. & Fountas, S. (2002) “On the sustainability of current account deficits: Evidence from four ASEAN countries” Journal of Asian Economics, 14(3), 465-487.
• Barışık, S. ve Çetintaş, H. (2006). “Türkiye’de Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: 1987-2003 yapısal Kırılma Modeli.” Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 1-16.
• Chen, S.W., (2011). “Current account deficits and sustainability: Evidence from the OECD countries”, Economic Modelling, 28(4), 1455-1464.
• Christopoulos, D. & Leo´n-Ledesma, M.A. (2010) “Current account sustainability in the US: What did we really know about it?” Journal of International Money and Finance 29 (2010) 442–459
• Dickey, D. and Fuller, W. A. (1979): ―Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root‖, Journal of the American Statistical Association , 74: 427-431.
• Dikmen, N. (2012) “Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar”, Dora Yayıncılık, İstanbul
• Doğan, E. ve Bayraç, H. N. (2014) “Türkiye’de Cari Açık Sorunu Üzerine Mikro Temelli Bir Yaklaşım” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2014, 15(2), 97-124.
• Edwards, S. (2001). Does the current account matter?. In Preventing currency crises in emerging markets (pp. 21-76). University of Chicago Press.
• Ekinci, R. & Kahyaoğlu,H. (2015) “The Sustainability of Current Account Deficit in Turkey: A Non-Linear Time Series Approach” Izmir Review of Social Sciences Vol:2 No:2, 27-40, January
• Ekonomizm, (2014).
• optimumu-nedir.html> (Erişim Tarihi: 01.11.2015)
• Enders, W. (1995) “Applied Econometric Time Series”, John Wiley&Sons,Inc.,New York
• Engle, R. and Granger, C. W. (1987): ―Co-Integration and Error Correction: Represention, estimation and Testing, Econometrica, 55(2): 251 – 276.
• Esteve, V., & Requena, F. (2006). “A cointegration analysis of car advertising and sales data in the presence of structural change.” International Journal of the Economics of Business, 13(1), 111-128.
• Füsunoğlu, M. ve Oransoy, G. (2014) “Cari Açığın Sürdürülebilirliğinde Varlık Talebi Yaklaşımı ”International Conference on Eurasian Economies Göçer, İ. (2011) “Türkiye Ödemeler Sürdürülebilirliği: Sınır Testi Yaklaşımı” Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:29 Bilançosu Dengesinin
• Göçer, İ. (2013) “Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan 2013, 8(1),213-242
• Göçer, İ. (2015a) “Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi Genişlemesinin İşsizlik Üzerindeki Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eştümleşme Analizi” İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi Cilt: 17, Sayı: 2, Sayfa: 109-129, Nisan 2015
• Göçer, İ. (2015b) “Eviews İle Uygulamalı Ekonometri”, Sakarya Ekonometri Seminerleri (SES), Ders Notları, Bölüm 7, (09.07.2015)
• Göçer, İ., Mercan M. ve Hotunluoğlu, H. (2012) “Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi” Maliye Dergisi, Sayı 163, Temmuz-Aralık 449-467
• Granger, C.W.J. ve Newbold, P. (1974) Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120.
• Greenidge, K., Holder, C. & Moore,A. (2011) “Current account deficit sustainability: the case of Barbados” Applied Economics, 43, 973– 984
• Hakkio, C. S. and Rush, M. (1991) “Is the budget deficit ‘too large?’”, Economic Inquiry, 29, 429–45.
• Harris, R.I.D. (1995) “Using Cointegration Analysis In Econometric Modelling” Prentice Hall, 1th Edition, Essex - Englang
• Hill, R.C., Griffiths, W.E. and Lim G.C. (2012) “Pricipals Of Econometrics”, John Wiley&Sons, Inc. 4th Edition, Asia
• Holmes, M.J., Panagiotidis, T. & Sharma,A. (2011) “The Sustainability Of India’s Current Account” Applied Economics, 43, 219–229
• Husted, S. (1992), “The Emerging U.S. Current Account Deficit in the 1980s: A Cointegration Analysis”, The Review Of Economics & Statics, February, 159-166.
• İnsel, A. & Kayıkçı, F. (2012) “Evaluation of Sustainability of Current Account Deficits in Turkey” Modern Economy, 3, 43-50 http://dx.doi.org/10.4236/me.2012.31006
• Johansen, S and Juselius, K. (1990): ―Maximum Likelihood Estimation And Inference onCointegration with Application to the Deman for Money‖, Oxford Bulletin of Economicand Statistics (52) 1990: 169- 210.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
• Johnston, J. And Dinardo, J. (1997) “Econometric Methods”, McGraw-Hill International Editions, Singapore
• Kalkınma Bakanlığı (2014) “Türkiye’de Cari İşlemler Açığı” 10.Kalkınma Planı 2014-2018, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara (Yayın No: KB: 2907 - ÖİK: 746)
• Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P. & Shin, Y., (1992). Testing the null of stationary against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root?, Journal of Econometrics 54, 159–178.
• Lutkepohl, H. (2005) “New Introduction to Multiple Time Series Analysis”, Springer-Verlag Berlin Heidelberg
• Mackinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied Econometrics, 11, 601-618.
• Mahfi Eğilmez-20.01.2013-“Cari Açığın Oluşumu ve Finansmanı” finansman.html> Erişim Tarihi:01.07.2015
• Matsubayashi, Y. (2005) “Are US current account deficits unsustainable? Testing for the private and government intertemporal budget constraints” Japan and the World Economy, 17 (2005) 223–237
• Mercan, M. ve Göçer, İ. (2011) “Carı Açığın Kaynakları Ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz” Anadolu International Conference in Economics II June 15-17, Eskisehir
• Milesi‐Ferretti, G. M., & Razin, A. (1996). Persistent current account deficits: a warning signal?. International Journal of Finance & Economics, 1(3), 161-181.Milesi-Ferretti, G. M. ve A. Razin (1996), “Sustainability of Persistent Current Account
• Murat, S., Hobikoğlu, E.H. & Dalyancı, L. (2014) “Structure and Sustainability of Current Account Deficit in Turkish Economy” 10th International Strategic Management Conference, Procedia - Social and Behavioral Sciences 150, 977 – 984
• Peker, O. (2009) “Türkiye’deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (17) / 1: 164 - 174
• Phillips, P. C. B. and Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression, Biometrika, 75(2), 335–346.
• Quintos, C. E. (1995), “Sustainability of the Deficit Process with Structural Shifts”, Journal of Business and Economic Statistics, 13, 409-417.
• Raybausi, M., Sola, M. & Spagnola, P. (2004) “Red signals: current account deficits and sustainability” Economics Letters 84 (2004) 217–223
• Sevim, C. (2012) “Öncü Göstergeler Yaklaşımına Göre Finansal Krizler ve Türkiye Örneği” Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Kitapları No: 11, Ankara
• Seyidoğlu, H. (2009) “Uluslararası İktisat” Geliştirilmiş 17. Baskı,Güzem Can Yayınları, İstanbul
• Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). “A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems”. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 783-820.
• Şahbaz, A. (2011) “Cari İşlem Açıklarının Sürdürülebilirliği: 2001-2011 Türkiye Örneği” Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 3, Sayfa 417-432 Tunalı, Ç.B. (2008) “Türkiye’de Sürdürülebilirliği” Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 163-177 Cari İşlemler Açıklarının
• Uygur, E. (2004), “Cari Açık Tartışmaları”, İktisat, İşletme ve Finans, 19(222), 5-20.
• Ünsal, E. M. (2005). “Uluslararası İktisat: Teori, Politika Ve Açık Ekonomi Makro İktisadı” 1.baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara
• Wu, J. L., Chen, S. L., & Lee, H. Y. (2001). “Are current account deficits sustainable?: Evidence from panel cointegration”. Economics Letters, 72(2), 219-224.
• Yalçıner, K. (2012) “Uluslararası Finansman” Detay Yayıncılık, Ankara
• Yamak, R. Ve Korkmaz, A. (2007) “Türk Cari İşlemler Açığı Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Yaklaşım” Bankacılar Dergisi, Sayı 60
• Yayar, R. Ve Demir, Y. (2014) “Türkiye’de Sürdürülebilir Cari Açık.” Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt :7, Sayı :1 , 118-148
• Yücel, F., ve Yanar, R. (2005). “Türkiye’de Cari İşlem Açıkları Sürdürülebilir Mi? Zaman Serileri Perspektifinden Bir Bakış”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, s.483-492
• Zombanakis, G.A., Stylianou,A. & Andreou,A.S. (2009) “The Greek Current Account Deficit: Is It Sustainable After All?” BANK OF GREECE, Economic Research Department – Special Studies Division
• Pareto Optimum, http://www.ekonomizm.com/2014/04/pareto-optimumu- nedir.html
• Kirchgässner, G. ve Wolters, J. (2007). “Introduction to Modern Time Series Analysis.” Springer Berlin Heidelberg, New York.
• Mercan, M. ve Göçer, İ. (2012). “Zamanlararası Dış Denge Ve Optimizasyon Yaklaşımları Çerçevesinde Türkiye’de Cari Açığın Sürdürülebilirliği.” Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (24) 2012, 73-101.
• Gujarati, D.N. (2004). “Basic Econometrics.” Fourth Edition, The McGraw−Hill Companies.