Bölgesel Silahlı Çatışmaların Analizi: Genel Bir Bakış

Year 2023, Volume: 12 Issue: 4, 566 - 598, 31.12.2023

Hayriye Müjde Selçuk Nesrin Kenar

Abstract

Dünyada sürdürülebilir barışın sağlanması için öncelikle şiddeti oluşturan etmenlerin bilinmesi, şiddetin nedenleri ve sonuçlarının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu tespitlerin yapılabilmesi için de çatışma yaşanan ülkelerdeki çatışmaların zaman içindeki seyrinin ve çatışmaların yoğunluk düzeyinin bilinmesi ve çatışmaya katılan aktörlerin yapısının tespiti gerekmektedir. Bu çalışma bölgesel çatışma trendlerine odaklanarak çatışmaları makro bir yaklaşımla ele almayı amaçlamaktadır. Makalede Uppsala Conflict Data Programı(UCDP) tarafından hazırlanan silahlı çatışmalar üzerine global karşılaştırılmalı veriler kaynak olarak kullanılmıştır. Makalede silahlı çatışmalar, devlet-içi, devletlerarası ve küresel çatışmalar olarak üç kategoride ele alınmıştır. Devlet-içi çatışmaya katılan taraflar bir tarafı hükümet ve diğer tarafı en az bir devlet dışı örgüt olan iki grup arasında yaşanan çatışmalardır. Devletlerarası çatışmalar en az iki devlet arasında yaşanan çatışmalardır. Küresel çatışmalar, taraflardan biri bir ülke hükümet ve en az bir devlet dışı örgüt arasında yaşanan çatışmalara dış ülke katılımlarını ifade etmektedir. Çalışma 1946’dan 2022’e kadar silahlı çatışmaların bölgesel ve karşılaştırmalı seyrine odaklanmıştır. Çalışma çatışmaların nedenleri sonuçları veya çatışma çözümü çalışmalarına ilişkin bir açıklama içermeden global/bölgesel veriler üzerinden bir karşılaştırma ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle çatışma trendlerine genel olarak incelendikten sonra çeşitli çatışma bölgeleri, çatışma türleri, yapıları, aktörler, gibi çatışma süreçleri irdelenecektir.

Keywords

devlet içi çatışma, devletler arası çatışma, küresel çatışma, Asya, Afrika, Amerika, Avrupa, Ortadoğu

References

• Bosetti, L., & Einsiedel, S. v. (2015, February). Intrastate-based Armed Conflicts: Overview of global and regional trends (1990-2013)”,. United Nations University, Centre for Policy Research: https://collections.unu.edu/eserv/UNU:3213/unu_cpr_intrastate_based_armed_conflicts.pdf adresinden alındı
• Cilliers, J., & Schünemann, J. (2013). The future of intrastate conflict in Africa. Institute for Security Studies Paper 246. https://deliverypdf.ssrn.com/delivery.php?ID=992074118067117081014064067006090102120084005013002000092118065092024115069123099011106062111041056027030025100102091084071075050015071081017115118118102120122102007033009018006092000010098068107117081114100111 adresinden alındı
• Gleditsch, N. P., Wallensteen, P., Eriksson, M., Sollenberg, M., & Strand, H. (2002). Armed Conflict 1946-2001: A New Dataset. Journal of Peace Research, 39(5), 615-637. doi:10.1177/002234330203900500
• Gluhbegovic, R. (2016). Types of Conflict in Africa. Eisa Occasional Paper AP8. https://www.eisa.org/storage/2023/05/occasional-paper-2016-types-of-conflict-in-africa-how-do-the-aprm-reports-address-conflict-south-africa-eisa.pdf adresinden alındı
• InstituteforEconomics&Peace. (June 2023). Global Peace Index 2023: Measuring Peace in a Complex World. Sydney. October 19, 2023 tarihinde https://www.visionofhumanity.org/wp-content/uploads/2023/06/GPI-2023-Web.pdf adresinden alındı
• Obermeier, A. M., & Rustad, S. A. (2023). Conflict Trends: A Global Overview, 1946–2022. Oslo: Peace Research Institute Oslo (PRIO). November 01, 2023 tarihinde https://cdn.cloud.prio.org/files/dc754702-b1ec-4787-97bb-7a41f187036a/Obermeier%20%20Rustad%20-%20Conflict%20Trends%20A%20Global%20Overview%201946-2022%20PRIO%20Paper%202023.pdf?inline=true adresinden alındı
• Palik, J., Obermeier, A. M., & Rustad, S. A. (2022). Conflict Trends in Africa, 1989–2021. Oslo:: Peace Research Institute Oslo (PRIO). https://cdn.cloud.prio.org/files/96a5f905-193a-48dc-b126-465ad0d04a34/Palik%20et%20al%20-%20Conflict%20Trends%20in%20Africa%201989-2021%20PRIO%20Paper%202022.pdf?inline=true adresinden alındı
• Palik, J., Rustad, S. A., & Methi, F. (2020). Conflict Trends: A Global Overview, 1946–2019. Oslo: Peace Research Institute Oslo (PRIO) . https://cdn.cloud.prio.org/files/88d2a9d8-3007-4b37-b57b-745e413d0b47/Palik%20Rustad%20Methi%20-%20Conflict%20Trends%20A%20Global%20Overview%201946-2019%20PRIO%20Paper%202020.pdf?inline=true adresinden alındı
• Palik, J., Rustad, S. A., Harpviken, K. B., & Methi, F. (2020). Conflict Trends in the Middle East, 1989–2019. Oslo: Peace Research Institute Oslo (PRIO). March 10, 2023 tarihinde https://cdn.cloud.prio.org/files/b48895e9-5c53-487e-ab23-b2f12c227725/Palik%20Rustad%20Harpviken%20Methi%20-%20Conflict%20Trends%20in%20the%20Middle%20East%201989-2019%20PRIO%20Paper%202020.pdf?inline=true adresinden alındı
• Reilly, B. (2002). Internal Conflict and Regional Security in Asia and the Pacific. Pacifica Review, 14(1), 7-21. doi:10.1080/1323910012011434 5
• Shawn, D., Pettersson, T., & Öberg, M. (2023). Organized violence 1989-2022 and the return of conflicts between states? Journal of Peace Research, 60(4), 691-708. doi:10.1177/0022343323118516
• Swamström, N. L., & Weissmann, M. S. (2005). Conflict, Conflict Prevention and Conflict Management and beyond: a conceptual exploration. Uppsala University. 3 17, 2023 tarihinde https://www.files.ethz.ch/isn/113660/2005_swanstrom-weissman_concept-paper_conflict-prevention-management-and-beyond.pdf adresinden alındı
• TheAsiaFoundation. (2017). The State of Conflict and Violence in Asia. The Asia Foundation. March 21, 2023 tarihinde https://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2017/10/The_State_of_Conflict_and_Violence_in_Asia-12.29.17.pdf adresinden alındı
• TheCorraletesofWar. (2022, 02 02). The Corraletes of War Project. https://correlatesofwar.org/ adresinden alındı
• UCDP/PRIO. (2023). Uppsala Conflict Data Program: UCDP. Armed Conflict Dataset version 23.1: https://ucdp.uu.se/downloads/index.html#armedconflict adresinden alındı
• Wallensteen, P. ( 2002). Understanding Conflict Resolution War, Peace and the Global System. Sage Publications.
• Wenger, A., & Mason, S. J. (2008). The civilianization of armed conflict:trends and implications”, . international review of the red cross, 90 (872), 835-852. September 13, 2023 tarihinde https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/irrc-872-wenger-mason.pdf adresinden alındı