RÜZGARDA SALINAN NİLÜFER VE BAĞLILIK ASLI FİLMLERİ ÜZERİNE TOPLUMSAL CİNSİYET VE ORTA SINIFLAR BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Year 2023, , 111 - 150, 18.04.2023

Muslu Caner Nezir

https://doi.org/10.32001/sinecine.1153059

Abstract

Bu çalışmada, Seren Yüce’nin Rüzgârda Salınan Nilüfer (2016) filmi ile Semih Kaplanoğlu’nun Bağlılık Aslı (2019) filmi toplumsal cinsiyet ve toplumsal sınıf tartışmaları bağlamında değerlendirilmiştir. Toplumsal cinsiyet ekseninde yapılan değerlendirme, özel alan – kamusal alan ayrımının cinsiyetçi karakteri hakkında süregelen tarihsel tartışma temelinde kurulmuştur. Toplumsal sınıf ekseninde yapılan değerlendirme ise toplumsal tabakalaşma tartışmalarındaki Marksist ve Weberci hatlar üzerinden kurulan bir izleğin üzerine kurulmuştur. Türkiye’de filmlerle ilgili sınıf çözümlemelerinde genellikle Weberci geleneği takip eden statü temelli toplumsal tabakalaşma yaklaşımlarının esas alındığı görülmüştür. Bu nedenle bu çalışmada incelenen filmler, farklı bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme, Erik Olin Wright’ın çelişkili sınıf konumları kavramsallaştırması esas alınarak yapılmıştır.[tr]
This study examines the films The Swaying Waterlily (Seren Yüce, 2016) and Commitment Aslı (Semih Kaplanoğlu, 2019) in terms of gender and social-class discussions. The evaluation made on the axis of gender discussions is based on the ongoing historical debate over the sexist character of the distinction between the private and public spheres. In this context, it is first stated that the private sphere is generally identified with women, whereas the public sphere is identified with men; after that, Nancy Fraser’s subaltern counter-publics conceptualization, which supports the presence of women in the public sphere, is addressed. Historically, women in films have been positioned in the private sphere. This article addresses this issue in the case of the two films The Swaying Waterlily and Commitment Aslı. It argues that Commitment Aslı establishes a narrative emphasizing that women naturally belong to the private-household sphere. The film’s director, Kaplanoğlu, skillfully constructs this narration using a range of cinematographic elements. In contrast, The Swaying Waterlily welcomes the presence of women in the public sphere more positively. Although Yüce skillfully includes the complex social mechanisms that work against the presence of women in the public sphere, he does so in a way that opens a wide space for women in the public sphere. This article’s evaluation on the axis of social-class discussions is carried out through the lens of Marxist and Weberian approaches, as these are the dominant approaches to discussions about social classes and especially the position of the middle class in the literature. While class analyses of films in Türkiye are generally based on status-based social stratification approaches that follow the Weberian tradition, this article takes a different approach, one based in the Marxist tradition—specifically, Erik Olin Wright’s conceptualization of class counts. On this reading, the monotony, restlessness, and search for meaning in the lives of the characters in both films are associated with the contradictory character of their class counts. This contradictory character is mainly due to the fact that white-collar workers work for wages, while fulfilling their management and control functions over the wage earners in favor of the capitalist class. The article suggests that the unrest in their daily lives may also be related to such class counts. Nevzat Evrim Önal’s conceptualization of defense mechanisms is used to make sense of some of the attitudes and behaviors of these people. Önal categorizes the defense mechanisms that white-collar workers develop to escape from the unrest they are in as nihilistic defense, hedonistic defense, mystical defense, and infantile defense. In this study, the attitudes and behaviors of the characters in both films in daily life are evaluated by connecting them to nihilistic defense and hedonistic defense mechanisms. The article concludes that in terms of the position of women in the private or public sphere, which constitutes the first evaluation axis of this study, the film Commitment Aslı adopts a more conservative attitude and is willing to position women in the private sphere, whereas The Swaying Waterlily adopts a more positive approach to the existence of women in the public sphere. In the second evaluation axis, about middle-class lives, it concludes that both films draw attention to the unpleasantness, meaninglessness, restlessness, and lack of communication in such lives. In the movie Commitment Aslı, all these situations are presented within a main narrative line in which the woman is withdrawn to the private sphere; in The Swaying Waterlily, this is done in a more watchful style.[en]

Keywords

Sinemada toplumsal cinsiyet, kamusal alan-özel alan, sinemada toplumsal sınıflar, çelişkili sınıf konumları, orta sınıf

AN EVALUATION OF THE MOVIES THE SWAYING WATERLILY AND COMMITMENT ASLI IN THE CONTEXT OF GENDER AND THE MIDDLE CLASS

Abstract

This study examines the films The Swaying Waterlily (Seren Yüce, 2016) and Commitment Aslı (Semih Kaplanoğlu, 2019) in terms of gender and social-class discussions. The evaluation made on the axis of gender discussions is based on the ongoing historical debate over the sexist character of the distinction between the private and public spheres. In this context, it is first stated that the private sphere is generally identified with women, whereas the public sphere is identified with men; after that, Nancy Fraser’s subaltern counter-publics conceptualization, which supports the presence of women in the public sphere, is addressed.
Historically, women in films have been positioned in the private sphere. This article addresses this issue in the case of the two films The Swaying Waterlily and Commitment Aslı. It argues that Commitment Aslı establishes a narrative emphasizing that women naturally belong to the private-household sphere. The film’s director, Kaplanoğlu, skillfully constructs this narration using a range of cinematographic elements. In contrast, The Swaying Waterlily welcomes the presence of women in the public sphere more positively. Although Yüce skillfully includes the complex social mechanisms that work against the presence of women in the public sphere, he does so in a way that opens a wide space for women in the public sphere.
This article’s evaluation on the axis of social-class discussions is carried out through the lens of Marxist and Weberian approaches, as these are the dominant approaches to discussions about social classes and especially the position of the middle class in the literature. While class analyses of films in Türkiye are generally based on status-based social stratification approaches that follow the Weberian tradition, this article takes a different approach, one based in the Marxist tradition—specifically, Erik Olin Wright’s conceptualization of class counts. On this reading, the monotony, restlessness, and search for meaning in the lives of the characters in both films are associated with the contradictory character of their class counts. This contradictory character is mainly due to the fact that white-collar workers work for wages, while fulfilling their management and control functions over the wage earners in favor of the capitalist class. The article suggests that the unrest in their daily lives may also be related to such class counts. Nevzat Evrim Önal’s conceptualization of defense mechanisms is used to make sense of some of the attitudes and behaviors of these people. Önal categorizes the defense mechanisms that white-collar workers develop to escape from the unrest they are in as nihilistic defense, hedonistic defense, mystical defense, and infantile defense. In this study, the attitudes and behaviors of the characters in both films in daily life are evaluated by connecting them to nihilistic defense and hedonistic defense mechanisms.
The article concludes that in terms of the position of women in the private or public sphere, which constitutes the first evaluation axis of this study, the film Commitment Aslı adopts a more conservative attitude and is willing to position women in the private sphere, whereas The Swaying Waterlily adopts a more positive approach to the existence of women in the public sphere. In the second evaluation axis, about middle-class lives, it concludes that both films draw attention to the unpleasantness, meaninglessness, restlessness, and lack of communication in such lives. In the movie Commitment Aslı, all these situations are presented within a main narrative line in which the woman is withdrawn to the private sphere; in The Swaying Waterlily, this is done in a more watchful style.

Keywords

gender in film, public sphere, private sphere, social classes in film, class counts, middle class

References

• Akbaş, K. (2011). Avukatlık Mesleğinin Ekonomi Politiği. Nota Bene.
• Aristoteles. (1993). Politika (Çev. M. Tunçay). Remzi.
• Aron, R. (1992). Sınıf Mücadelesi (2. Baskı) (Çev. E. Gürsoy). Dergâh.
• Aslan, M. (2019). Sinemada Kadın: Başka Dilde Aşk Filmi Üzerine Bir İnceleme. Selçuk İletişim. 12 (1). 199-215.
• Aydemir, Ş. (2019, 20 Eylül). Tebliğ edilen anne: ‘Bağlılık Aslı’ https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2019/09/20/teblig-edilen-anne-baglilik-asli/ (Son erişim tarihi 2 Ağustos 2022).
• ‘Bağlılık Aslı’ Oscar yolunda. (2019, 25 Ağustos). Erişim Adresi: https://www.sabah.com.tr/magazin/2019/08/25/baglilik-asli-oscar-yolunda (Son erişim tarihi: 2 Ağustos 2022).
• Barış, J. (2021). Yeni Türkiye Sinemasında Sınıfsal Görünümler. Doruk.
• Baş, E. (2022). Rüzgarda Salınan Nilüfer Filmini Bourdıeu’nün Alan ve Sermaye Kavramları Çerçevesinde Yeniden Okumak. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13 (34), 473-485. DOI:10.21076/vizyoner.991379
• Berktay, F. (2010). Tarihin Cinsiyeti (3. Baskı). Metis.
• Bottomore, T. (2018). Modern Toplumda Sosyal Sınıflar (Çev. Ö. Balkız & B. Balkız & Ü. Tatlıcan). Sentez.
• Bourdieu, P. (2017). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi (2. Baskı) (Çev. D. Fırat & G. Berkkurt). Heretik.
• Bozkurt, A. & Çiftçi, A. (2016, Ağustos). Hiçbir Şey Yapmazken. Altyazı, 164. 48-51.
• Brown, H. A. (2016). Marx’ta Toplumsal Cinsiyet ve Aile (Çev. G. Rastgeldi). Dipnot.
• Dacheux, E. (2012). Kamusal Alan: Demokrasinin Anahtar Bir Kavramı (Çev. H. Köse). E. Dacheux (Ed.), Kamusal Alan. (s. 13-27). Ayrıntı.
• Dahrendorf, R. (1959). Class and Class Conflict in Industrial Society. Stanford University.
• Fraser, N. (2004). Kamusal Alanı Yeniden Düşünmek: Gerçekte Varolan Demokrasinin Eleştirisine Bir Katkı (Çev. M. Özbek & C. Balcı). M. Özbek (Ed.), Kamusal Alan. (s. 103-132). Hil. (Özgün eser 1990 tarihlidir).
• Fügan Varol, S. (2016). Temsil, İdeoloji, Kimlik. Varlık.
• Giddens, A. (1999). İleri Toplumların Sınıf Yapısı: Marksist Yaklaşımın Eleştirisi (Çev. Ö. Baldık). Birey.
• Gorz, A. (1993). Kapitalizm, Sosyalizm, Ekoloji (Çev. I. Ergüden). Ayrıntı.
• Gürel, S. (2019, 23 Eylül). Bağlılık – Aslı: İdeolojik Yakıştırmalar, Yüzeysel Tümevarımlar. https://www.altyazi.net/gozecarpanlar/baglilik-asli-semih-kaplanoglu/ (Son erişim tarihi: 2 Ağustos 2022).
• Habermas, J. (2004). Kamusal Alan (Çev. M. Özbek). M. Özbek (Ed.), Kamusal Alan. (s. 95-102). Hil. (Özgün eser 1964 tarihlidir).
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (Çev. T. Bora & M. Sancar). (13. Baskı). İletişim. (Özgün eser 1962 tarihlidir).
• Hansen, M. (2018). Yirmi Yılın Ardından Negt ve Kluge’nin “Kamusal Alan ve Tecrübe”si: Değişken Karışımlar ve Genişlemiş Alanlar (Çev. M. Özbek). Kluge, A. & Negt O. Kamusallık ve Tecrübe. (s. 17-62). Nota Bene.
• Kaplanoğlu, S. (Yönetmen). (2019). Bağlılık Aslı [Film]. Türkiye: Kaplan Film & Sinehane.
• Karabağ, Ç. (2021). “Büyük bir dönüşümün içinden geçiyoruz, insanlık bir kabuk değiştiriyor gibi geliyor bana…” Seren Yüce’yle Söyleşi. ViraVerita E-Dergi, (13), 244-250. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/viraverita/issue/62537/938656
• Keyman, E. F., Koyuncu-Lorasdağı, B. (2020). Sekiz Kentin Hikâyesi: Türkiye’de Yeni Yerellik ve Yeni Orta Sınıflar. Metis.
• Mardin, Ş. (2021). Max Weber Üzerine. M. Weber, Sosyoloji Yazıları (s. 11-14). Metis.
• Marx, K. (1998). Artı Değer Teorileri-Birinci Kitap (Çev. Y. Fincancı). Sol.
• Marx, K. (2021a). Kapital 3. Cilt (14. Baskı) (Çev. M. Selik & N. Satlıgan). Yordam. (Özgün eser 1867 tarihlidir).
• Marx, K. (2021b). Kapital 2. Cilt (9. Baskı) (Çev. M. Selik). Yordam. (Özgün eser 1885 tarihlidir).
• Marx, K., Engels, F. (2020). Komünist Manifesto (3. Baskı) (Çev. T. Bora). İletişim. (Özgün eser 1848 tarihlidir).
• Meiksins Wood, E. (2011). Sınıftan Kaçış: Yeni Hakiki Sosyalizm (2. Baskı) (Çev. Ş. Alpagut). Yordam.
• Olgunsoy, U. C. (2022). Rüzgârda Salınan Nilüfer ve Albüm Filmlerinde Orta Sınıf Eleştirisi. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 0(7), 57-84. DOI: 10.46372/arts.979706
• Oscar adayımızı sadece 2681 kişi izledi. (2019, 23 Eylül). Erişim Adresi: https://www.haberturk.com/oscar-adayimizi-kisi-izledi-2524692 (Son erişim tarihi: 2 Ağustos 2022).
• Öğütle, V. S. & Çeğin, G. (2010). Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği: Sosyo-Tarihsel Teorinin “Sınıf”la İmtihanı (2. Baskı). Tan.
• Önal, N. E. (2020). Bilmiyorlar, Ama Yapıyorlar: Beyaz Yakalı Varoluşa Dair Denemeler (3. Baskı). Yazılama.
• Özbek, M. (2004). Giriş: Kamusal Alanın Sınırları. M. Özbek (Ed.), Kamusal Alan. (s. 19-89). Hil.
• Özdemir, B. G. (2017). Türk Sineması’nda Kamusal Alan Özel Alan Karşıtlığında Anlatıda Mekan Öğesinin Kullanımı. IBAD. 2(1). 108-118.
• Öztürk, S. R. (2000). Sinemada Kadın Olmak. Alan.
• Poulantzas, N. (1976). Classes in Contemporary Capitalism (2. Baskı). NLB.
• Poulantzas, N. (2014). Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar (Çev. Ş. Ünsaldı). Epos.
• Ryan, M. & Lenos, M. (2012). Film Çözümlemesine Giriş (Çev. E. S. Onat). De Ki.
• Stevenson, N. (2008). Medya Kültürleri (Çev. G. Orhon & B. E. Aksoy). Ütopya.
• Sunar, İ. (1986). Düşün ve Toplum. Birey ve Toplum.
• Swartz, D. (2018). Kültür ve İktidar (4. Baskı) (Çev. E. Gen). İletişim.
• Şimşek, A. (2020). Yeni Orta Sınıf: Sinik Stratejiler. Tekin.
• Uca, O. (2016). Türkiye’de Orta Sınıfın Fotoğrafı: Akışlar ve İlişkiler. Nota Bene.
• van Leeuwen, T. (2011). Multimodality and Multimodal Research. E. Margolis, & L. Pauwels (Ed.), The SAGE Handbook of Visual Research Methods (s. 549-569). SAGE.
• Weber, M. (2021). Sosyoloji Yazıları (2. Baskı) (Çev. T. Parla). Metis. (Özgün eser 1946 tarihlidir).
• Wright, E. O. (1997). Class Counts: Comparative Studies in Class Analyses. Cambridge University.
• Wright, E. O. (2016). Sınıflar (Çev. S. Toral). Nota Bene. (Özgün eser 1985 tarihlidir).
• Yalçınkaya, A. (2011). Yunan Uygarlığı İçinde Polis ve Siyaset. M. A. Ağaoğulları (Ed.), Socrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler. (s. 23-90). İletişim.
• Yaşartürk, G. (2018). 2000 Sonrası Türk Sinemasında Değişen Kadın İmgeleri: “Mavi Dalga Filminde Özne Olarak Kadın ve “İkimizin Yerine” Filminde Anlatının Gizemi Olarak Kadın. TOJDAC. 8(3). 518-525.
• Yılmaz, Z. (2006). Özel Alan Kamusal Alan Ayrımının Tarihsel Temelleri “Antik Yunan”. KKEFD. 14. 359-371.
• Yurtsever, H. (2016). Orta Sınıf Efsanesi. Yordam.
• Yüce, S. (Yönetmen). (2016). Rüzgârda Salınan Nilüfer [Film]. Türkiye: Motiva Film & Yeni Sinemacılık & Wüste Film.
• Yücesan-Özdemir, G. (2021). Fırtınadaki Arı: Mühendisin Hayatı (2. Baskı). İmge.
• Yüksel, E. (2015). Kadın Yönetmenlerin Filmlerinde Erkeklik Temsilleri ve Şiddet. Doğu Batı. 74. 135-151.
• Yükselbaba, Ü. (2017). Kadın ve Kamusal Alan: Kadının, Kadın Olarak Var Olma Mücadelesi. Ü. Yükselbaba (Ed.), Kadın, Kamusal Alan ve Hukuk. (s. 1-46). Tekin.