DEVLETİN KÖKENİNE YÖNELİK İRADE VE OLGU KURAMLARINA DAİR DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 163 - 184, 15.03.2023

Mehmet Akif Özer , Meryem Kartal

https://doi.org/10.30692/sisad.1233524

Cited By: 1

Öz

Devletin ortaya çıkışı, kökeni, toplumdaki işlevi, toplum için ifade ettiği anlam gibi konular yüzyıllardan beri sosyal bilimcilerin tartışma konusu olmuştur. Siyasi bir birlik olan devlet hakkındaki tartışmalarda, farklı disiplinler, devlete farklı bakış açılarıyla yaklaşmış ve tam bir fikir birliği sağlanmamıştır. Bilindiği gibi devlet olgusu insanlık ile yaşıt kabul edilmektedir. Bu nedenle siyasal bilimciler ve pek çok düşünür asırlar boyunca devletin kökeninin ne olduğunu sorgulamışlardır. Bu süreçte devletin ne olduğuna yönelik bir görüş birliğinin oluşmamasının temel nedeni devletin mahiyetine göre düşünce farklılığından kaynaklanmaktadır. Literatürde devletin kökenine yönelik geliştirilen kuramlar, sosyal bilimlerdeki teorisyenler tarafından birbirinden farklı ve oldukça çeşitli unsurlar dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Devletin kökeninin açıklanması aynı zamanda devletin tanımlanması, görev, sorumluluk ve amacının belirlenmesi ile oldukça yakından ilişkilidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, irade ve olgu kuramları kapsamında John Locke ve Karl Marx’ın devlet anlayışını, eşitlik, özgürlük ve mülkiyet kavramları üzerinden değerlendirmektir. Çalışmanın kapsamı gereği literatürde yer alan tüm kuramlar açıklanmayıp, yalnızca toplumsal sözleşme kuramında Locke’un, doğal olgu kuramları kapsamında da Marx’ın görüşlerine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

John Locke, Karl Marx, Eşitlik, Özgürlük, Mülkiyet, Equality, Freedom, Property

Evaluations of Will and Fact Theories Regarding the Origin of the State

Öz

Issues such as the emergence of the state, its origin, its function in society and its meaning for society have been the subject of discussion for social scientists for centuries. In the discussions about the state, which is a political union, different disciplines have approached the state from different perspectives and a complete consensus has not been achieved. As it is known, the phenomenon of the state is considered to be as old as humanity. For this reason, political scientists and many thinkers have questioned the origin of the state for centuries. The main reason for the lack of consensus on what the state is in this process is due to the difference of opinion according to the nature of the state. Theories developed for the origin of the state in the literature have been classified by the theorists in social sciences, taking into account different and quite diverse elements. The explanation of the origin of the state is also closely related to the definition of the state, the determination of its duties, responsibilities and purpose. In this context, the aim of the study is to evaluate John Locke and Karl Marx's understanding of the state within the scope of will and phenomenon theories, through the concepts of equality, freedom and property. Due to the scope of the study, all theories in the literature will not be explained, but only Locke's views in social contract theory and Marx's views in natural phenomenon theories will be included.

Anahtar Kelimeler

Equality, Freedom, Property, John Locke, Karl Marx

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, M. A., ZABCI, F. Ç. & ERGÜN, R. (2009). Kral-Devletten Ulus- Devlete. Ankara: İmge Kitabevi.
• ARSLAN, H. (2013). John Locke’un Siyaset Felsefesinin Temelleri Üzerine Bir Deneme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 181- 204.
• ASTARITA, C. (2018). Karl Marx and the Transition from Feudalism to Capitalism. International Critical Thought, 8(2), 249–263.
• AYÇİÇEK, E. (2019). Ortodoks Marksizmde Devlet ve Bürokrasi. N. Öztaş, (Ed.) içinde, Bürokrasi, 82-108. Ankara: Nobel Yayınevi.
• AZİZOVA, D. (2018). Locke and Hume on Property, A Comparative Study. Liberal Düşünce Dergisi, 23(90), 97-107.
• BATMAZ-YÜCEL, N. (2018). Türklerde Devlet Anlayışı. M. Akçakaya, (Ed.) içinde, Türk İslam Tarihinde Yönetim Uygulamaları, 1-18. Ankara: Gazi Kitabevi.
• COHEN, J. (1999). Structure, Choice and Legitimacy, Locke's Theory of State. C.W. Morris, (Ed.) içinde, The Social Contract Theories, Critical Essays on Hobbes, Locke and Rousseau, 143-166. Oxford: Rowman&Littlefield Publishers.
• ÇALIŞKAN- AKÇETİN, N. & AKÇETİN, E. (2013). Liberalizmin Dönüşümü. Humanitas. Güz(2), 15-26.
• ÇAPAR, S. & YILDIRIM, Ş. (2012). Hobbes ve Lock’un Devlet Düşüncesine Katkıları. Türk İdare Dergisi, 474, 77-102.
• ÇÖLLÜ, İ. (2019). Devletin Kökenleri ve Gelişimiyle İlgili Teoriler (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DEĞİRMENCİOĞLU YILDIZ, B. (2016). John Locke’ta Doğa Durumu ve Direnme Hakkı. Gaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(3), 375-410.
• DEMİR, Z. (2018). Karl Marx’ın Bakış Açısından Kapitalist Toplumda Yabancılaşma ve Sonuçları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 63-74.
• DOĞAN, A. (2007). Özel Mülkiyet Hakkının Temeli Olarak Emek. Ankara Ün. Hukuk Fakültesi Dergisi, 56, 83-97.
• DOĞAN, N. (2019). Karl Marx’da Kapitalizm Eleştirisi, Makineleşme ve İnsan. Journal Of Social, Humanities And Administrative Sciences, 5(14), 75-83.
• DİNÇSOY, Z. (2018). Marx’da Yabancılaşma, Özgürlük ve İnsan Doğası. Düşünbil Felsefe Dergisi, 12(6), 1-11.
• EKMEKÇİ, İ. S. (2013). John Locke’un Liberalizm Kuramı Üzerine. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 106, 205-211.
• EROĞLU, M. (2010). John Locke’un Devlet Teorisi. Akademik Bakış Dergisi, 21, 1-15.
• ETGÜ, M. A. K. (2008). Marxist Mülkiyet Yaklaşımı. Ege Ün. Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(3–4), 113-133.
• HACIFEVZİOĞLU, A. U. (2018). Marx’da Kapitalist Devlet Bağlamında Yönetenler ve Yabancılaşma Sorunu. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 375-390.
• GÖZE, A. (1980). Liberal, Marksist, Faşist ve Sosyal Devlet Sistemleri. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• GÖZLER, K. (2019). Devletin Genel Teorisi, Bir Genel Kamu Hukuku Ders Kitabı. Bursa: Ekin Yayınevi.
• İŞÇİ, M. (2004). Siyasi Düşünceler Tarihi, İstanbul: Der Yayınları.
• JEFFERYS, M. C. (1974). John Locke. British Medical Journal, 4, 34-35.
• KÂHYA, A. (2018). Locke’un Liberalizminin Temel Kavramları, Rıza, Özgürlük, Mülkiyet (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KAPANİ, M. (2019). Politika Bilimine Giriş, Ankara: Serbest Akademi.
• KARAKAŞ, Z. H. (2019). John Locke’ta “Doğa Durumu” Kavramının Tarihsel Arka Planı. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(17), 260-269.
• KIZILÇELİK, S. (2017). Sosyoloji Tarihi 4, Hegel, Praoudhon, Marx, Durkheim, Weber ve Veblen’in Sosyal Teorileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• KOÇAK, M. (2006). Batı’da ve Türkiye’de Egemenlik Anlayışının Değişimi, Devlet ve Egemenlik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• KOLUAÇIK, İ. (2007). Marx-Engels-Lenin ve Devlet Kavramının Ele Alınış Şekli. Sosyoloji Notları, Temmuz-Ağustos-Eylül, 74-81.
• KRADIN, N. N. (2009). State Origins in Anthropological Thought. Social Evolution & History, 8(1), 25-51.
• LOCKE, J. (1969). Uygar Yönetim Üzerine İkinci İnceleme’de Seçme Parçalar, [(M. Tuncay, Çev.)]. Batıda Siyasi Düşünceler Tarihi, Seçilmiş Yazılar II, Yeniçağ, 160-172, Ankara: AÜSBF Yayınları.
• LOCKE, J. (2002). Sivil Toplumda Devlet-Uygar Yönetim Üzerine İkinci İnceleme, [(S. Taşçı & H. Akman). İstanbul: Metropol Yayınları.
• LOCKE, J. (2004). Hükümet Üzerine İkinci İnceleme, [(F. Bakırcı, Çev.)]. Ankara: Babil Yayınları.
• MARX, K. (2016). P.V. Anenkov’a 28.12.1846 Tarihli Mektup. [(R. Serozan, Çev.)]. Devlet ve Hukuk, 20-33, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• MARX, K. & ENGELS, F. (2013). Alman İdeolojisi, [(T. Ok ve O. Geridönmez, Çev.)]. İstanbul. Evrensel Basım Yayın.
• MERT, E. (2018). İdeal Devlet Modeli Önerisi. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 149-169.
• MIZRAK, D. (2019). Toplum Sözleşmesi Kuramlarında Siyasi İktidarın Sınırı Olarak Kişi Hak ve Özgürlükleri Meselesi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(17), 21-44.
• NICHOLAS, A. (1980). Class, Structure and Knowledge, Problems in the Social Knowledge, Oxford: Basil Blackwell.
• ÖNAL, M. & ÇAPKIN, S. (2019). John Locke’ta Özgürlük -Doğa Durumu ve Mülkiyet Hakkı Bağlamında. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 203-215.
• ÖZER, M. A. (2015), Yeni Kamu Yönetimi, 2. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• RICHARD, A. (1995). Locke’s Political Philosophy, The Cambridge Companion to Locke, Cambridge: Cambridge University Press.
• RILEY, P. (2000). Locke On "Voluntary Agreement" And Political Power. The Western Political Quartely, Western Political Science Association, Utah: University Of Utah.
• SEÇKİN, M. S. (2016). Eşitlik Kavramları ve John Locke ile Jean-Jacques Rousseau’nun Siyasal Kuramlarında Eşitlik Anlayışı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(38), 392-40.
• SICHEL, B. A. (1972). Karl Marx and the Rights of Man. Philosophy and Phenomenological Research, 32, 355-360.
• ŞENEL, A. (2019). Siyasal Düşünceler Tarihi, Ankara: Koza Yayım Dağıtım.
• TUNÇAY, M. (1969). Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi-Seçilmiş Yazılar II, Yeni Çağ. Ankara: A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• TURGUT, M. (2019). Thomas Hobbes ve John Locke' Ta Devletin Kökeni ve Devlet-Yurttaş İlişkisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UYGUN, O. (2019). Devlet Teorisi, 6. Baskı, Ankara. On İki Levha Yayıncılık.
• WOOD, N. (2008). Kapitalizmin Yükselişi ve Siyasal Teori, [(F. Bakırcı, Çev.)]. İstanbul: Epos Yayınları.
• ZABUNOĞLU, H. G. (2016). Toplum Sözleşmesi Bağlamında John Locke’un Devlet Anlayışı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 431-456.