ÇALIŞANLARIN ATFETME EĞİLİMLERİNİN ÖRGÜTSEL SİNİZM DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2015, Issue: 34, 139 - 158, 01.06.2015

Soner Taslak , Taner Dalgın

Abstract

Örgütsel sinizm kavramı çalışanların etkinliğini önemli derecede olumsuz etkileyebilen bir değişken olarak dikkat çekmektedir. İnsanların kendilerinin ya da diğer bireylerin davranışlarının nedenlerini anlama süreci olarak tanımlanan Nedensellik Yükleme (Atfetme) kavramı örgütsel sinizm üzerinde etkili olabilecek bir kavram olarak araştırmada ele alınmıştır. Bu araştırmada sağlık sektöründe çalışan iş görenlerin atfetme eğilimleri ve örgütsel sinizm davranışları tespit edilmeye çalışılmış ve kişilerin atfetme eğilimleri ile örgütsel sinizm davranışları arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı sınanmıştır. Elde edilen bulgulara bakıldığında başarı ve başarısızlık örnek durumlarında, içsel atfetme eğilimlerinin, geleceğe yönelik süreklilik algısının, dışsal atfetme eğiliminin ve kontrol edilebilirlik algısının anlamlı şekilde farklılık gösterdiği görülmüştür. Ayrıca içsel atfetme eğilimlerinin ve duruma verilen önemin başarı ve başarısızlık durumlarının her ikisinde de örgütsel sinizm düzeyleri üzerinde anlamlı farklılık oluşturduğu görülmüştür. Bu sebeple örgütsel sinizm kontrol altında tutulmalı, çalışanlara başarı ve başarısızlık durumlarında sağlıklı geri bildirimler yaparak onların doğru atıflarda bulunabilmelerine katkı sağlanmalıdır.

Keywords

Atfetme Kuramı, Örgütsel sinizm, Kontrol Odağı

References

• Anderson, L. M. (1996). Employee Cynicism: An Examination Using A Contract Violation Framework, Human Relations, 49 (11), ss. 1395-1418.
• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases and Consequences, Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126: 3, ss. 269–292.
• Anderson, L. M. ve Bateman, T. S. (1997). Cynicism in The Workplace: Some Causes and Effects, Journal of Organizational Behavior, 18, ss. 449-469.
• Arık, İ. Alev (1996). Motivasyon ve Heyecana Giriş, Çantay Yayınevi, İstanbul.
• Arkonaç, Sibel Ayşen (1998), Sosyal Psikoloji, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Bateman, T.S., Sakano, T. ve Fujıta, M. (1992). Roger, Me, and My Attitude: Film Propaganda and Cynicism Toward Corporate Leadership, Journal of Applied Psychology, 11 (5), ss. 768-771.
• Bettman, James R. and Barton A. Weitz (1983). Attributions İn The Board Room: Causal Reasoning İn Corporate Annual Reports, Administrative Science Quarterly, Vol. 28, No. 2, pp. 165-183.
• Brandes, P.M. (1997). Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequence, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Cincinnati Üniversitesi.
• Brandes, P. and Das, D. (2006). Locating Behavioural Cynicism at Work: Construct Issues and Performance Implications, Employee Health, Coping and Methodologies (Edt. Pamela L.Perrewe, Daniel C. Ganster), JAI Press, New York, ss. 233-266.
• Can, Halil, Öznur Aşan ve Eren Miski Aydın (2006). Örgütsel Davranış, Arıkan Basın Yayın, İstanbul.
• Cort, Kathryn T., , David A. Griffith and D. Steven White (2007). An Attribution Theory Approach For Understanding The İnternationalization Of Professional Service Firms, International Marketing Review, Vol.24, No. 1, pp.9-25.
• Dean, J. W., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). Organizational Cynicism, The Academy of Management Review, 23 (2), ss. 341-352.
• Duman, Bilal (2004). Attribution Theory (Katkı=Anlam Yükleme Teorisinin) Öğrenme-Öğretme Sürecinde Öğrencilerin Öğrenilmiş Çaresizliği Üzerindeki Etkisi, 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya, ss.129-131.
• Folkes, Valerie S. (1984). Consumer Reactions To Product Failure: An Attributional Approach, Journal of Consumer Research, Vol.10, No.4, ss. 398-409.
• Freedman, J.L., D.O. Sears ve J.M. Carlsmith (1993). Sosyal Psikoloji (Çeviri: Ali Dönmez) Ankara: İmge Kitabevi. Furnham, A., Brewin, C.R. ve O’Kelly, H. (1994). Cognitive Style And Attitudes To Work, Human Relations, Vol. 47 No. 12, ss. 1509-21.
• Gronhaug, Kjell and J.S. Falkenberg (1994). Success Attributions Within And Across Organizations, Journal of European Industrial Training, Vol.18, No.11, ss. 22-29.
• Gül, Hasan ve Ağıröz, Aliye (2011). Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 13 (2), ss. 29-49.
• Heider, Fritz (1958). The Psychology of Interpersonal Relations, John Wiley & Sons: New York.
• Kızgın, Yıldıray ve Taner Dalgın (2012). Atfetme Teorisi: Öğrencilerin Başarı ve Başarısızlıklarını Değerlendirmedeki Atfetme Farklılıkları, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8 (15), ss. 61-77.
• Mansourian, Yazdan and Nigel Ford (2007). Web Searchers’ Attributions Of Success And Failure: An Empirical Study, Journal of Documentation, Vol.63, No.5, ss.659-679.
• Naus, A.J.A.M., (2007). Organizational Cynicism on The Nature, Antecedents, and Consequences of Employee Cynicism Toward The Employing Organization, Unpublished doctoral thesis, Universiteit Maastricht.
• Özgener, Ş., Öğüt, A. ve Metin Kaplan (2008). İşgören-işveren İlişkilerinde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Sinizm, (Editör: M. Özdevecioğlu ve H. Karadal), Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, İlke Yayınevi: Ankara.
• Scharmer, O.E. (2007). Theory U, Leading From The Future As İt Emerges, Berrett-Koehler Publishers Inc.: San Francisco.
• Slocum, John W. and Don Hellriegel (2007). Fundementals of Organisational Behaviour, Thomson South-Western, China.
• Specht, Nina, Sina Fichtel and Anton Meyer (2007). Perception And Attribution Of Employees’ Effort And Abilities The İmpact On Customer Encounter Satisfaction, International Journal of Service Industry Management, Vol.18, No.5, pp.534-555.
• Struthers, C. Ward, Deborah L. Miller, Connie J. Boudens and, Gemma L. Briggs (2001). Effects of Causal Attributions on Coworker Interactions: A Social Motivation Perspective, Basıc And Applıed Socıal Psychology, Vol.23, No.3, ss.169–181.
• Weiner, Bernard (1985). An Attributional Theory of Achievement Motivation and Emotion, Psychological Review, Vol.92, No.4, ss. 548-573.
• Weiner, Bernard (2000). Attributional Thoughts About Consumer Behavior, Journal of Consumer Research, Vol.27, No. 3, ss. 382-387.
• Wilkerson, J.M., Evans, W.R., Davıs, W.D. (2008). A Test of Coworkers' Influence on Organizational Cynicism, Badmouthing, and Organizational Citizenship Behavior, Journal of Applied Social Psychology, 38, ss. 2273-2292.