MAX WEBER’DE DOĞU ALGISI VE TÜRKİYE ÖZELİNDE TARTIŞMALAR

Year 2015, , 18 - 45, 31.10.2015

Halil Çakır , Burak Şahin

https://doi.org/10.18490/sad.78587

Abstract

Max Weber’in Doğu toplumlarına yaklaşımı, Batı merkezli Doğu külliyatının genel eğilimlerini
yansıtmaktadır. Weber’in ayırıcı yönü, Doğu’nun gelenekselliğini kültürel bir temellendirme ile katı
bir biçimde ortaya koymaya çalışmasıdır. Bu bağlamda Weber, Doğu devletlerinin toplum ve piyasa
güçlerinin gelişmesine izin vermeyen merkezi yapısını açıklamak üzere patrimonyalizm kavramını
kullanmakta ve buna ek olarak Doğu dinlerinin karakteristikleri ile Batılı toplum yapısının üstün
özelliklerini karşılaştırmaktadır. Türkiye sosyal bilimler yazınında Weber’in etkisi, Osmanlı toplum
yapısı ve İslam üzerine tartışmalarda görülmektedir. Bu çalışmada Metin Heper, Şerif Mardin ve Sabri
Ülgener’in Weberci Doğu algısını oluşturan kavramsal çerçeve ve İslam hakkındaki görüşlerine dair
yaklaşımları ele alınacaktır.

Keywords

Max Weber, Doğu, Patrimonyalizm, Türkiye, İslam

References

• Ateş, T. (2009). SiyasalTtarih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berkes, N. (2012). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bülbül, B. (2013). Sabri Ülgener ve Max Weber Işığında Din ve İktisat İlişkisi. Erişim Adresi: http://www.aksitarih.com/sabri-ulgener-ve-max-weber-isiginda-din-ve-iktisat-iliskisi.html
• Freund, J. (2006). Max Weber zamanında Alman sosyolojisi. T. Bottomore & R Nisbet (Ed.). Sosyolojik çözümlemenin tarihi-I (çev. K. Tuncer) içinde (225-273). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Divitçioğlu, S. (1981). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu. Kırklareli: Sermet Matbaası.
• Giddens, A. (1999). Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji. A. Çiğdem (Çev.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Hegel, G.W. F. (1991). Hukuk Felsefesinin Prensipleri. C. Karakaya (Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Heper, M. (1977-a). Türk Kamu Bürokrasisinde “Modernleşme”: Saf Patrimonyalizmden Patrimonyal Yasallığa Geçiş. Bozkurt. Ö. (Ed.). Yönetim Sosyolojisi (Yönetim Sosyolojisi Kolokyumuna Sunulan Bildiriler-Tartışmalar) içinde (51-84). Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• Heper, M. (1977-b). Atatürkçülük: Karizmanın Emredici “Siyasal Çerçeve”ye Dönüşümü. Özbudun, E. vd. (Ed.) Prof. Dr. Bülent Esen’e Armağan içinde (181-204). Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Heper, M. (2006). Türkiye’de Devlet Geleneği. N. Soyarık (Çev.). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• İnalcık, H. (2008). Doğu Batı Makaleler II. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Kontje, T. C. (2004). German Orientalisms. Michigan: The University of Michigan Press.
• Mardin, Ş. (1991). Türkiye Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Mardin, Ş. (1992). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Mardin, Ş. (2006). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Marx, K. (1976). Hindistan’da İngiliz Egemenliğinin Gelecekteki Sonuçları. Marx, K. ve Engels, F. Seçme yapıtlar I. Cilt içinde (597-603). Ankara: Sol Yayınları.
• Nişancı, E. (2001-a). Geleneksel Patrimonyalizmden Modern Neo-Patrimonyalizme: Bir Modernleşme Denemesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları.
• Nişancı, E. (2001-b). Geleneksel Patrimonyalizmin Siyasal ve Sosyal Yönden Analizi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları.
• Özkiraz, A. (2003). Sabri F. Ülgener’in Max Weber Eleştirisi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 28, 49-61.
• Said, E. (2013). Şarkiyatçılık. B. Ülner (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Schroeder, R. (1996). Max Weber ve Kültür Sosyolojisi. M. Küçük (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Sunar, L. (2011). Klasik Sosyolojinin Şarkiyatçı Kaynakları: Marx ve Weber’in Karşılaştırmalı Bir İncelemesi. İnsan ve Toplum, 1 (2), 29-56.
• Sunar, L. (2012). Marx ve Weber ’de Doğu Toplumları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Torun, F. ve Duran, H. (2010). Sabri F. Ülgener ve İki Eseri Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyoloji Konferansları, 42, 63-75.
• Turner, B. (1991). Max Weber ve İslam. Yasin Aktay (Çev.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Ülgener, S. (1981). Zihniyet ve Din: İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı. İstanbul: Der Yayınları.
• Ülgener, S. (2006). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası. İstanbul: Derin Yayınları.
• Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Z. Gürata (Çev.). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Weber, M. (2012-a). Ekonomi ve Toplum Cilt-1. Latif Boyacı (Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları.
• Weber, M. (2012-b). Ekonomi ve Toplum Cilt-2. Latif Boyacı (Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları.
• Wittfogel, K. (1967). Oriental Despotism. A Comperative Study of a Total Power. New Heaven: Yale University Press.