SAMSUN’DA ÖĞRENCİLEŞTİRME SORUSU VE TOPLUMSAL ETKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 1, 61 - 93, 28.04.2020

Meriç Kırmızı , Neval Gürol Havvanur Yıldız

https://doi.org/10.18490/sosars.728304

Öz

Bu çalışmada “öğrencileştirme” kavramıyla Samsun Atakum’daki Körfez Mahallesi’nin değişimi
incelenmiştir. Kentin üniversite bölgesi olan Körfez Mahallesi’nde Ekim 2018-Mayıs 2019 arasında,
küçük dairelerde kalan dokuz öğrenci, üç emlakçı, iki esnaf ve bir muhtarı kapsayan, toplam 15 kişiyle
görüşülmüştür. Mahalle buradaki tütün tarlalarının el değiştirip, yapılaşmaya açılması ve bu tarlalarda
çalışanların yerinden edilmesiyle değişmeye başlamıştır. Bu kentleşmenin sonucunda mahalle nüfusu
öğrenciler, genç profesyoneller, sayıca az da olsa, aileler ve kırsal kökenli, eski yaşayanlar olarak
ayrışmıştır. Körfez Mahallesi’nde eski ve yeni yerleşim yeri olarak ikili bir yapılaşma görülmektedir;
deniz kıyısına yakın, yeni yerleşimler öğrencilere yönelik konut alanlarıdır. Mahallede üretilen konut
türleri öğrenci beklentilerine göre zamanla değişmiş ve küçülmüştür. Üretilen konutların değerlenmesi
burada bir “rant farkı”nın oluştuğunu göstermektedir. Konut alanındaki gelişme “yeni yapı yoluyla
soylulaştırma”yla ilişkilendirilebilirken, mahalledeki ticari olanaklar aynı hızda gelişmemiştir. Çalışma
Körfez Mahallesi’nin bugünkü fiziksel ve toplumsal yapısını öğrencilerin etkisiyle yaşanan değişim
bağlamında çözümlemesi nedeniyle önemlidir.

Anahtar Kelimeler

soylulaştırma, öğrencileştirme, Samsun, mahalle değişimi, mikro konut

Kaynakça

• Akçakanat, T., Çarıkçı, İ. ve Dulupçu, M. A. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Bulundukları İl Merkezine Ekonomik Katkıları ve Harcama Eğilimleri: Isparta 2003–2009 Yılları Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(22), 165-178. Arlı, E. (2013). Barınma Yerinin Üniversite Öğrencilerinin Kişisel ve Sosyal Gelişim ve Akademik Başarı Üzerindeki Etkilerinin Odak Grup Görüşmesi ile İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 3(2), 173-178. Barnas, J. ve Barnas, K. (2015). Micro Houses/Micro Spaces. The Answer or The Symptom? SGEM 2015, Book 4: Arts, Performıng Arts, Architecture and Design (s. 513-518) içinde. Albena, Bulgaristan: 2nd International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts. Belge, R. ve Çeker, A. (2015). İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Kapsamında Gerçekleşen bir Olgu: Soylulaştırma. Türk Coğrafya Dergisi, 0(65), 77-86. Cohen, S. (2002). Folk Devils and Moral Panics: Creation of Mods and Rockers (3. bs.). NY: Routledge. Çalışkan, Ş. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Harcamalarının Kent Ekonomisine Katkısı: Uşak Üniversitesi Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31) 169-179. Çalışkan, V. ve Sarış, F. (2008). Çanakkale Şehrinde Üniversite ve Konut İlişkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 0(20), 215-237. Filiz, Z ve Çemrek, F. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Barınma Sorunlarının Uygunluk Analizi ile İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2),207- 223. Fincher, R. ve Shaw, K. (2009). The Unintended Segregation of Transnational Students in Central Melbourne. Environment and Planning A, 41(8), 1884-1902. Doi: 10.1068/a41126 Glass, R. (Ed.). (1964). London: Aspects of Change. Londra: MacGibbon & Kee. Hochstenbach, C. ve Boterman, W. R. (2017). Intergenerational Support Shaping Residential Trajectories: Young People Leaving Home in A Gentrifying City. Urban Studies, 54(2), 399–420. Doi: 10.1177/0042098015613254 Hubbard, P. (2008). Regulating The Social Impacts of Studentification: A Loughborough Case Study. Environment and Planning A, 40(2), 323-341. Doi: 10.1068/a396 Kayasü, S. ve Yetişkul, E. (2013). Bir Araştırma Çerçevesi: Soylulaştırma. Planlama, 23(3), 147-152. Doi: 10.5505/planlama.2013.43531 Lau, M. H. M.ve Wei, X. J.(2018). Housing Size and Housing Market Dynamics: The Case of Micro-Flats in Hong Kong. Land Use Policy, 78, 278-286. Doi: 10.1016/j.landusepol.2018.06.039. Lees, L. (2018). Introduction: Towards a C21st Global Gentrification Studies. Loretta Lees ve Martin Phillips (Ed.), Handbook of Gentrification Studies (s. 1-10) içinde. İngiltere: Edward Elgar Publishing Limited. Ley, D. (1994). Gentrification and The Politics of The New Middle-Class. Environment and Plannıng D-Society & Space, 12(1), 53-74. Doi: 10.1068/d120053. Long, J. (2016). Living with The Consequences of Policy Decisions: Reactions to Student Lifestyles in The Neighbourhood. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 8(2), 176-195. Doi: 10.1080/19407963.2016.115759 Sage, J., Smith, D. ve Hubbard, P. (2013). New-build Studentification: A Panacea for Balanced Communities? Urban Studies, 50(13), 2623–2641. Doi: 10.1177/0042098013477694 Sam, N. (2010). Soylulaştırma Süreçlerine Ekonomik bir Yaklaşım: Rant Farkı. Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 29(2), 133-151. Smith, D. P. ve Holt, L. (2007). Studentification and `Apprentice' Gentrifiers within Britain's Provincial Towns and Cities: Extending The Meaning of Gentrification. Environment and Planning A 2007, 39(1), 142-161. Doi: 10.1068/a38476 Smith, N. (1987). Gentrification and the Rent Gap. Annals of the Association of American Geographers, 77(3), 462-465. Erişim adresi: www.jstor.org/stable/2563279. Sönmez, B. (2014). Soylulaştırmanın Yeni Biçimleriyle Yerinden Edilmeyi Yeniden Düşünmek. Planlama, 24(1), 42-53. Şen, B. (2013). Kentsel Dönüşüm. Fatime Güneş (Ed.), Kent Sosyolojisi (s. 284-311) içinde. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi. Taş, B. ve Türkan, O. (2016). Üniversite Öğrencilerin İkametgâh Durumu ve Şehir İlişkileri: Çankırı Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 403-410. Toprak, B., Bozan, İ., Morgül, T. ve Şener, N. (2008). Türkiye’de Farklı Olmak: Din ve Muhafazakârlık Ekseninde Ötekileştirilenler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası. Tuncer, T. ve İslam, T. (2017). Yeni Bir Soylulaştırma Formu Olarak Öğrencileştirme (Studentification): Bosna- Hersek Mahallesi’nde (Konya) Değişen Mahalle İçi Dinamikler. Planlama. 2(3), 303-313. Doi: 10.14744/planlama.2017.77698 Uysal, A., Güngör, Ş. ve Meydan, A. (2017). Üniversite Öğrencileri ve İkametgâh İlişkisi/Bir Mekânın Eve Dönüştürülmesi: Nevşehir Örneği. Doğu Coğrafya Dergisi,22(38), 15-38. Doi: 10.17295/ataunidcd.316850 Yılmaz, C. (2011). Anadolu Kentlerinin Öğrencileşmesi: Başka bir Kentleşme Deneyimi. Ege Üniversitesi, Sosyoloji Dergisi, 0(25), 1-17.