ÇOCUK GELİŞİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN 3-4 YAŞ ÇOCUKLARI İÇİN ÇOCUĞA UYGUNLUK İLKESİ DOĞRULTUSUNDA SEÇTİKLERİ KİTAPLARIN SEÇİLEN YAŞ GRUBU TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2022, Issue: 90, 247 - 265, 28.03.2022

Güliz Akaroğlu , Betül Kuduz

Abstract

Erken çocukluk döneminde; çocukları hem resim hem de edebiyatı kapsayan iki sanat
dalıyla tanıştıran ilk kaynak resimli hikâye kitaplarıdır. Resimli hikâye kitapları çocukların; bilişsel, dil ve sosyal duygusal gelişimini desteklemektedir. Erken çocukluk döneminde kullanılan hikâye kitaplarındaki resimlerin; hikâyenin konusunu açıklama, çocukların
hayal dünyasını ve estetik duygularını geliştirme, bazen bir sözcüğün yerini tutma bazen
de yazılı metindeki sözcüğün anlamını somutlaştırma özelliği taşıması önemlidir. Karmaşık nesne ve olayların kavranması için yazı ve resim bütünlüğü aranan kriterdir. Resimli
hikâye kitaplarını yetişkin okur, çocuklar ise hem dinler hem resimlerine bakar. Bu çalışmada ise çocukların hikâye kitaplarını yetişkinin yardımı olmadan resimlere bakarak
anlatmaları istenmiştir. Araştırmada 3- 4 yaş dönemi için hazırlanmış resimli çocuk kitapları (kimlik bilgisi, iç ve dış yapı kriterleri) incelenerek elemeden geçirilmiştir. Aranan
kriterleri sağlayan kitapları çocuklardan görsel olarak okumaları istenmiştir. Çocukların
verdiği yanıt ve yorumlar nicel olarak incelendiğinde cinsiyet ile içerik resmine verilen
tepkiler arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmektedir (x2(1)=,337; p>.05).Nitekim
gözlenen sıklık ile beklenen sıklık değerleri birbirine oldukça yakın bulunmuştur. Yine
cinsiyet ile kapak resmine verilen tepkiler ((x2(1)=,887; p>.05) ve hikaye resim uyumuna verilen tepkiler (x2(1)=,939; p>.05) arasında da anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

Keywords

Çocuk kitapları, Çocuk edebiyatı, Yazın inceleme kriterleri.

References

• Arıkan, Y. (2018). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel öğeleri bakı- mından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayraktar, A. (2018). Çocuk edebiyatı ve gelişimsel uygunluk III- ilkokul dönemi. S. Erdoğan ve M. Ören. (Editörler). Çocuk Edebiyatı ve Medya. Eskişehir: Açık Öğretim Fakültesi Yayını, s.72-97’deki bölüm.
• Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Esin Yayınevi.
• Dawson, C. (2009). Introduction to research methods: A practical guide for anyone undertaking a research project. Oxford: How to Books Ltd.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Durlak, J. A., Weissberg, R. P. and Pachan, M. (2010). A meta-analysis of afterschool programs that seek to promote personal and social skills in children and adolescents. American Journal of Community Psychology, 45, 294-309.
• Erdoğan, A. A. (2013). Koklear implantlıların konuşma performansı üzerinde fm sistem etkisi. Yeni Tıp Dergisi, 30(2), 85.
• Eroğlu, E. (2008). Muzaffer İzgü’nün çocuk kitaplarının mizah unsurları yönüyle incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversite- si Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gönen, M. (1989). Beş ve altı yaş çocuklarının resimli çocuk kitaplarındaki değişik resimleme tarzlarına tepkileri. Türk Kütüphaneciliği, 3(1), 32-35.
• Gönen. M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z. Ve Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 31(4), 724-735.
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36, 250-265.
• Gönen. M., Uygun M., Erdoğan Ö. ve Katrancı M., (2012). Resimli çocuk kitaplarının fiziksel, içerik ve resimleme özellikleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Der- gisi, 196, 258-271.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güneş, F. (2000). Çocuk kitaplarının okunabilirlik ölçütleri açısından incelenmesi. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma-felsefe-yöntem-analiz Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri-Felsefe, yöntem ve analiz. (4.Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Kahraman, P.B. ve Özdemir, H. (2019). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet rolleri acısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 64- 85.
• Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlerle ilgili olarak ebeveynin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
• Karatay, H. (2011). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kıldan, O. ve Pektaş, M. (2009). Erken çocukluk döneminde fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesinde okulöncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 113-127.
• Körükçü, Ö. (2012). Okulöncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 25-252.
• Merttaş, A. (2019). Seza Kutlar Aksoy’un çocuk romanlarının çocuk edebiyatı ölçütlerine göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Nicholas, J. L. (2007). An exploration of the impact of picture book illustrations on the comprehension skills and vocabulary development of emergent readers.Submitted to the Garaduate Faculty of the Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in The Department of Educational Theory, Policy and Practice.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. (4. Baskı). İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• StateUniversity.com. (2021). Children's literature - history, literature in the lives of children, environment, awards- york, books, illustrated and reading. Web: https:// education.stateuniversity.com/pages/1829/Children-s-Literature.html adrsinden 05 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Şirin, M. R. (1998). 99 soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Türk Edebiyatı. (2009). Web: https: //www. turkedebiyati.org/ okuloncesikitaplarda%20ozellikler.html adresinden 29 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Veziroğlu, M. ve Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının M.E.B. okul öncesi eğitim programındaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37, 163.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2008). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yaşar, Ş. (2009). Okul öncesi eğitimde temel alışkanlıklar ve sosyal davranışların kazanılması. Ş. Yaşar. (Ed.). Okul Öncesi Eğitime Giriş. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Bas- kı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C., Yazıcı, D. ve Durmuşoğlu, M. (2014). 2010-2015 yılları arasında yayımlanmış resimli çocuk kitaplarının resimleme özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 43-55.