Engel Yasası’nın Türkiye Sınaması ve Gıda Talebinin Gelir Esnekliği: Gıda Harcamalarının Bütçe Payının Hane Profili ve Toplam Harcama ile İlişkisi (2003-2013)

Year 2018, Volume: 26 Issue: 38, 105 - 133, 31.10.2018

Gökhan Aykaç

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2018.04.07

Cited By: 4

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de 2003-2013 yılları arasında gıda harcamalarının Engel Yasası sınaması ve gıda talebinin gelir esnekliği tahmin edilmekte ve farklı demografik özelliklere sahip hane profilleri ile gıda harcamalarının ilişkisi ortaya konmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu, Hanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılarak, Working-Leser Modeli çerçevesinde, dilim regresyon yöntemi ile yapılan tahminler sonucunda, Türkiye’de anılan dönemde gıda talebinin gelir esnekliğinin 0,62-0,79 aralığında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gıdaya ayrılan bütçe payının daha yüksek olduğu koşullu dilimlerde, gıdanın gelir esnekliğinin daha düşük olduğu gözlenmiştir. Hane halklarının gıdaya ayırdıkları bütçe payının, hanehalkı reisinin yaşı, sosyal güvence durumu ve eğitim düzeyinin yanı sıra, hanenin yerleşim yeri ile ilişkili olduğu ortaya konulmaktadır. 2008 Yılı Krizinin olası etkileri ulaşılan sonuçlarda görülebilmektedir.

Keywords

Engel Yasası, Türkiye, Gelir Esnekliği, Gıda Talebi, Gıda Harcaması, Tüketim, Dilim Regresyon

Testing the Engel Law for Turkey and Income Elasticity of Food Demand: Relationship of Budget Share of Food Expenditure with Household Profile and Total Expenditure (2003-2013)

Abstract

This study set out to test the Engel-Law for the food expenditures in Turkey for 2003-2013 period and to estimate the income elasticity of food demand controlling the demographic characteristics of the households. Household Budget Survey data is used for the quantile regression estimation of the Working-Leser model. The results show that the income elasticity of food demand is between 0.62-0.79 for the period. The elasticity is smaller for the conditional quantiles of higher budget share of food. The findings include the relationships of the budget share of food with the age, education, and social security coverage of the household heads as well as with the household’s urban/rural location. The probable effects of the 2008 economic crisis also appears in the findings.

Keywords

Turkey, Engel Law, Income Elasticity, Food Demand, Food Expenditure, Consumption, Quantile Regression

References

• Akbay, C. (2007), “Urban households’ cooking oil and fat consumption patterns in Turkey: quality vs. quantity”, Quality & Quantity, 41(6), 851-867.
• Akbay, C., Boz, I., & Chern, W. S. (2007), “Household food consumption in Turkey”, European Review of Agricultural Economics, 34(2), 209-231.
• Akbay, C., Bilgiç, A., & Miran, B. (2008), “Türkiye'de Önemli Gıda Ürünlerinin Talep Esneklikleri”, Turkish Journal of Agricultural Economics, 14(2).
• Akbay, C., & Bilgiç, A. (2011), “Türkiye’de 2003-2008 Dönemlerinde Tüketim Harcamaları İle Gıda Harcamalarında Meydana Gelen Değişimler.”, Turkish Journal of Agricultural Economics, 17.
• Allen, R. ve Bowley, A. L. (1935), Family Expenditure; A Study of its Variation. London.
• Altunç, Ö. F., Aydın, C., & Yıldırım, A. (2016), “Hanehalkı Harcamalarının Engel Eğrisi Analizi: Muş İli Merkez İlçe Örneği”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1).
• Armagan, G., & Akbay, C. (2008), “An econometric analysis of urban households’ animal products consumption in Turkey”, Applied Economics, 40(15), 2029-2036.
• Bewley, R. A. (1982), “On the Functional Form of Engel Curves: The Australian Household Expenditure Survey 1975–76”, Economic Record, 58(1), 82-91.
• Blanciforti, L., & Green, R. (1983), “An almost ideal demand system incorporating habits: an analysis of expenditures on food and aggregate commodity groups”, The Review of Economics and Statistics, 511-515.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1979), “A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1287-1294.
• Buchinsky, M. (1994), “Changes in the US wage structure 1963-1987: Application of quantile regression”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 405-458.
• Buchinsky, M. (1998), “Recent advances in quantile regression models: a practical guideline for empirical research”, Journal of Human Resources, 88-126.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1979), “A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1287-1294.
• Chang, M. S., Hu, T. Y., & Lin, C. Y. (2016), “Variation in Engel's law across quantiles in Taiwan: toward an alternative concept of near poverty line”, Journal of the Asia Pacific Economy, 21(1), 103-115.
• Cook, R. D., & Weisberg, S. (1983), “Diagnostics for heteroscedasticity in regression”, Biometrika, 70(1), 1-10.
• Çağlayan, E., & Astar, M. (2012), “An econometric analysis of Engel’s curve: Household food and clothing consumption in Turkey”, Annals of the Alexandru Ioan Cuza University-Economics, 59(1), 313-319.
• Çolak, Ö., Öztürkler, H., Tokatlıoğlu, İ. (2008), “Türkiye’de Tüketim Fonksiyonunun Dilim Regresyon Yöntemi ile Tahmini”, İktisat, İşletme ve Finans, 23(268), 62 – 93.
• Deaton, A. (1997), The analysis of household surveys: a microeconometric approach to development policy. World Bank Publications.
• Deaton, A., & Muellbauer, J. (1980), “An almost ideal demand system”, The American economic review, 312-326.
• Deaton, A. S., & Muellbauer, J. (1986), “On measuring child costs: with applications to poor countries”, Journal of Political Economy, 94(4), 720-744.
• Deaton, A., & Paxson, C. (1998), “Economies of scale, household size, and the demand for food”, Journal of political economy, 106(5), 897-930.
• Fousekis, P., & Lazaridis, P. (2005), “The demand for selected nutrients by Greek households: an empirical analysis with quantile regressions”, Agricultural Economics, 32(3), 267-279.
• Heckman, J. J. (1979), “Sample selection bias as a specification error”, Econometrica: Journal Of The Econometric Society, 153-161.
• Houthakker, H. S. (1957), “An international comparison of household expenditure patterns, commemorating the centenary of Engel's law”, Econometrica, Journal of the Econometric Society, 532-551.
• Koenker, R., & Bassett Jr, G. (1978), “Regression quantiles”, Econometrica: Journal Of The Econometric Society, 33-50.
• Koenker, R., & Hallock, K. F. (2001), “Quantile regression”, Journal of Economic Perspectives, 15(4), 143-156.
• Leser, C. E. V. (1963), “Forms of Engel Functions”, Econometrica, 31, 694- 703.
• Lewbel, A. (2006), “Engel Curves”, The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd edition, edited by Steven N. Durlauf and Lawrence E. Blume. Palgrave Macmillan. https://www2.bc.edu/~lewbel/palengel.pdf, erişim: 18.01.2016
• Machado, J. A., & Silva, J. M. C. S. (2013), “Quantile regression and heteroskedasticity” Discussion Paper, University of Essex, Department of Economics.
• Machado, J. A. F., Parente, P. M., & Silva, J. S. (2014), “qreg2: Stata module to perform quantile regression with robust and clustered standard errors”, Statistical Software Components.
• McCracken, V. A., & Brandt, J. A. (1987), “Household consumption of food-away-from-home: total expenditure and by type of food facility”, American Journal of Agricultural Economics, 69(2), 274-284.
• Nişancı, M. (2003), “Hanehalkı Harcamalarının Engel Eğrisi Analizi: 1994 Türkiye Kentsel Kesim Örneği”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (28).
• Nişancı, M. (2013), “Gelir Grupları İtibariyle Harcama Kalıpları: 1987-1994 Türkiye Kentsel Kesim Verileri”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1).
• Orshansky, M. (1965), “Who's Who among the Poor: Demographic View of Poverty”, Social Security Bulletin 28(7), 3-32.
• Orshansky, M. (1969), “How poverty is measured”, Monthly Lab. Rev., 92, 37.
• Özer, H. (1999), “Türkiye’de Hanehalki Tüketim Harcamalarının Doğrusal Harcama Sistemi Yaklaşımıyla Analizi”, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Ozer, H. (2003), “Demand Elasticities In Turkey”, Journal of Economic Integration, 837-852.
• Park, J. L., Holcomb, R. B., Raper, K. C., & Capps, O. (1996), “A demand systems analysis of food commodities by US households segmented by income”, American Journal of Agricultural Economics, 78(2), 290-300.
• Pazarlioğlu, M. V., Miran, B., Üçdoğruk, Ş., & Abay, C. (2007), “Using econometric modelling to predict demand for fluid and farm milk: A case study from Turkey”, Food Quality and Preference, 18(2), 416-424.
• Selim, R. (2001), “The Changes in the Consumption Expenditure Patterns in Turkey: 1987-1994”, Challenges for Business Administrators in the New Millennium, 1, 288-296.
• Sigeze, Ç. (2012), “Türkiye’de Hanelerin Tüketim Harcamaları: Panel Verilerle Talep Sisteminin Tahmini”, Yayinlanmamis Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Şengül, S. (2002), “Türkiye’de kentsel ve kırsal kesimde gelir gruplarına göre gıda talebi”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 257-282.
• Sengül, S. (2004a), “Türkiye'de gelir gruplarina göre gida talebi”, METU Studies in Development, 31(1), 115.
• Şengül, S. (2004b), “Türkiye’de Yoksulluk Profili ve Gelir Gruplarına Göre Gıda Talebi”, TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü.
• Tansel, A. (1986), “An Engel Curve Analysis of Household Expenditure in Turkey 1978-79”, METU Studies İn Development, 13(3-4), 239-257.
• Tarı, R., & Pehlivanoğlu, F. (2007), “Kocaeli İlinde Tüketici Davranışlarının Gelir-Harcama Grupları İlişkisi Açısından Analizi (Tüketim Harcamaları Profili)”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13)/1, 192-210.
• TÜİK (2016), Harcamalar Yöntemiyle Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (1998 bazlı), <https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=88&locale=tr> Erişim: 10.02.2016
• TÜİK HBA (2003 – 2013), TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri Seti.
• TCMB (2016), TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, Beklenti Anketi Tanımsal İstatistikleri. <http://evds.tcmb.gov.tr/> erişim: 10.02.2016
• Working, H. (1943), “Statistical Laws of Family Expenditures”, Journal of the American Statistical Association, 38, 43-56.