Abstract
16. yüzyılda
dört padişah devri görmüş ve ömrü seferlerde geçmiş asker bir şair olan
Taşlıcalı Yahyâ Bey (ö. 1582) bu özelliği dolayısıyla kasidelerinde haklı
olarak şairliğinden ziyade savaşlarda gösterdiği başarılarıyla övünür. Bu
mânâda “gazi-şair” tipinin en iyi temsilcilerinden olan Yahyâ Bey’in
eserlerinde, çağının toplumsal, siyasî ve askerî görünümünü yansıtan değerli bilgiler
bulunmaktadır. Bu eserlerinden biri olan “Şehzade Mustafa Mersiyesi” Klâsik
Türk edebiyatındaki bu türde yazılmış şiirlerin en tanınmışıdır. Eser,
Kanûnî’nin Nahcivan Seferi sırasında oğlu Şehzade Mustafa’yı idam ettirmesi
hadisesinin ardından duyulan infiali Şehzade’yi en yakından tanıyan şairin
kaleminden çıkmış olması dolayısıyla ayrıca mühimdir. “Kanûnî Hicviyesi” olarak
da meşhur olan bu mersiyede şair, oldukça metaforik bir dil kullanır. Metafor
kullanımı bir düşünme ve aynı zamanda da yaşanılan çevreyi ve hadiseleri
algılamak için farklı bir görme biçimidir. Kavramsal metaforlar ve görüntü
şemaları, ortak özellikleri paylaşan iki şey arasında gizli karşılaştırma yapan
metaforik düşünmenin temel unsurlarıdır. Bu araştırmada, kavramsal metafor
teorisi ışığında Taşlıcalı Yahyâ Bey’in “Şehzade Mustafa Mersiyesi”nde tespit
edilen metaforlar ve bunlarla verilmek istenen mesajlar tespit edilip
değerlendirilecektir.
References
- Cebeci, Oğuz (2013). Metafor ve Şiir Dilinin Yapısal Özellikleri. İstanbul: İthaki Yay.
- Çavuşoğlu, Mehmed (1982). Şehzâde Mustafa Mersiyeleri. İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Ens. Dergisi. (641-686).
- İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek / Türk Edebiyatında Mersiye. Ankara: Akçağ Yay.
- Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Tekvîr Sûresi (2. Âyet). http://www.kuranikerim.com/mdiyanet/tekvir.htm (erişim 12.06.2017).
- Kurnaz, Cemal (2011). Muhteşem Yüzyıl Edebiyatı. Ankara: Kurgan Edebiyat.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (2015). Metaforlar (Hayat, Anlam ve Dil) (G.Y. Tekin, çev). İstanbul: İthaki Yay.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (2005). Metaforlar (Hayat, Anlam ve Dil). İstanbul: Paradigma Yay.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (1992). The Contemporary Theory of Metaphor. http://terpconnect.umd.edu/~israel/lakoff-ConTheorMetaphor.pdf (erişim 12.06.2017).
- Şentürk, A. Atilla (2014). Taşlıcalı Yahyâ Beğ’in Şehzâde Mustafa Mersiyesi yahut Kanûnî Hicviyesi. İstanbul: Büyüyen Ay Yay.
- Uçan Eke, Nagehan (2016). Mihrî Hatun’un Gazellerinde “Güzellik” Kavramı ile İlgili Metaforlar. Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Sayı 25/Güz. 217-228.
Abstract
Taşlıcalı Yahya Bey (d. 1582) who
lived through domination of four different sultans in 16th century
and is known as a soldier-poet spending his life in military expeditions
rightfully boasts of his achievements at war rather than his identity as a
poet. In this sense, in the works of Yahya Bey who is one of the best
representatives of “veteran-poet”, there are valuable information reflecting
social, political and military panorama of his era. “Şehzade Mustafa Elegy”
which is one of these works is also the most well-known poem written in this
genre in Classical Turkish literature. The work is important due to narrating
the indignation after Kanuni’s execution of his son Şehzade Mustafa during
Nakhchivan Expedition and it was also written by a poet who knows Şehzade
Mustafa best. In this elegy, which has also became famous as “Kanuni
Burlesque”; the poet uses a quite metaphorical language. The use of metaphors
is a way of thinking, and at the same time a different way of seeing to
perceive the environment and events. Conceptual metaphors and image schemas are
the basic elements of metaphorical thinking, which make a latent comparison
between two things having common traits. In this study, in the light of
conceptual metaphor theory, metaphors detected in “Şehzade Mustafa Elegy” of
Taşlıcalı Yahya Bey and messages given through these metaphors will be
scrutinized and analyzed.
References
- Cebeci, Oğuz (2013). Metafor ve Şiir Dilinin Yapısal Özellikleri. İstanbul: İthaki Yay.
- Çavuşoğlu, Mehmed (1982). Şehzâde Mustafa Mersiyeleri. İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Ens. Dergisi. (641-686).
- İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek / Türk Edebiyatında Mersiye. Ankara: Akçağ Yay.
- Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Tekvîr Sûresi (2. Âyet). http://www.kuranikerim.com/mdiyanet/tekvir.htm (erişim 12.06.2017).
- Kurnaz, Cemal (2011). Muhteşem Yüzyıl Edebiyatı. Ankara: Kurgan Edebiyat.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (2015). Metaforlar (Hayat, Anlam ve Dil) (G.Y. Tekin, çev). İstanbul: İthaki Yay.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (2005). Metaforlar (Hayat, Anlam ve Dil). İstanbul: Paradigma Yay.
- Lakoff, George ve Mark Johnson (1992). The Contemporary Theory of Metaphor. http://terpconnect.umd.edu/~israel/lakoff-ConTheorMetaphor.pdf (erişim 12.06.2017).
- Şentürk, A. Atilla (2014). Taşlıcalı Yahyâ Beğ’in Şehzâde Mustafa Mersiyesi yahut Kanûnî Hicviyesi. İstanbul: Büyüyen Ay Yay.
- Uçan Eke, Nagehan (2016). Mihrî Hatun’un Gazellerinde “Güzellik” Kavramı ile İlgili Metaforlar. Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Sayı 25/Güz. 217-228.
Details
| Subjects | Creative Arts and Writing |
|---|---|
| Journal Section | ARAŞTIRMA MAKALELERİ (TÜRKÇE ) |
| Authors | |
| Publication Date | December 15, 2017 |
| Submission Date | September 7, 2017 |
| Acceptance Date | October 8, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017 Volume: 2 Issue: 2 |
Cited By
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.