Türk Sineması Üzerinden Avrupa’ya İşçi Göçünün Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme

Year 2022, Issue: 57, 345 - 354, 01.01.2023

Sonay Kara , Mim Sertaç Tümtaş

Abstract

Göç, toplumsal değişim ve dönüşümü tetikleyen önemli parametrelerden biridir. Türkiye tarihine bakıldığında 1950’li yıllardan itibaren yoğun bir göç hareketliliğinin yaşandığı ve ülkenin sosyo-ekonomik yapısından mekânsal, sanatsal, vd. hemen her yapının bu göçlerden etkilendiği görülmektedir. Sözü edilen göçler içeresinde 1960’lı yıllarda Avrupa ülkeleri ile yapılan ikili anlaşmaların sonucu yaşanan Türkiye menşeli dış göçler özel bir öneme sahiptir. Zira Cumhuriyet tarihi içeresinde devletler arasındaki anlaşmalarla yapılan tek gönüllü göç budur.
Göçe bağlı olarak yaşanan toplumsal olay ve olguların sanatsal yansımalarının izlenebildiği alanlardan biri de sinema filmleridir. Bu filmlerde göç, yoksulluk, kentleşme ve toplumsal değişme temel konular olarak öne çıkmaktayken, yukarıda sözü edilen ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerinde doğan işgücü talebi sonucu yapılan ikili anlaşmalarla yaşanan dış göç de göçün uzun dönemdeki toplumsal etkilerinin göç alan Avrupa ülkelerinde belirmesinin akabinde, beyaz perdeye aktarılmıştır. Bu çalışmada Türkiye’den Almanya’ya doğru yaşanan göç olaylarını konu edinen “Almanya Acı Vatan”, “Gurbetçi Şaban” ve “Duvara Karşı” filmleri analiz edilerek göçün sosyolojik, ekonomik, psikolojik vd. etkileri filmler üzerinden tartışılmıştır.

Keywords

Göç, İşgücü göçü, Sinema, Almanya, Türkiye

References

• ABADAN-UNAT, N. (2006). Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. 2.b. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• BOZKURT N. (2000). Denizi Kurutmak, Dünden Bugüne Zorunlu Göç ve İskan Politikası. İstanbul: Belge Yayınları.
• CASTELLS S. ve MILLER, M.(1998 ) The Age of Migration International Population Movements in The Modern World, Macmillan Pres., Second Edition, London.
• CENGİZ, S. F. (2019). Göçmenliğe Dair Dönüşen Temsiller ve Temsilin Politikası: ‘’Almanya Acı Vatan’’ ve ‘’Duvara Karşı’’ Filmlerinin Karşılaştırmalı Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 13 (19). 1202-1224
• MARTIN, P.L. (1998). “Germany: Reluctant Land of Immigration, American Institute for Contemporary German Studies.
• PIORE, M.J. (1979) Birds of Passage: Migrant Labor in Industrial Societies. Cambridge:Cambridge University Press.
• TÜMTAŞ, M. S. (2020) Nöbetleşe Dışlanma Göç ve Sosyal Dışlanma Döngüsü. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• TÜMTAŞ M.S. ve ERGUN C. (2016) Göçün Toplumsal ve Mekânsal Yapı Üzerindeki Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1347–1359.
• TÜMTAŞ M.S. (2022), Türkiye’ye Düzensiz Afgan Göçü: Zorunlu Göç Mü “İstila” Mı? Gaziantep Unıversıty Journal Of Socıal Scıences 2022 21(1) 338-353
• YAREN, Ö. (2015) Göçmen Sinemasını Yeniden Düşünmek. Moment Dergi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2 (1). 207-223.
• YILDIRIMOĞLU, H. (2005). “Almanya’ya Türk Emek Göçü” Kamu-İş; C:8, S: 1.
• YİĞİT, K. (2011). İİBK’dan İşkur’a Yurtdışına İşçi Göçü. İstihdamda 3İ Dergisi (3): 46.
• ZIZEK, S. (2008) “Sunuş: Toplumsalın Kalbindeki Film”, Bülent Diken, Carsten B. Laustsen (Ed), Filmlerle Sosyoloji, İstanbul: Metis Yayınları.