Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğinin Statüsüne İlişkin Bir Pareto Analizi

Year 2018, , 111 - 130, 15.08.2018

Serkan Ünsal

https://doi.org/10.19126/suje.379040

Cited By: 25

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlik mesleğinin statüsünün düşük olmasının nedenlerini ve öğretmenlik mesleğinin statüsünü artırmaya yönelik çözüm önerilerinin neler olduğunu uzman ve öğretmen görüşleri bağlamında belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılarak seçilen Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Eğitim Bilimleri Bölümünde görevli beş akademisyen ile MEB’e bağlı devlet okullarında farklı branşlarda görev yapan 10 öğretmen oluşturmuştur. Çalışma iki boyutta gerçekleştirilmiştir. İlk boyutta öğretmenlik mesleğinin statüsünün düşük olmasının nedenlerini belirlemek amacıyla balık kılçığı diyagramı (sebep sonuç diyagramı) kullanılmış ve pareto analizi (ABC analizi) yapılmıştır. Mesleğin statüsünü artırmaya yönelik çözüm önerilerinin belirlenmesinin amaçlandığı diğer boyutta ise katılımcıların görüşlerinden elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada öğretmenlik mesleğinin statüsünün düşük olmasının nedenlerinin; öğretmen yetiştiren kurumlar, çalışma koşulları, ekonomik durumlar, medya, toplum, öğretmen niteliği, alt- üst yöneticiler ve eğitim politikaları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Meslek, Öğretmenlik Mesleği, Statü, Mesleki Statü, Balık kılçığı

A Pareto Analysis of Status of Teaching Profession in Turkey

Abstract

This research aims to determine the reasons for the low status of the teaching profession and the proposals for improving the status of the teaching profession in the context of experts’ and teachers’ views. Having a qualitative research design, the research has employed phenomenological design. The research group of the study consists of 5 academicians who are in the field of educational sciences at Kahramanmaraş Sütçü İmam University and 10 teachers from different branches at state schools affiliated with the Ministry of Education. They were selected through criterion sampling method, one of the purposive sampling methods. The study was basically carried out in two lines. The first focused on a fishbone diagram (cause and effect diagram) and pareto analysis (ABC analysis) conducted in order to determine the reasons for the low status of the teaching profession. In the other line that is intended to disclose proposals for improving the status of the profession, the data obtained from the participants' views were analyzed through content analysis. Research results have suggested eight major reasons for the low status of the teaching profession including teacher-training institutions, working conditions, economic conditions, media, society, teacher qualifications, junior-top administrators and educational policies.

Keywords

Profession, Teaching Profession, Status of Profession, Fishbone Diagram, Pareto Analysis

References

• Kaynakça Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001’e Türk eğitim tarihi . İstanbul: Alfa Basım Yayım Aslan, N. (2015). Öğretmenliğin meslek olarak seçilmesinde etkili olan temel unsurlar. International Journal of Social Science Doinumber:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2958, 37 (1) 53-64. Atanur, B., G. (2001).Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20,16-25. Aydin, İ., Demir, T., G. ve Erdemli, O. (2015). Teacher’s views regarding the social status of the teaching profession. Anthropologist, 22(2): 146-156 (2015) Baş, T. ve Akturan,U.(2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bastick, T. (2000). Why teacher trainees choose the teaching profession? Comparing trainees in metropolitan and developing countries. International Review of Education, 46(3/4), 343-349 Başkan, G. A., Aydın, A., ve Madden, T. (2006). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sitemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,15 (1),35-42. Barber, M. ve Mourshed, M. (2007). How the world’sbest-performing school systems comeout on top. New York: Mc Kinsey&Company Berk Ş. (2014) Kamuda Sosyal Politika. Hayat Ağacının Toprağı; Eğitim. 29, 1001-106. Bilici, V. (1996). 2000 Yılının öğretmeni. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(5), 45-48. Boz, Y. ve Boz, N.(2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137–144. Cameron, M. (2003). Teacher Status Project: StageResearch: Identifying Teacher Status, its Impact and Recent Teacher Status Initiatives,Prepared for the New Zeal and Teachers Council and the New Zealand Ministry of Education. Celep, C. (2004). Meslek olarak öğretmenlik. Ankara: Anı Yayıncılık, 23-49. Creswell, J.W. (2013). Qualitative inquiry research design: choosing among five approaches. Thousand Oaks, CA: Sage. Çüm, S.ve Doğan, N. (2016).Öğretmenlerin çalışma yaşamında güdülenme düzeylerini artıran faktörlerin önem sırasının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1)119-132 Darling H., L. (2000), Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1) ,1-44 Darling, H., L., Wise, A., E., ve Klein, Stephen P. (1999). A licenseto teach: Raising standards for teaching. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. Demir, Ö ve Acar, M. (1996). Sosyal bilimler sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, Demir, K. ve M. E, Arı (2013). Öğretmen sorunları- Çanakkale ili örneği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), ss.107-126. Duran, H. (2001). Bir meslek olarak öğretmenlik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Ertürk, E. (2010). “Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin dönüşümü.” (Ed. Ayşe Buğra) Sınıftan sınıfa fabrika dışında çalışma manzaraları içinde. İstanbul: İletişim Yayınevi Firestone, William A.,& Bader, Beth D. (1992). Redesigning teaching: Professionalism or bureaucracy. Albany, NY: StateUniversity of New York Press. Fichter, J. (1997). Sosyoloji Nedir? 3. Baskı, (Çev. Çelebi, N.). Ankara: Atilla Kitabevi. Fwu, B.J., &Wang, H. H. (2002). The social status of teachers in taiwan. Compariative Education, 38(2), 211-224. Giddens., A. (2008). Sosyoloji (Yayına. hazırlayan. Güzel,C.)istanbul: kırmızı yayınları Gordon, J. (2000) Asian American resistance to selecting teaching as a career: the power of community and traditions. Teachers College Record, 102, (1) 173-196. Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma (2. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık, Gökırmak, A. (2006). Öğretmen statüleri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2).13-21 Guerriero, S. (2017). Pedagogical knowledge and the changing nature of the teaching profession, OECD Publishing, Paris http://dx.doi.org/ 10.1787/9789264270695 adresinden 04.04.2017 tarihinde erişilmiştir. Gök, F. (2003). Hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen yetiştirme. Öğretmen Yetiştirme ve İstihdamı Sempozyumu. Ankara: Eğitim-Sen Yayınları. 9-22. Hall, D ve Langton, B (2006) Perceptions of the status of teachers ministry of education.New Zealand ISBN: 0-478-13500-9 Hanushek, E.A., J. F. Kain ve S., G. Rivkin (1998). Teachers schools and academic achievement, NBER Working Paper Series, No. 6691, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA Hargreaves, L. and Flutter, J. (2013). The status of teachers and theteaching profession: a desk-study for education ınternational. Unpublished manuscript, Department of Education, University of Cambridge, UK. Hargreaves, L. (2009). The status and prestige of teachers and teaching. In. L.J. saha And A.G. Hargreaves L, Cunningham M, Everton T, Hansen A,Hopper B, McIntyre D, Maddock M, Mukherjee M,Pell T, Rouse M, Turner P, Wilson L (2007). The status of teachers and the teaching profession:views from ınside and outside the profession ın terim findings from the teacher status project. Df ES Research Report RR755, Nottingham: England. Helvacı, A. M. (2007). Öğretmenlik mesleğinin özellikleri. Nevin Saylan (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde (s.315-321). Ankara: Anı Yayıncılık Hesapçıoğlu, M. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri. Nobel Yayıncılık: Ankara. 2008. Hoyle, E. (2001) Teaching prestige, status and esteem. Educational Management Administration Leadership,29 (2) 139-152 Ingersoll, R.M. and Merrill, E. (2011). The Status of Teaching as a Profession. In J. Ballantine and J. Spade (Eds.), Schools and Society: A Sociological Approach to Education. (185-189) 4th Ed. CA: Pine Forge Press/Sage Publications. Ingersoll, R., M. (2003). Who controls teachers’ work? Power and authority in America’s schools. Cambridge: Harvard University Press Kane, R., & Mallon, M. (2006). Perceptions of teachers and teaching. Wellington: Ministry of Education and New Zealand Teachers Council. Kavcar, C. ve Sezgin, İ. (2003). Çağdaş eğitim sistemlerinde öğretmen yetiştirme ulusal sempozyumu değerlendirmesi. Çağdaş Eğitim, 299, 22-24. Kavcar, C. (1980). Nitelikli öğretmen sorunu. Eğitim ve Bilim, 5(28). 17-22 Karaman, M., Acer, A., Kılınç, O., Buluş, U. ve Erdoğan, Ö. (2013). Sakarya ilinde görev yapan öğretmenlerin gözüyle öğretmenlik mesleğinin statüsü ve saygınlığı. VI.Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı II 104-111 Kösterelioğlu, İ. ve Bayar, A. (2014) Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin güncel bir değerlendirme.International Journal of Social Science, 25-(I), 177-187. Küçük, S. vd. (2013). Toplumun öğretmenlik mesleğini algılama düzeyi, The Journal Of Academic Social Science Studies.6 (1), 1033-1045. Kniveton, B. H. (2004). The influences and motivations on which students base their choice of career. Research in Education, 72, 47-57. Lankford, H., Loeb, S. Mceachin, A. ve Wyckoff, J., İ. (2014). Who enters teaching? Encouraging evidence that the status of teaching is ımproving. Educatıonal Researcher , 43 (9). 1-56. Leedy, P. & Ormrod, J. (2001). Practical research: planning and design (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall. Thousand Oaks: SAGE Publications. Leithwood, K. (2006), Teacher Working Conditions that Matter: Evidence for change, Elementary Teachers’Federation of Ontario, Toronto. Nevin, S. (2007). Eğitim Bilimlerine Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık, Newmann, F. M., King, M. B. ve Youngs, P. (2000). Professional development that addresses school capacity: Lessons from urban elementary schools. American Journal of Education, 108(4), 259- 299. Nye, B., Konstantopoulos, S., & Hedges, L. V. (2004). How large are teacher effects?. Educational Evaluation and Policy Analysis, 26(3), 237-257. Ocak, G., Gündüz, M., Özdemir, M. ve Kaya, Ü. (2005). Öğretmenlerin sosyal statü sorunları. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli. Odden, A. ve Kelley, C. (2001). Paying teachers for what they know and do: New and smarter compensation strategies to improve schools (2nd Edition). Thous and Oaks:CorwinPress, Inc. Okçabol, R. Ve Gök, F. (1998). Türkiye’de öğretmen yetiştirme profili ve öğretmen yetiştirmede yeni arayışlar. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 9-11 Eylül 1998. Ozankaya, Ö. (2002). Çağdas toplumlarda öğretmenin yeri ve konumu. İnönü Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi. 3(3),63-80. Özcan, S. (2001). İstatistiksel proses kontrol tekniklerinden pareto analizi ve çimento sanayinde bir uygulama, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cumhuriyet Üniversitesi, 2(2)151-174. Özden, Y., (2005). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegema Yayıncılık. Özoğlu, M. (2009). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. sayı,17 Özoğlu, M. Gür. B., S. ve Altunoğlu, A.(2013). Türkiye’de ve Dünyada Öğretmenlik. Eğitim Bir-Sen Yayınları. Araştırma Dizisi 10. Özpolat, A. (2002). Sosyolojik açıdan öğretmenlik mesleği ve öğretmenlerin toplumdaki yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Patton, M. Q. (2014).Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Bütün, M. ve Demir, B.(Çev.) İstanbul: Pegem Akademi Papanastasiou, C., & Papanastasiou, E. (1998). What influences students to choose the elementary education major: The case of Cyprus. Mediterranean Journal of Educational Studies, 3, 35-45. Poekert, P. E. (2012). Teacher leadership and professional development: Examining links between two concepts central to school improvement. Professional Development in Education, 38(2), 169-188. https://doi.org/10.1080/19415257.2012.657824 Rivkin, G., Hanushek E. ve Kain, J. (2005). Teachers, schools, andacademic achievement. Econometrica, 73(2), 417-458. Saban, A. (2003). A turkish profile of prospective elementary school teachers and their views of teaching. Teaching and Teacher Education, 19(8), 829-846. Seçer, H. Ş. (2009). Mesleki yaşam modelinin oluşturulması ve mesleki analizlerde kullanımı, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E.Sosyal Bilimler Dergisi Cilt : 7 Sayı :1, 2009 Semerci,Ç., Semerci, N., Eliüşük, A. ve Kartal, S. E.(2012).Öğretmenlik mesleğinin gündemine ilişkin öğretmen görüşleri (Bartın İli Örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 1(1),22-40 Symeonidis,V. (2015). The status of teachers and the teachıng professıon a study of educatıon unıons’ perspectıves. Education International Research Institute, Belgium Şişman, M. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Pegema Yayıncılık. Şişman, M. (2011). Eğitimde mükemmelik arayışı. Ankara: Pegem Akademi Şimşek, S. (2007). Eğitim ile ilgili temel kavramlar, Nevin Saylan (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde . (s.14-20) Ankara: Anı Yayıncılık. Şanal,M. ve Güçlü, M. (2005). Yenileşme dönemi eğitimcilerinin öğretmenlik mesleğine bakışları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18 (1), 137-154 Tedmem (2014) Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği. Ankara: Rapor Dizisi: 3 Tekışık, H. H. (2004). Cumhuriyetimizin 80. Yılında Milli Eğitimimizin Durumu. Çağdaş Eğitim Dergisi. 29 (306), 1. Tezcan, M. (1997) Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Kendi Basımı, Tok, T. N. (1995). Türkiye’de öğretmenin statüsü. Çağdaş Eğitim. 215. 42-44 M., Tschannen , M., Hoy, A. W. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: ıts meaning and measure. Review of Educational Research.68(2), 202-248. Türk Eğitim Derneği (2009). Öğretmen Yeterlikleri, ISBN 978-9944-5128-6-2 Uluğ, F. (2003). Öğretmen mesleğinde statü ve kariyer düzeni. Öğretmen yetiştirme ve istihdamı sempozyumu. Ankara: Eğitim-Sen Yayınları, 33-35 UNESCO and ILO (2008). The ILO/UNESCO Recommendation concerning the status of teachers (1966) an The UNESCO Recommendation concerning the status of higher-educationteaching personnel (1997). Paris: UNESCO. Ünsal, S.(2015). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Gaziantep, Türkiye Ünsal, S.&Bağçeci, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Journal of Human Sciences, 13(3), 3905-3926. Wright, S.P., S.P., Hornand ve W.L. Sanders (1997). Teacher and classroom context effects on student achievement: Implications for teacher evaluation.Journal of Personnel Evaluation in Education,11, 57-67. Yaman, E.,Yaman, H. ve Eskicumalı, A. (2001). Öğretmenlik mesleğinin sosyo-ekonomik statüsü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2). 53-68 Yapıcı, M. ve Yapıcı,Ş .(2003). İlköğretim öğretmenlerinin karşılaştığı sorunlar. Bilim Eğitim ve Düşünce Dergisi, 3 (3), 1-9 Yın, R. K. (2009). Case study research: design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yıldız, A. (2013). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin dönüşümü: İdealist öğretmenden sınava hazırlayıcı teknisyen öğretmene. Eleştirel Pedagoji Dergisi, 27 Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 503-522.