TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN BANKALARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK FAALİYETLERİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 185 - 210, 30.09.2023

Kübra Uzden , Öznur Bozkurt

https://doi.org/10.54993/syad.1320979

Öz

Bu çalışmada hizmet sektöründe büyük bir paya sahip olan bankaların sürdürülebilirlik faaliyetleri incelenmiştir. Bankaların yayınlamış oldukları sürdürülebilirlik raporları ve entegre raporları içinde yer alan sürdürülebilirlik ile ilgili bölümleri incelenmiştir. Bankaların yapmış oldukları sürdürülebilirlik çalışmaları ekonomik, çevresel ve sosyal olarak üç boyutta değerlendirilmiş ve sürdürülebilirlik çalışmalarının öncülleri ile çıktıları belirlenmiştir. Bankaların sürdürülebilirlik konusunda yaptıkları çalışmalar birçok paydaşını da etkileyecektir. Bu açıdan bankaların sürdürülebilirlik çalışmaları diğer kurumlara da sürdürülebilirlik konusunda başarılı çalışmalar yapma anlamında itici bir güç oluşturacağından, bu çalışmanın sonuçları önem arz etmektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği ile BİST Sürdürülebilirlik endeksinde yer alan 8 bankanın faaliyet raporları değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, bankaların sürdürülebilirliğin üç boyutunda da faaliyet yürüttükleri görülmüştür. Yapılan faaliyetlerin ulusallığın ötesine geçtiği ve uluslararası çalışmalara dönüştüğü ve işbirlikçi bir yaklaşımla yapıldığı görülmüştür. Bankaların özellikle karbon ayak izinin azaltılması, enerji verimliliği, atık yönetimi ile ilgili çalışmalar yaptıkları ve diğer işletmelerle ortak projeler de yürüttükleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Ekonomik Sürdürülebilirlik, Çevresel Sürdürülebilirlik, Sosyal Sürdürülebilirlik, Bankacılık Sektörü

Destekleyen Kurum

Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2022.08.03.1294

A STUDY ON THE INVESTIGATION OF THE SUSTAINABILITY ACTIVITIES OF BANKS OPERATING IN TURKEY

Öz

In this study, the sustainability activities of banks that have a large share in the service sector were examined. Sustainability-related sections in the sustainability reports and integrated reports published by the banks were examined. Sustainability studies carried out by banks were evaluated in three dimensions: economic, environmental and social, and the premises and outcomes of sustainability studies were determined. The sustainability studies of banks will also affect many of their stakeholders. In this respect, the results of this study are important and as the sustainability studies of banks will create a driving force for other institutions to carry out successful studies on sustainability. The annual activity reports of 8 banks in the BIST Sustainability index were evaluated with the document analysis technique, which is one of the qualitative research methods. As a result of the research, it was seen that banks operate in all three dimensions of sustainability. It was observed that the activities carried out went beyond nationality and turned into international studies and were carried out with a collaborative approach. It has been also observed that banks carry out studies on reducing carbon footprint, energy efficiency and waste management, and also carry out joint projects with other enterprises.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Economic Sustainability, Environmental Sustainability, Social Sustainability, Banking Sector

Proje Numarası

2022.08.03.1294

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (6. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Aras, G., & Sarıoğlu, G. U. (2015). Kurumsal raporlamada yeni dönem: Entegre raporlama. TÜSİAD, Yayın No: T/2015, 10-567.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozkurt Ö. (2023). Yeşil işlerde çalışan mavi yakalı işgörenlerin sürdürülebilirlik farkındalıklarının incelenmesi, Yeni Fikir Dergisi, 15 (30), 24-38, DOI: 10.57205/yenifikirjournal.1309232
• Bozkurt, Ö. & Taşçıoğlu, H. (2008). Aile işletmelerinde kurumsallaşmanın çatışma sürecine etkisi: bir vaka incelemesi. III. Aile İşletmeleri Kongresi-AİK, 8, 18-19.
• Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı bildiriler kitabı. In Journal of Social Policy Conferences (ss. 1011-1028), İstanbul Üniversitesi
• Duran, B. (2018). Sürdürülebilirlik kavramının önemi, karşılaşılan sorunlar ve şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Dyllick, T. & Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Business Strategy and the Environment, 11(2), 130-141.
• Gedikli, E.Y.(2020) Katılım bankacılığında sürdürülebilirlik faaliyetleri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Gençoğlu, Ü. G. & Aytaç, A. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik açısından entegre raporlamanın önemi ve BİST uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (72), 51-66.
• Güllüce, A. Ç., Bozkurt, Ö. ve Meriç, S. (2017). Örgütsel adalet algısının ı̇ç gı̇rişimci davranışlar ile ilişkisi: otel yöneticilerine yönelik bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 12, 39-50.
• Gürkan, Ç.G.(2017). Sürdürülebilirliğin sağlanmasında sivil toplum kuruluşları ile işbirliği. İçinde I. M. Pekdemir (Eds.) .İşletmelerde Sürdürülebilirlik Dinamikleri(1. Baskı s. 1-554). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gürlük, S. (2010). Sürdürülebilir kalkınma gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilir mi?. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 85-99.
• Harris, M.J. (2000). Basic principles of sustainable development. Kamaljit S. Bawa & R. Seidler (Eds) , Dimensions of sustainable development (Vol I,1st edition, pp21-39). Oxford: Eolss Publishers
• Heybet, K., & Duran, C. (2023). Sürdürülebilirlik sinyali olarak faaliyet ve sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi: BIST sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 8(1), 23-38. https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/165/bist-surdurulebilirlik-endeksleri (Erişim tarihi, 07.03.2023).
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir bir kalkınma için sürdürülebilir bir çevre. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(1), 19-33.
• Keleş, R. (2015). Habitat IU ve Türkiye ulusal raporu. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=397&RecID=3657,( Erişim tarihi, 29.06.2023)
• Kurbanova, M., & Çalıyurt, K. (2020). Bankalarda çevresel sürdürülebilirlik farkındalığı: Uluslararası İnceleme (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne
• Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir işletmeler için kurumsal sürdürülebilirlik ve içsel unsurları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 227-242.
• Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: A definition for environmental professionals. Journal of Environmental Sustainability, 1(1), 2.
• Ozmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yaşar University, 3(12), 1853-1876.
• Ruiz-Lozano, M., & Tirado-Valencia, P. (2016). Do industrial companies respond to the guiding principles of the Integrated Reporting framework? A preliminary study on the first companies joined to the initiative. Revista de Contabilidad, 19(2), 252-260.
• Şenocak, B., & Mohan, Y. B. (2018). İşletmelerde çevresel sürdürülebilirlik bilinci ve yeşil işletmecilik uygulamaları ile işletme başarısı arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 161-183.
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73.
• Tunç, A.(2021).Sürdürülebilirlik performansının finansal performansa etkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksindeki bankalar ile endeks-dışı bankalar arasında bir karşılaştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya
• Turhan, G. D., Özen, T., & Albayrak, R. S. (2018). Kurumsal sürdürülebilirlik kavramı, stratejik önemi ve sürdürülebilirlik performansı ölçümü. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 17-37.
• United Nations. (2008). Report of the world commission on environment and development: Our common future. transmitted to the general assembly as an annex to document A/42/427. http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
• Varcan Başkaya, A. (2018). Kurumsal sürdürülebilirlik, sürdürülebilirlik raporlaması ve finansal raporlama ilişkisi için örnek çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Weber, O. (2017). Corporate sustainability and financial performance of Chinese banks. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, , 8, 358–385.
• Yavuz, V. A. (2010). Sürdürülebilirlik kavramı ve işletmeler açısından sürdürülebilir üretim stratejileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 63-86.
• Yelkikalan, N. ve Aydın, E. (2010). Aile işletmelerinin yaşamlarını sürdürebilmesinde sonraki kuşakların duygusal sahiplik algılamasının rolü ve önemi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2): 81-120.
• Yıkmaz, R. F. (2011). Sürdürülebilir kalkınmanın ölçülmesi ve Türkiye için yöntem geliştirilmesi, TC. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Uzmanlık Tezi. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2016/06/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir_Kalk%C4%B1nman%C4%B1n_%C3%96l%C3%A7%C3%BClmesi_ve_T%C3%BCrkiye_i%C3%A7in_Y%C3%B6ntem_Geli%C5%9Ftirilmesi.pdf, (Erişim tarihi, 29.06.2023)