HÂCE YÛSUF HEMEDÂNÎ: HAYATI, ESERLERİ VE TASAVVUF ANLAYIŞI

Year 2020, Volume: 23 Issue: 46, 1 - 41, 15.04.2021

Dilaver Gürer

Abstract

Şahsiyeti, tasavvufî kişiliği, eserleri ve halifeleri hakkında sağlam bilgilere sahip olduğumuz Yûsuf Hemedânî’nin hayatı ile ilgili bilgilerde karışıklık söz konusudur. Birbiriyle ihtilaflı olan bu bilgiler kendisiyle görüşmüş olan ünlü tarihçi Sem’ânî’ye ve halifesi Abdülhâlık Gucdüvânî’ye dayanır. Araştırmacılar daha çok Sem’ânî’nin verdiği bilgilere itibar etmektedirler. Hemedânî, Bağdat Nizamiye Medresesi’nde devrin en etkili âlimlerinden ve bilhassa Şâfiîlerin üstadı Ebû İshâk Şîrâzî’den zâhirî ilimleri almıştır. Daha sonra tasavvufî hayata yönelmiş, bu alanda kendisini yetiştirmiş, Horasan bölgesinde etkisi çağları aşan faaliyetlerde bulunmuştur. Mâtürîdî bir kelamcı ve Hanefî bir fakîh olarak, Sünnî Tasavvuf anlayışının en mühim kurucu ve temsilcilerinden birisi olmuş, bu anlayış üzere bölge halkını irşat etmiştir. Onun tasavvuf anlayışı, hem yetiştirmiş olduğu pirler, mürşitler, şeyhler, ârifler, âlimler ve müritler vasıtasıyla, hem de kaleme almış olduğu eserleri vasıtasıyla günümüze kadar etkisini devam ettirmiştir. (Geçici öz)

Keywords

Tasavvuf, Yusuf Hemedani, Nakşbendiyye

References

• Algar, Hamid. “Gucdüvânî, Abdülhâlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/169-171. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Attâr, Feridüddin. Mantıku’t-Tayr. haz. Murat Toprak. İstanbul: Kırkambar Kitaplığı Yay., 2001.
• Aybakan, Bilal. “Şîrâzî, Ebû İshâk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/184-186. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• Bedir, Engin. Köstendilli Süleyman Şeyhî’nin “Lemeât-ı Nakşbend” Adlı Eseri (İnceleme ve Metin). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Bice, Hayati. Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî ve Hikmetleri. İstanbul: H Yay., 2014.
• Câmî, Abdurrahmân. Nefahâtü’l-Üns min Hazarâti’l-Kuds. trc. ve şerh Lâmiî Çelebi. Nşr. Süleyman Uludağ. İstanbul: Marifet Yay., 2. Basım, 1993.
• Çelepi, Mehmet Surur. “Kültürel Bellek Çerçevesinde Ahmed Yesevî İle Anlam Bulan Âlim-Devlet Bütünleşmesi”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (2016) 181-198. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/411827
• Devletşah. Devletşah Tezkiresi. trc. Necati Lugal. İstanbul: Tercüman Gazetesi Yay., 1977.
• Eraslan, Kemal. “Ahmed Yesevî”. DİA. 2/159-16. İstanbul: TDV Yay., 1989.