Pamuklu Kumaşların Ozon-Hidrojen Peroksit Kombinasyonu ile Ağartılması ve Doğal Boyalar ile Renklendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 23 Sayı: 103, 189 - 196, 29.10.2016

Hüseyin Benli , M. İbrahim Bahtiyari

Öz

Hidrojen peroksit ve ozon yükseltgen özellikleri çok iyi bilinen iki önemli ağartma maddesidir. Özellikle de hidrojen peroksidin geleneksel tekstil ön terbiye işlemlerinde pamuklu kumaşların beyazlatılmasında ağartma maddesi olarak kullanımı oldukça yaygındır. Geleneksel hidrojen peroksit ağartma reçeteleri çeşitli kimyasal maddeler içerirler ve iyi ağartma etkileri ise genelde yüksek sıcaklıklarda ve/veya sürelerde sağlanabilir. Ağartma işleminde yoğun kimyasal kullanımı atık su yükünü arttırırken genellikle bu prosesler önemli miktarda enerji de tüketirler. Bu çalışmada, pamuklu kumaşların ön terbiyesi farklı hidrojen peroksit - ozon kombinasyonları ile gerçekleştirilmiş ve ağartılmış kumaşların renklendirilmeleri seçilen doğal boyarmadde kaynakları ile sağlanmıştır. Sonuç olarak ozon-hidrojen peroksit kombinasyonunun pamuklu kumaşların ağartılmasında alternatif olabileceği ve seçilmiş doğal boya kaynaklarının pamuklu kumaşların renklendirilmesinde kullanılabileceği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pamuklu kumaş, ağartma, ozon, hidrojen peroksit, doğal boya

Kaynakça

• Moore, S.B., Ausley, L.A., (2004), Systems thinking and green chemistry in the textile industry: concepts, technologies and benefits, Cleaner Production, 12(6), 585-601
• Streng, A.G., (1961), Tables of Ozone Properties, Journal of Chemical and Engineering Data, 6(3), 431-436
• Rakovsky, S., Anachkov, M., Zaikov, G., (2009), Fields of Ozone Applications, Chemistry & Chemical Technology, 3(2), 139-161
• Balousek, P.J., (1979), The Effects of Ozone Upon A Lignin-Related Model Compound Containing a β-Aryl Ether Linkage, University of Wisconsin, Platteville, M.S. 1976, Lawrence University, the degree of Doctor of Philosophy
• Prabaharan, M., Rao, J.V., (2003), Combined desizing, scouring and bleaching of cotton using ozone, Indian Journal of Fibre & Textile Research, 28(4), 437-443
• Perincek, D.S., Duran, K., Körlü, A.E., Bahtiyari, M.İ., (2007), An Investigation in the Use of Ozone Gas in the Bleaching of Cotton Fabrics, Ozone: Science and Engineering, 29(5), 325-333
• İnkaya, T., Eren, H.A., Aniş, P., (2008), Pamuk Ağartılmasında Lakkaz/Mediatör Sistemlerinin Oksijen Ve Ozon İle Kombine Edilmesi, Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1), 77-82
• Eren, H.A., Ozturk, D., (2011), The evaluation of ozonation as an environmentally friendly alternative for cotton preparation, Textile Research Journal, 81(5), 512-519
• Perincek, S., Duran, K., Körlü, A.E., (2013), Combination of Ozonation and Hydrogen Peroxide Bleaching for Linen Fabrics: Optimization of the Process Using Experimental Design Technique, Ozone: Science & Engineering, 35(4), 316-327
• Benli, H., Bahtiyari, M.İ., (2015), Combination of ozone and ultrasound in pretreatment of cotton fabrics prior to natural dyeing, Journal of Cleaner Production, 89,116-124
• Karadağ, R., (2007), Doğal Boyamacılık, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü, Geleneksel El Sanatları Ve Mağazalar İşletme Müdürlüğü, Ankara. (http:// www.turkelhalilari.gov.tr/icerik/Dogal_Boyamacilik.pdf)
• Samanta, A.K., Konar, A., (2011), Dyeing of Textiles with Natural Dyes, in Akçakoca Kumbasar, E. P. (Eds.), Natural dyes, InTech, Croatia
• Biertümpfel A., Wurl G., (2009), Dye Plants in Europe in Bechtold T. and Mussak R., (Eds.), Hand book of natural colorants, John Wiley and Sons, Ltd., UK
• Nizamlıoğlu, N.M., Nas, S., (2010), Meyve ve sebzelerde bulunan Fenolik Bileşikler;Yapıları ve önemleri, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 5(1), 20-35
• Monica Giusti M., Wallace T.C., (2009), Flavonoids as Natural Pigments, in Bechtold T. and Mussak R., (Eds.), Hand book of natural colorants, John Wiley and Sons, Ltd., UK
• Benli, H., (2015), Selüloz Esaslı Tekstil Materyalleri İçin Çevre Dostu Terbiye Proseslerinin Oluşturulması: Yeşil Fabrika, Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, ss.70
• ISO 2062:2009; Textiles-Yarns Form Packages-Determination of Single-End Breaking Force and Elongation At Break, International Organization for Standardization, Brussels, Belgium
• DIN 53924:1997, Testing of textiles - Velocity of soaking water of textile fabrics (method by determining the wicking height). Deutsches Institut Fur Normung E.V. Berlin
• ISO 105-B02:1994, Textiles–Tests for color fastness, Part B02: Color fastness to artificial light, International Organization for Standardization, Brussels, Belgium
• ISO 105-C10:2006, Textiles–Tests for color fastness - Part C10: Color fastness to washing with soap or soap and soda, Test Condition: Test A (1), International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland
• ISO 105-X12:1993, Textiles–Tests for color fastness, Part X12: Color fastness to rubbing, International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland
• ISO 105-E04:1994, Textiles–Tests for color fastness, Part E04: Color fastness to perspiration, International Organization for Standardization, Brussels, Belgium
• Bahtiyari, M.İ., Benli, H., Yavaş, A. (2013), Printing of Wool and Cotton Fabrics with Natural Dyes, Asian Journal of Chemistry, 25(6), 3220-3224.
• Duran, K., (2001), Tekstilde Renk Ölçümü ve Reçete Çıkarma, Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma-Uygulama Merkezi Yayını, Yayın No: 17, 1. Baskı, Bornova-İzmir.
• McDonald R., (1997), Recipe prediction for textiles, in McDonald R., (Eds.) Colour physics for industry (2nd Edition), Society of Dyers and Colourists, Bradford, England (ISBN 0 901956 70 8).