Coloration of Wool Fabrics with Various Plantal Sources

Yıl 2017, Cilt: 24 Sayı: 106, 62 - 71, 30.06.2017

Fazlıhan Yılmaz , M. İbrahim Bahtiyari

Öz

Despite the fact that the use of various plant sources in dyeing is based on quite ancient histories, it is seen that natural dyeing is coming back together with the new approaches that are emerging today. In this study wool fabrics were dyed with pomegranate peel, madder and alkanet root without conducting any extraction process. In the meantime, dyeings with and without mordanting agents were performed according to the together mordanting method. Consequently, it was observed that the type and concentration of natural dye source and the kind of mordanting agent had significant effects on color shades and fastnesses. Furthermore, this study illustrated which specific colors can be achieved by the selection of different mordanting agents and different natural dye sources and how the fastnesses can be affected as a result of this process were explained. 

Anahtar Kelimeler

Wool, natural dye, mordant, fastness

Çeşitli Bitkisel Kaynaklarla Yünlü Kumaşların Renklendirilmesi

Öz

Çeşitli bitkisel kaynakların boyamada kullanılması oldukça eski tarihlere dayanmasına rağmen günümüzde ortaya çıkan yeni yaklaşımlarla beraber doğal boyamacılığın tekrar gündeme geldiği görülmektedir. Bu çalışmada yünlü kumaşlar nar kabuğu, kökboya ve havacıva bitkisinin kökü ile ekstraksiyon işlemi yapılmadan boyanmışlardır. Bu esnada birlikte mordan yöntemine göre mordanlı ve mordansız boyama işlemleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, doğal boya kaynağının ve konsantrasyonunun ve mordan maddesinin türünün renk tonları ve haslıkları üzerinde belirgin etkileri olduğu gözlenmiştir. Bunun yanında seçilen farklı doğal boyarmadde kaynaklarının ve farklı mordan maddelerinin hangi renkleri verebileceği ve bu işlemler sonucunda haslıkların nasıl etkilenebileceği yapılan bu çalışmayla ortaya konulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Yün, doğal boya, mordan, haslık

Kaynakça

• Bhuyan, R., Saikia, C. N., (2005), Isolation of colour components from native dye-bearing plants in northeastern India, Bioresource Technology, 96 (3): 363-372.
• Etikan, S., (2011), Doğal boya geleneğinin Türk halı sanatında yeri ve önemi üzerine bir değerlendirme, Türk Sanatları Araştırma Dergisi, 1 (1): 11-16.
• Deshmukh, R. R., Bhat, V. N., (2011), Pretreatments of textiles prior to dyeing: Plasma processing, In: Textile Dyeing (Eds: P. J. Hauser). In Tech, Croatia, pp. 33-56.
• Adeel, S., Ali, S., Bhatti, A. I., Zsila, F., (2009), Dyeing of cotton fabric using pomegranate (punica granatum) aqueous extract, Asian Journal of Chemistry, 21 (5): 3493-3499.
• Agarwal, R., Pruthi, N., Singh, S. J. S., (2007), Effect of mordants on printing with marigold flowers dye, Natural Product Radiance, 6 (4): 306-309.
• Samanta, K. A., Agarwal, P., (2009), Application of natural dyes on textiles, Indian Journal of Fibre & Textile Research, 34: 384-399.
• Samanta, K. A., Konar, A., (2011), Dyeing of textiles with natural dyes In: Natural Dyes (Eds: E. P. A., Kumbasar). In Tech, Croatia, pp. 29-56.
• Gilbert, G. K., Cooke, T. D., (2001), Dyes from plants: Past usage, present understanding and potential, Plant Growth Regulation, 34: 57-69.
• Kamel, M. M., Abdelghaffar, F., El-Zawahry, M. M., (2011), Eco-friendly dyeing of wool with a mixture of natural dyes, Journal of Natural Fibers, 8: 289-307.
• Purwar, S., (2016), Application of natural dye on synthetic fabrics: A review, International Journal of Home Science, 2(2): 283-287.
• Kulkarni, S. S., Gokhale, A. V., Bodake, U. M., Pathade, G.R., (2011), Cotton dyeing with natural dye extracted from pomegranate (punica granatum) peel, Universal Journal of Environmental Research and Technology, 1 (2): 135-139.
• Lansky, P. E., Newman, A. R., (2007), Punica granatum (pomegranate) and its potential for prevention and treatment of inflammation and cancer, Journal of Ethnopharmacology, 109 (2): 177-206.
• Saad, H., Charrier-El Bouhtoury, F., Pizzi, A., Rode, K., Charrier, B., Ayed, N., (2010), Characterization of pomegranate peels tannin extractives, Industrial Crops and Products, 40: 239-246.
• Tiwari, C. H., Singh, P., Mishra, K. P., Srivastava, P., (2010), Evaluation of various techniques for extraction of natural colorants from pomegranate rind-ultrasound and enzyme assisted extraction, Indian Journal of Fibre and Textile Research, 35 (3): 272-276.
• Davulcu, A., Benli, H., Şen, Y., Bahtiyari, M. İ., (2014), Dyeing of cotton with thyme and pomegranate peel, Cellulose, 21: 4671-4680.
• Benli, H., Bahtiyari, M.İ., (2016), Pamuklu kumaşların ozon-hidrojen peroksit kombinasyonu ile ağartılması ve doğal boyalar ile renklendirilmesi, Tekstil ve Mühendis, 23 (103): 189-196.
• Shams-Nateri, A., Hajipour, A., Dehnavi, E., Ekrami, E., (2014), Colorimetric Study on Polyamides Dyeing With Weld and Pomegranate Peel Natural Dyes, Clothing and Textiles Research Journal, 32(2): 124-135.
• Özgür, M.Ü., Açıkgöz, Z.Ö., Şahinbaşkan, B.Y., Gümrükçü, G., (2012), Woolen fabric dyeing with punica granatum l. rind by using different mordants, Asian Journal of Chemistry, 25 (4): 1956-1964.
• Kayabaşı, N., Dellal, G., (2004), Koyun ırklarından elde edilen yünlerin kökboya (rubia tinctorum l.) ile verdikleri renklerin ışık haslık değerleri üzerine bir araştırma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (2): 79-83.
• Kayabaşı, N., Dellal, G., (2006), Türkiye'de farklı koyun ırklarından elde edilen yünlerin kökboya ile verdikleri renklerin subjektif ve objektif yöntemlerle değerlendirilmesi üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (3): 334-340.
• Genç, M., (2014), Başbakanlık Osmanlı arşiv belgelerinde kökboya ve cehri ile ilgili bazı kayıtlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 7 (13): 174-212.
• Erkan, G., Şengül, K., Kaya, S., (2010), Denim kumaşların rubia tinctorum l. (kökboya) ile boyanması üzerine bir araştırma. Tekstil ve Mühendis, 17 (80): 1-10.
• Özer, L. M., Karadağ, R., Torgan, E., (2016), Kökboya (rubia tinctorium l.) ve mazı meşesi ile boyanmış ipek kumaşların hplc-dad analizi ve Türk kırmızısı yağını renk ve haslık özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Tekstil ve Mühendis, 23 (103): 197-204.
• Özgüney, A. T., Seçim, P., Demir, A., Gülümser T., Özdoğan, E., (2015), Ecological Printing Of Madder Over Various Natural Fibres, Tekstil ve Konfeksiyon, 25(2):166-171.
• Deveoğlu, O., Şahinbaşkan, B.Y., Torgan, E., Karadağ, R., (2012), Investigation on colour, fastness properties and hplc-dad analysis of silk fibres dyed with rubia tinctorium l. and quercus ithaburensis decasine, Coloration Technology, 128: 364-370.
• Karamanoğlu, K., (1977), Farmasötik Botanik, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları No: 44, Ankara.
• Karadağ, R., (2007), Doğal Boyamacılık, T.C. Kültür ve Türizm Bakanlığı, Ankara.
• Güngörmez, H., (2015), Doğal Boyalar ve Tuz, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (1): 57-63.
• Kayabaşı, N., Şanlı, H. S., Etikan, S., (1999), Havaciva (alkanna tinctoria (l.) tausch) ve labada (rumex conglomeratus murr.) bitkilerinden elde edilen renkler ve bu renklerin ışık ve sürtünme haslıkları üzerinde bir araştırma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (1): 7-10.
• Rekaby, M., Salem, A. A., Nassar, S. H., (2009), Eco-friendly printing of natural fabrics using natural dyes from alkanet and rhubarb, The Journal of The Textile Institute, 100 (6): 486-495.
• ISO 105-B02: (1994), Textiles-Tests for color fastness – Part B02: Color fastness to artifical light, International Organization for Standardization, Brussels, Belgium
• TS EN ISO 105-C10: (2006), Textiles-Tests for color fastness-Part C10: Color fastness to washing with soap or soap and soda, Test Condition: Test A (1), International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland.
• Ahmed, H. E., (2009), History of Natural Dyes in North Africa ‘Egypt’, In: Handbook of Natural Colorants (Eds: T. Bechtold, R.Mussak). John Wiley and Sons, Ltd., United Kingdom, pp.34-35.
• Shahid, M., Islam, S., Mohammad, F., (2013), Recent advancements in natural dye applications: a review, Journal of Cleaner Production, 53: 310-331.