Aile Sağlığı Merkezinde Takip Edilen Gebelerde Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Sosyodemografik Değişkenlerle İlişkisi

Year 2025, Volume: 19 Issue: 1, 91 - 97

Sibel Baktır Altuntaş , Hilola Sultanova Karaköse , Bülent Altuntaş , Dilek Toprak

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1540987

Abstract

Giriş: Yaşam kalitesinin yüksek olması, gebelikte ortaya çıkan olumsuz semptomlarla baş etmede ve gebeliğin rahat ve konforlu bir şekilde tamamlanmasında etkili olan faktörlerdendir. Çalışmamızda gebeliğin farklı dönemlerinde yaşam kalitesinin ölçülmesi ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan çalışma Esenyurt Merkez Aile Sağlığı Merkezinde takip edilen 142 gebeyle yüz yüze yapıldı. Sosyodemografik özellikler ve Türkçe Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Kısa Formuna ait toplam 27 soruluk anket kullanıldı. Verilerin analizinde SPSS (Version 23.0) kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan 142 gebenin %40,8’i lise ve üstü okul mezunu iken 37’si bir çocuk sahibiydi. %20,4’ü ilk kez gebelik yaşarken, %14,1’i gebeliğinin birinci, %54,2’si ikinci ve %31,7’si üçüncü trimesterindeydi. Yaşam kalitesini %47,2’si ‘oldukça iyi’, genel sağlık durumunu % 45,8’i ‘epeyce hoşnut’ olarak tanımladı. Çalışmaya katılan gebelerin yaşam kalitesi ölçeği alt boyutlarından bedensel alan alt boyutu puan ortalaması12,53±2,06, sosyal ilişkiler alt boyutu puan ortalaması 14,32 ±3,10, psikolojik alan alt boyutu puan ortalaması14,71 ± 2,20, ve çevre alt boyutu puan ortalaması 15,25 ± 2,34 olarak hesaplandı. Sosyal ilişkiler alan puanı ortalaması 1.trimesterde 15,80±3,27 en yüksekti (p<0,05, p:0,029). Lise ve üstü okul mezunu olanlarda ruhsal alan alt boyutu puan ortalaması 15,20±1,86 ile en yüksekti (p=0,025). İlk gebelikte ruhsal alan alt boyutu puanı: 15,56±1,73, sosyal alan alt boyutu puanı: 15,77±2,50 olup yüksekti (p=0,025, p=0,005). Çocuk sahibi olmayan gebelerin ruhsal alan alt boyutu puanı 15,46±1,95 (p=0,039), sosyal alan alt boyutu puanı: 15,53±2,97 olup en yüksekti (p=0,012).
Sonuç: Çalışmanın sonuçlarına göre yaşam kalitesi gebelerde ilk trimesterde yüksektir, eğitim seviyesi arttıkça yaşam kalitesi artar. İlk gebelik ve çocuk sahibi olmamak ruhsal alanda yaşam kalitesini yükseltir. Gebelikte hissedilen semptomlarla baş etme ve gebelik sürecinin rahat ve konforlu bir şekilde tamamlanması açısından önemi bilinen yaşam kalitesinin ilk trimesterden itibaren gebelik takibinde sorgulanması önerilebilir.

Keywords

Gebelik, yaşam kalitesi, sosyodemografik faktörler

Ethical Statement

Bu çalışma için etik komite onayı Şişli Hamidiye Etfal EAH Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (Tarih: 08.08.2017, Sayı: 845) alınmıştır

Supporting Institution

Çalışma için herhangi bir kurum veya kuruluştan mali destek veya finansal destek alınmamıştır.

Evaluation of Quality of Life in Pregnant Women Followed Up in Family Health Center and Its Relationship with Sociodemographic Variables

Abstract

Introduction:Having a high quality of life is one of the factors that are effective in coping with the negative symptoms that occur during pregnancy and in completing the pregnancy comfortably. Our study aimed to measure the quality of life in different periods of pregnancy and to evaluate its relationship with sociodemographic characteristics.
Method:Our study, which is based on a descriptive survey, was conducted face to face with 142 pregnant women followed at Esenyurt Central Family Health Center. Sociodemographic characteristics and a survey with a total of 27 questions regarding the World Health Organization Quality of Life Short Form in Turkish were used.
Results:40,8% of the 142 pregnant women who participated in the study were high school graduates and above, while 37 had one child. 20,4% were experiencing their first pregnancy, 14.1% were in the first, 54,2% in the second and 31,7% in the third trimester of their pregnancy. 47,2% described their quality of life as ‘fairly good’ and 45,8% described their general health status as ‘fairly satisfied’. The mean score of the quality of life scale sub-dimensions of the pregnant women participating in the study was calculated as 12,53±2,06 in the physical domain, 14,32±3,10 in the social relations sub-dimensions, 14,71±2,20 in the psychological domain and 15,25±2,34 in the environment sub-dimensions. The mean score of the social relations domain was the highest in the first trimester at 15,80±3,27 (p<0,05 p=0,029). The mean score of the spiritual domain sub-dimension was the highest in those who graduated from high school and above with 15,20±1,86 (p=0,025). The spiritual domain sub-dimension score was 15,56±1,73, the social domain sub-dimension score was 15.77±2.50 and was high in the first pregnancy (p=0,025, p=0,005). The psychological domain sub-dimension score of pregnant women without children was 15,46±1,95 (p=0,039), and the social domain sub-dimension score was 15,53±2,97, which was the highest (p=0,012).
Conclusion:The quality of life is high in pregnant women in the first trimester. The quality of life increases as the level of education increases. The first pregnancy and not having a child increase the quality of life in the spiritual domain. It may be recommended to question the quality of life, which is known to be important in terms of coping with the symptoms felt during pregnancy and completing the process comfortably, during pregnancy follow-up, starting from the first trimester.

Keywords

Pregnancy, quality of life, sociodemographic factors

Ethical Statement

Bu çalışma için etik komite onayı Şişli Hamidiye Etfal EAH Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (Tarih: 08.08.2017, Sayı: 845) alınmıştır

Supporting Institution

Çalışma için herhangi bir kurum veya kuruluştan mali destek veya finansal destek alınmamıştır.

Thanks

Sağlıkta Yaşam Kalitesi Derneğinin (SAYKAD) kurucularından Prof. Dr. Erhan ESER ‘e çalışmada kullanılan anketi kullanım izni ile birlikte istatistiksel olarak analiz edilmesinde sunduğu katkılar için teşekkür ederiz.

References

• 1. Senobari M, Azmoude E, Mousavi M. The relationship between body mass index, body image, and sexual function: A survey on Iranian pregnant women. Int J Reprod Biomed. 2019;17(7):503-512
• 2. Costa D Da, Dritsa M, Larouche J, Brender W. Psychosocial predictors of labor/ delivery complications and infant birth weight: A prospective multivariate study. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology. 2000; 21: 137–148.
• 3. Ibanez G, Blondel B, Prunet C, Kaminski M, Saurel-Cubizolles M.J. Prevalence and characteristics of women reporting poor mental health during pregnancy: Findings from the 2010 French National Perinatal Survey. Rev Epidemiol Sante Publique. 2015; 63: 85–95
• 4. WorldHealth Organization. Programme on Mental Health, WHOQOL Measuring Quality of Life. 2012.
• 5. Haraldstad K, Wahl A, Andeneas R, Andersen C, Andersen M, Beisland E, et al. systematic review of quality of life research in medicine and health sciences. Quality of Life Research. 2019; 28: 2641–2650
• 6. The WHOQOL Group. The Development of the World Health Organization Quality of Life Assessment Instrument (the WHOQOL). In Quality of Life Assessment: International Perspectives. Springer, Berlin, Heidelberg. 1994; 41–57
• 7. Gözüyeşil E. Y, Şirin A, Çetinkaya Ş. Gebe kadınlarda depresyon durumu ve bunu etkileyen etmenlerin incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2008;3: 39–66
• 8. Virit O, Akbaş E, Savaş H.A, Sertbaş G. Gebelikte Depresyon ve Kaygı Düzeylerinin Sosyal Destek ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi.2008;45: 9-13
• 9. Savrun M. Gebelik ve Depresyon. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi. 2008
• 10. Huizink A. C, Mulder E. J. H, Robles de Medina P. G, Visser G. H. A, Buitelaar J. K. Is pregnancy anxiety a distinctive syndrome? Early Hum Dev.2004; 79: 81–91
• 11. Bale T, Baram T, Brown A, Goldstein J, Insel T, et al. Early Life Programming and Neurodevelopmental Disorders. Biol Psychiatry.2010; 68: 314–319
• 12. Eser E, Fidaner H, Fidaner C, Eser SY, Elbi H, Göker E. WHOQOL-100 ve WHOQOL-BREF’in psikometrik özellikleri. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi. 1999; 7(Ek 2):23-40
• 13. The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL): development and general psychometric properties. Soc Sci Med. 1998 Jun;46(12):1569-85
• 14. Lagadec N, Steinecker M, Kapassi A, Magnier A, Chastang J, Robert S. et al. Factors influencing the quality of life of pregnant women: a systematic review. BMC Pregnancy Childbirth. 2018;18: 455
• 15. Yılmaz A N, Doğan Yüksekol Ö, Baltacı N, Ulucan M. Gebelikte Fizyolojik Yakınmalarla Yaşam Kalitesi ve Gebeliğe Uyum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2023; 13: 408–418
• 16. Fakheran O, Keyvanara M, Saied-Moallemi Z, Khademi A. The impact of pregnancy on women’s oral health-related quality of life: a qualitative investigation. BMC Oral Health. 2020; 20: 294
• 17. Neau J, Texier B, Ingrand P. Sleep and Vigilance Disorders in Pregnancy. Eur Neurol. 2009; 62: 23–29
• 18. Dağlar G, Bilgiç D, Aydın Özkan S. Factors affecting the quality of life among pregnant women during third trimester of pregnancy. Cukurova Medical Journal. 2019; 44: 772–781
• 19. Özmete E. Aile Yaşam Kalitesi Dinamikleri: Aile İletişimi, Ebeveyn Sorumlulukları, Duygusal, Duygusal Refah, Fiziksel/Materyal Refahın Algılanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2010; 3: 455–465
• 20. Çalıkoğlu E O, Bedir B, Aydın A, Yılmaz S. An investigation of the prevalence of depression and related factors in pregnant women living in the province of Erzurum. The European Research Journal. 2018; 4: 381–389