Gender related issues

Year 2017, , 150 - 163, 31.08.2017

Hacer Özel Doğan Birgül Piyal

https://doi.org/10.20518/tjph.341173

Cited By: 3

Abstract

Cinsiyet büyük oranda doğumda belirlenirken; toplumsal
cinsiyet, toplumsal açıdan belirlenmiş görev ve sorumlulukların dağılımı ile
nitelendirilen bir cinsiyet yorumlamasına atıfta bulunmaktadır. Toplum
tarafından oluşturulan cinsiyet kalıpları, kadın ve erkekleri basitçe
birbirinden farklılaştırmakla kalmayıp, sosyal kaynaklara erişimi, fırsatların
kullanımını, sorumlulukların ve kaynakların dağılımını da önemli ölçüde
etkilemektedir. Kadınlar yaşamlarının farklı dönemlerinde cinsiyet
eşitsizliklerinden kaynaklanan farklı risklerle karşı karşıya kalmaktadır.
Cinsiyet eşitliği ulusal ve uluslararası düzenlemelerle güvence altına alınmış
olmasına karşın dünyada toplumsal cinsiyet eşitliğinin tam olarak
sağlanabildiği hiç bir ülke yoktur. Bununla birlikte bu eşitsizlik bazı
bölgelerde daha belirgindir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, Türkiye’nin de
önemli sorunlarından biridir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği her geçen gün
büyümektedir ve bu gerileme birçok açıdan kadınların günlük yaşamlarını önemli
bir biçimde etkilemektedir. Bu çalışmada cinsiyet eşitsizliğinin kadınların
yaşamı üzerindeki etkileri, toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı politika
uygulayan ve uygulamayan ülkeler karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.
Cinsiyet eşitliği ve ülkelerdeki ilgili temel göstergeler incelenmiş ve özgün
tablolar oluşturulmuştur.

Keywords

Gender, gender discrimination, women

References

• 1. World Health Organization (WHO) Gender and Health Technical Paper. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/63998/1/WHO_FRH_WHD_98.16.pdf. Erişim tarihi: Ekim 11,2016
• 2. Akın A. Toplumsal cinsiyet (gender) ayırımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni 2007;26(2):1-9.
• 3. Eroğlu F. Avrupa Ülkeleri Anayasalarında Toplumsal Cinsiyet ve Kadın-Erkek Eşitliği ile İlgili Düzenlemeler. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Merkezi, 2011
• 4. Kültürler Arası İletişim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığının kadın statüsüne yansımaları. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2006.
• 5. 2008-2013 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı. Erişim adresi: http://kadininstatusu.aile.gov.tr/ulusal-eylem-planlari/toplumsal-cinsiyet-esitligi-ulusal-eylem-plani Erişim tarihi: Mayıs 2, 2017
• 6. Dursun Ç. Öztürk R. Evliyaoğlu G. Becerikli SY. Poyraz B. Memiş E. Ankara Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İklimi ve Kültürü Araştırma Raporu. Ankara,2013.
• 7. WHO Gender Fact Sheets. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs403/en/. Erişim tarihi: Ekim 11, 2016
• 8. Öner C. Sağlığın Sosyal Belirleyicileri ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2014;5(3):15-8.
• 9. Ökten Ş. Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2009;2(8):302-312.
• 10. Şimşek H. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Kadın Üreme Sağlığına Etkisi: Türkiye Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2011;25(2):119-126
• 11. Türmen T. Sağlık ve Kadın. Akın A, editör. Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Sağlığı. Hacettepe Üniv. Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜK- SAM). HÜ Yayınları; 2003.
• 12. Özvarış ŞB. Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık. Hacettepe Tıp Dergisi 2008; 39:168-174
• 13. Kılıç M. Arslanyılmaz M. Özvarış ŞB. Savaş ve Çatışma Ortamında Kadın Sağlığı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2015;24(6): 237-244.
• 14. Tuzcu A. Ilgaz A. Göçün Kadın Ruh Sağlığı Üzerine Etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2015; 7(1):56-67.
• 15. Aksu TF. Woman in Migration: Beyond Statistics. World Medical Journal 2016;6:84-85
• 16. Cengiz D. Zorunlu Göçün Mekansal Etkileri ve Yerel Halkın Algısı; Kilis Örneği. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2015;10(2):101-122
• 17. United Nations Development Programme (UNDP) Gender Inequality Index. http://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/Publications/hdr/HDR2014%20FAQ%20GII%20EN.pdf. Erişim tarihi: Ekim 14,2016
• 18. UNDP Human Developmen Reports. http://hdr.undp.org/en/composite/GII. Erişim tarihi: Ekim 18, 2016
• 19. World Economic Forum The Global Gender Gap Report. http://www3.weforum.org/docs/GGGR16/WEF_Global_Gender_Gap_Report_2016.pdf. Erişim tarihi: Ekim 31, 2016
• 20. Demirdirek H. Şener Ü. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. Ankara: TEPAV, 2014
• 21. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile İlgili Yasal Çerçeve. http://aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/akademi14122015.pdf. Erişim tarihi: Ekim 13,2016
• 22. Özaydınlık K. Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2014;14(33):93-112.
• 23. United Nations Millennium Project. http://www.unmillenniumproject.org/goals/gti.htm#goal3. Erişim tarihi: Ekim 13, 2016
• 24. Sürdürülebilir Kalkınma İçin 2030 Gündemi. http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/post-2015/sdg-overview.html. Erişim tarihi: Kasım 14, 2016
• 25. 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. http://unesco.org.tr/dokumanlar/duyurular/skh.pdf. Erişim tarihi: Kasım 14, 2016
• 26. World Economic Forum, The Global Gender Gap Report 2015. http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2015/the-global-gender-gap-index-2015/. Erişim tarihi: Ekim 18, 2016
• 27. Şahin M. Gültekin M. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dayalı Politika Uygulayan Ülkelerde Kadın ve Aile. Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Araştırmalar Merkezi. SEKAM yayınları, 2014
• 28. The Act on Equality Between Woman and Man. https://www.hsph.harvard.edu/population/womenrights/finland.women.05.pdf. Erişim tarihi: Ekim 19, 2010
• 29. Worldbank gender statistics. http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=Gender%20Statistics. Erişim tarihi: Ekim 27, 2016
• 30. World economic forum gender gap report 2015. http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2015/. Erişim tarihi: Ekim 27, 2016
• 31. Toplumsal Cinsiyet. http://www.toplumsalozgurluk.org/belgeler/ToplumsalCinsiyet.pdf. Erişim tarihi: Ekim 24, 2016
• 32. Tanrıverdi O Yaşar N. Suudi Arabistan’da Kadın Hakları. Middle Eastern Analysis/ Ortadogu Analiz. 2013;5(50):70-78.
• 33. Merter F. Kızların Okullaşması Açısından Bazı Avrupa Birliği Topluluğu Üyesi Ülkeler ve Asya Ülkelerinin Karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007;(16):221-244.
• 34. Şimşek H. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın üreme sağlığına etkisi: Türkiye örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Degisi, 2011;25(2):119-126.
• 35. ‘Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık’ Rapor. https://www.ttb.org.tr/en/index.php/tuem-haberler-blog/44-yeni-raporlar/945-qtuerkiyede-toplumsal-cinsiyet-kadn-ve-salkq-rapor. Erişim tarihi: Kasım 8, 2016
• 36. Şavran TG. Sağlıkta Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri: Eskişehir'de Kırsal ve Kentsel Alanlarda Kadın Sağlığı. Fe Dergisi: Feminist Elestiri. 2014;6(1):98-116.
• 37. Braveman P. Health disparities and health equity: concepts and measurement. Annu. Rev. Public Health. 2006:27,167-194.
• 38. Varol ZS. Çiçeklioğlu M. Sağlık Hizmet Sunumunda Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği. Ege Tıp Dergisi 2016;55(3):122-128.
• 39. Arda B. Türkiye’de Kadın Çalışmaları: Bilanço 1975- 2010. Tıbbın Cinsiyeti Ve Biyoetik Açısından Kadın bölümü. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayını; 2011. s.825-846.
• 40. Harryson L. Novo M. Hammarström A. Is gender inequality in the domestic sphere associated with psychological distress among women and men? Results from the Northern Swedish Cohort. Journal of Epidemiology and Community Health. 2012;66(3):271-277.
• 41. Kocabacak S. Kadın Yoksulluğu ve Kadın Sağlığı Üzerine Yansımaları. Sosyal Güvence Dergisi, 2014;1(6):135-161.
• 42. WHO Health Statistics 2016 .http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2016/en/. Erişim tarihi: Kasım 8, 2016
• 43. WHO Turkey Statistics. http://www.who.int/countries/tur/en/. Erişim tarihi: Kasım 8, 2016
• 44. Dünya Bankası Dünya Kalkınma Raporu 2012. http://documents.worldbank.org/curated/en/753081468338506032/pdf/646650V10WDR0B0URKISH0Overview02012.pdf. Erişim tarihi: Kasım 14, 2016
• 45. Aslan D. Kadınlar Arasında Tütün Kullanımının Dinamikleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2016;25(özel sayı):13-26.
• 46. Hiscock R. Bauld L. Amos A. Fidler J. A. Munafò M. Socioeconomic status and smoking: a review. Annals of the New York Academy of Sciences. 2012;1248(1):107-123.
• 47. Karlıkaya C. Öztuna F. Solak ZA. Özkan M. Örsel O. Tütün Kontrolü. Toraks Dergisi, 2006;7(1):51-64.006
• 48. Aksu B. Sivil toplum kuruluşları için toplumsal cinsiyet rehberi. Ankara: STGM Yayınları, 2008
• 49. Piyal, B. Politik Hedefler ve Öncelikli Görevler-Çevre. HASUDER Türkiye Sağlık Raporu 2014 Türkiye’de Sağlığı Geliştirme Bölümü, Ankara 2014. s.1-5.
• 50. Unicef Education Overview. https://data.unicef.org/topic/education/overview/. Erişim tarihi: Kasım 9, 2016
• 51. Alkan A. Erdem R. Çelik R. Sağlık Alanındaki Ayrımcı Tutum ve Davranışlar: Kavramsal Bir İnceleme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2016;19(3):365-390.
• 52. Türkçelik E. Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı, Sorunlar, Gelişmeler. HASUDER Türkiye Sağlık Raporu 2014 Kadın Sağlığı, Üreme Sağlığı Bölümü, Ankara 2014. s.113-119.