Türkiye’de yaşayan Romanlar'ın toplumsal cinsiyet algıları ve öz-yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi

Year 2022, , 205 - 216, 05.08.2022

Ebru Gözüyeşil , Ayşe İnel Manav

https://doi.org/10.20518/tjph.933818

Abstract

Amaç: Bu araştırma Roman bireylerin toplumsal cinsiyet algılarının ve öz yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılan bu araştırma Adana’da yaşayan 270 Roman birey ile yürütülmüştür. Örneklem büyüklüğü evreni bilinen yaklaşım üzerinden hesaplanmıştır. Araştırmanın verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği ve Genel Öz-Yeterlilik Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Student’s t test, Ki-Kare testi, Fisher Exact test, Pearson korelasyon analizi ve Çoklu Doğrusal Regresyon testleri kullanılmıştır. Sonuçlar p<0.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Bu araştırmada Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği puan ortalamaları kadınlarda 60.9±19.8 iken erkeklerde 60.0±19.1’dir. Öz Yeterlilik Ölçeği puan ortalamaları ise kadınlarda 22.8±9.2 iken, erkeklerde 28.5±7.0’dir. Cinsiyete göre, Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği puan ortalamaları bakımından anlamlı farklılık yok iken (p=0.711), Öz Yeterlilik Ölçeği puan ortalamaları bakımından anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.001). Ayrıca kadınlarda ve erkeklerde toplumsal cinsiyet algısı puanları ile öz yeterlilik puanları arasında anlamlı korelasyon bulunmaktadır (r=0.551, p<0.001; r=0.306, p=0.001). Sonuç: Bu araştırma sonuçları Roman bireylerin toplumsal cinsiyet algılarının olumsuz olduğunu, erkeklerin öz yeterlilik düzeylerinin kadınlardan yüksek olduğunu, toplumsal cinsiyet algısı ile öz yeterlilik düzeylerinin birbirleriyle ilişkili olduğunu ve kadınlarda toplumsal cinsiyet algısını pek çok değişkenin anlamlı olarak etkilediğini göstermektedir.

Keywords

Roman, toplumsal cinsiyet, öz-yeterlilik, Türkiye

Evaluation of gender perceptions and self-efficacy levels of the Roma people living in Turkey

Abstract

Objective: This study aims to evaluate gender perceptions and self-efficacy levels of Roma people. Methods: This study adopted a descriptive and cross-sectional design; it was conducted with 270 Roma people living in Adana/Turkey. The sample size was calculated using the sample with a known population approach. The data were collected through the Socio-demographic Form, the Gender Perception Scale, and the General Self-Efficacy Scale. Statistical significance was taken as p<0.05. Results: The Gender Perception Scale mean scores were found to be 60.9±19.8 in women and 60.0±19.1 in men. The General Self-Efficacy Scale mean scores were 22.8±9.2 in women and 28.5±7.0 in men. While the Gender Perception scale mean scores did not indicate any differences in terms of gender (p=0.711), a significant difference was found in terms of the General Self-efficacy Scale mean scores (p<0.001). Besides, there was a significant correlation between the gender perception scores of the men and women and their self-efficacy scores (r=0.551, p<0.001; r=0.306, p=0.001).Conclusion: The results of this study showed that the Roma people had negative gender perceptions; men’s self-efficacy levels were higher in comparison to women; gender perception and self-efficacy levels were associated with each other; and women’s gender perceptions were significantly affected by several variables.

Keywords

Roma, gender, self-efficacy, Turkey

References

• Altınova HH, Duyan V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet 2013; 24 (12): 9-22.
• Bem SL. Gender schema theory: a cognitive account of sex typing. Psychological Review, 1981; 88(4):354-364.
• Çelik N. Toplumsal cinsiyet ile ilgili kuramlar. In: F Başar, editör. Toplumsal Cinsiyet. Ankara/Turkey: Akademisyen Yayıncılık; 2020. P. 14-15.
• Sezgin D. Toplumsal cinsiyet perspektifinde sağlık ve tıbbileştirme. SAD 2015; 18 (1): 153-186.
• Jimenez JA, Mills PJ. Behavioral Medicine. In: VS Ramachaudran, editör. Encyclopedia of Human Behavior. New York: Academic Press. 2012. p. 314. Uysal İ. Akademisyenlerin Genel Öz-Yeterlik İnançları: AİBÜ Eğitim Fakültesi Örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013; 13 (2): 144-151.
• European Union 2019. Roma women in nine EU Member States. Available at; https://fra.europa.eu/en/publication/2019/roma-women-nine-eu-member-states.
• European Commission 2014. Roma health report: Health status of the Roma population. Data collection in the member states of the European Union. Brussels, Belgium: European Union, Matrix Knowledge. Available at; https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/social_determinants/docs/2014_roma_health_report_en.pdf
• Çetin BI. Kimlikleriyle Romanlar: Türkiye’deki Roman vatandaşlara yönelik Sosyal İçerme Ulusal Strateji Belgesi ve Birinci Aşama Eylem Planı’nın değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 2017; 15 (1): 85-112.
• Cvorovic J, James SA. John Henryism, gender and self-reported health among Roma/Gypsies in Serbia. Cult Med Psychiatry 2018; 42: 295-314.
• Coe K, Cvorovic J. The health of Romanian Gypsy women in Serbia. Health Care for Women Int. 2017; 38(4): 409-422.
• Janevic T, Osypuk T, Stojanovski K. Jankovic J, Gundersen D, Rogers M. Associations between racial discrimination, smoking during pregnancy and low birthweight among Roma. Eur J Public Health 2017; 27 (3): 410-415.
• Kotrotsiou S, Gourgoulianis S, Gouva M, Skenteris. Age and gender as determinants of psychological health for Roma people in Greece. International Journal of Caring Sciences 2014; 7(3): 873-881.
• Cukrowska E, Kocze E. Interplay between gender and ethnicity: Exposing structural disparities of Romani women. Analysis of the UNDP/World Bank/EC regional Roma survey data. Roma Inclusion Working Papers. UNDP, Bratislava. 2013.
• UNDP. (2012). The health situation of Roma communities: Analysis of the data from the UNDP/World Bank/EC Regional Roma Survey 2011. Roma Inclusion Working Papers.
• İlik B. Türkiye’ de Roman yurttaşların sorunları ve çözüme ilişkin çalışmalar. Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Alanlarda Sosyal İçermenin Desteklenmesi Operasyonu için Teknik Destek Projesi (SİROMA), Ankara, Turkey. 2016
• Pivetti M, Melotti G, Bonomoca M. An exploration of social representations of the Roma womanin Italy and Brazil: Psychosocial anchoring to emotionalreactions. International Journal of Intercultural Relations 2017; 58: 12-22.
• Casey R. ‘Caravan wives’ and ‘decent girls’: Gypsy-Traveller women’s perceptions of gender, culture and morality in the North of England. Cult Health Sex 2014; 16(7): 806-819.
• Kurtuldu ÖR.Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına karşı aile içi şiddetle mücadele kampanyaları; Sabancı Vakfı “İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı” Projesi Analizi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2018; 2(2): 97-110.
• ILO 2019. Çalışma Yaşamında Kadınlara Yönelik Şiddet ve Tacizle Mücadele. Avaliable at: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_731371.pdf
• Bartos SC. Romani women: The European Union’s most stigmatized Minority. Claremont–UC Undergraduate Research Conference on the European Union 2017; 1(3): 1-12.
• Grıgorovıcı M. Institutionalizing the Intersectionality between Gender and Ethnicityin Romania: The Case of Roma Women. (Master Thesis) FACULTY OF LAW LundUniversity,2014.Available at: http://lup.lub.lu.se/luur/download?func=downloadFile&recordOId=4538660&fileOId=4647711
• Crowley N, Genova A, Sansonetti S.Gender Equality, Empowerment of RomaWomen within the European Frameworkof National Roma Inclusion Strategies.2013. Avaliable at: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2013/493019/IPOL-FEMM_ET(2013)493019_EN.pdf
• Voicu M, Popescu R. Roma women-known and unknown, family life andthe position of the Woman in the Romacommunities.2009. Avaliable at: https://www.euromanet.eu/upload/80/83/Research_Report_Roma_Women_engl_09_OSI-Romania_.pdf
• Çubukçu SU. Mekanın İzdüşümünde‘Toplumsal Cinsiyet’: Sulukule mahallesive Romanlar. İ.Ü. Siyasal Bilgiler FakültesiDergisi 2011; 44: 83-106.
• Cochran WG. Sampling techniques (3rded.). New York: John Wiley & Sons.1977.
• Altuntaş O, Altunova HH. Toplumsalcinsiyet algısı ile sosyo-ekonomikdeğişkenler arasındaki ilişkininbelirlenmesi. Turkish Studies 2015; 10(6):83-100.
• Özpulat F. Üniversite öğrencilerininözyeterlilik düzeyi ile toplumsalcinsiyet algısı ilişkisi: Beyşehir örneği.International Journal of Human Sciences2016; 13(1), 1222-1232.
• Schwarzer R. Jerusalem M. Generalizedself-efficacy scale. In J. Weinman, S.Wright, & M. Johnston (Eds.), Measuresin health psychology: A user’s portfolio.Causal and control beliefs. Windsor, UK:NFER-Nelson.1995. p. 35-37
• Aypay A. The Adaptation Study of GeneralSelf-Efficacy (GSE) Scale to Turkish.Inonu University Journal of The Faculty ofEducation 2010; 11(2): 113-131.
• Eskiocak M, Akbaşak D. Edirne’deRomanların sağlığı: Sağlığın sosyalbelirleyicileri ve sağlık durumlarınayönelik bulgular. Turk J Public Health2017; 15(2):136-149.
• Tanrıverdi G, Ünüvar R, Yalçın M, etal. Çanakkale'de yaşayan RomanlarınPurnell’in kültürel yeterlilik modeli iledeğerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik veSağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(4): 244-253.
• Kolukırık S. Sosyolojik perspektiftenTürkiye Çingeneleri: İzmir Çingeneleriüzerine bir araştırma. InternationalJournal of Human Sciences 2006; 3(1):1-24.
• Bingöl Y, Büyükakın T. A Socio-EconomicSurvey on Gypsies in Kocaeli, Turkey.Paradoks Economics, Sociology and PolicyJournal 2012; 8(2): 5-23.
• Ekuklu G, Berberoğlu U, Eskiocak M,Saltik A. Utilization of primary health careservices by Turkish gypsies and membersof the general population at MuradiyeHealth Unit District in Edirne, Turkey.Yonsei Med J 2003; 44(3): 414-23.
• Çelik K, Yüce Tar Y. Samsun’da YaşayanRomanlar: Sınırlı Sosyal Hakla YaşamKurma. Uluslararası Sosyal AraştırmalarDergisi 2015; 8(36): 621-35.
• Sivic, S. Social exclusion as a determininghealth factor of the Roma population. MedArh 2013; 67(1): 60-62.
• Yıldırım F, İlhan İÖ. Genel ÖzyeterlilikÖlçeği Türkçe Formunun Geçerlik veGüvenilirlik Çalışması. Türk PsikiyatriDergisi 2010; 21 (4): 301-308.
• Janevic T, Sripad P, Bradley E,Dimitrievska V. ‘‘There’s no kind of respecthere’’ A qualitative study of racism andaccess to maternal health care amongRomani women in the Balkans. Int J EquityHealth 2011; 10(53): 2-12.
• Yıldırım M, Murat D, Aca Z. Algılanmışetnik ayrımcılık deneyimleri ile Türkiye’deRoman kadınlar. Afyon KocatepeÜniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2015;17(2): 29-47.