Ritmin Gücü: Türk Kültüründe Müzik ve Spor İlişkisi

Year 2025, Volume: 14 Issue: 1, 62 - 72, 31.01.2025

Mesut Güleşce , Murat Kalfa , Kemal Sargın

https://doi.org/10.22282/tojras.1565593

Abstract

Türk kültüründe müzik, tarih boyunca hem merasimlerde, törenlerde, savaşlarda hem de sağlık ve spor alanında motivasyon, eğlence ve tedavi aracı olarak kullanılmıştır. Spor ise, binlerce yıllık Türk kültürünün önemli bir parçası olmuştur. Bu çalışmanın amacı ise Türk kültüründe müzik ve spor ilişkisini irdeleyerek, günümüzdeki müziğin, spora bağlılığa ve performansa olan etkilerini ortaya koymaktır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ve kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu spor merkezlerine en az bir yıldır üye olan 189 kadın ve 332 erkek toplam 521 kişiden oluşmaktadır. Verileri toplama araçlarının ilki araştırmacılar tarafından geliştirilen, katılımcıların cinsiyet, müzik dinleme şiddeti, yaş, spor salonuna üyelik süresi, müzik dinleme sıklığı ve dinlenen müzik türü gibi bağımsız değişkenlerle ilgili soruları içeren Kişisel Bilgi Formudur. İkincisi, 3 alt boyuttan ve 18 maddeden oluşan Sportif Uygulamalarda Müziğin Etkisi Ölçeği (SUMEÖ)’dür. Ölçeğin toplam güvenirliği 0.885’dir. Üçüncüsü, üç alt boyut ve 15 maddeden oluşan, toplam güvenirliği 0,91 olan Spora Bağlılık Ölçeği (SBÖ)’dür. Bu araştırmada veri analiz yöntemleri olarak frekans ve yüzde dağılımları, ortalama ve standart sapma gibi betimleyici istatistikler ile korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 26.0 paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. İlk olarak 521 katılımcının demografik ve davranışsal özellikleri incelenmiştir. Hiyerarşik regresyon analizi, demografik değişkenler, müzik dinleme şiddeti, spor yaparken dinlenen müzik türü ve üyelik süresi gibi değişkenlerin bağımlı değişken üzerinde anlamlı etkiler yarattığını ortaya koymuştur. Ayrıca, SUMEÖ ve SBÖ alt boyutları arasında anlamlı pozitif ilişkiler bulunmuş olup, bu durum müziğin sportif performansı hem mental hem de fiziksel olarak pozitif etkilediğini göstermektedir. Sonuç olarak, bu araştırma, müziğin sportif etkinliklerdeki rolünü ve bu etkinliklerin bireylerin spora bağlılıkları üzerindeki etkilerini anlamaya yönelik önemli bulgular sunmaktadır. Bu bulgular, müziğin motivasyonu ve performansı artırmadaki çok yönlü rolünü desteklemekte ve spor merkezleri ile antrenörlere, sporcuların katılımını ve genel refahını artırmak için müziği etkili bir araç olarak kullanma konusunda değerli bilgiler sunmaktadır.

Keywords

Sporda müzik, sportif performans, spora bağlılık, spor, müzik

The Power of Rhythm: The Relationship Between Music and Sports in Turkish Culture

Abstract

In Turkish culture, music has been used throughout history as a motivation, entertainment and treatment tool in ceremonies, ceremonies, wars and in the field of health and sports. Sports have been an important part of Turkish culture for thousands of years. The aim of this study is to examine the relationship between music and sports in Turkish culture and to reveal the effects of today's music on sports commitment and performance. The quantitative research methods used in the study were the relational screening model and convenience sampling method. The study group consists of a total of 521 people, 189 women and 332 men, who have been members of sports centers for at least one year. The first of the data collection tools is the Personal Information Form developed by the researchers, which includes questions about independent variables such as the gender of the participants, the intensity of listening to music, age, the duration of membership in the sports center, the frequency of listening to music and the type of music listened to. The second is the Scale of the Effect of Music on Sports Practices (SUMEÖ), consisting of 3 sub-dimensions and 18 items. The total reliability of the scale is 0.885. The third is the Sports Commitment Scale (SSÖ) consisting of three sub-dimensions and 15 items, with a total reliability of 0.91. In this study, descriptive statistics such as frequency and percentage distributions, mean and standard deviation, correlation analysis and multiple regression analysis were used as data analysis methods. Data analysis was carried out using the SPSS 26.0 package program. First, demographic and behavioral characteristics of 521 participants were examined. Hierarchical regression analysis revealed that variables such as demographic variables, music listening intensity, type of music listened to while doing sports and membership duration had significant effects on the dependent variable. In addition, significant positive relationships were found between the sub-dimensions of SUMEÖ and SBÖ, indicating that music positively affects sports performance both mentally and physically. As a result, this study provides important findings to understand the role of music in sports activities and the effects of these activities on individuals' sports commitment. These findings support the multifaceted role of music in enhancing motivation and performance and provide valuable information for sports centers and coaches to use music as an effective tool to enhance athletes' participation and overall well-being.

Keywords

Music in sports, athletic performance, sports commitment, sports, music

References

• Acar, M. Ş. (2013). Osmanlı'da sportif atıcılık nişan taşları. İstanbul: YEM Yayınları.
• Ak, A. Ş. (2014). Türk musikisi tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Akdoğan, B. (2010). Türk din musikisi dersleri. Ankara: Bilge Ajans & Matbaa.
• Altınölçek, S. (2010). Güreş karşılaşmalarında müziğin yeri ve önemi. Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 1, 321-328.
• Arıcı, E.T. ve Güray, C. (2021). Türk müzik kültürü (Editörler: Ali Fuat Arıcı ve Yusuf Günaydın). İçinde, Türkler ve Türkiye. Ankara: Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkalığı Yayın No:9.
• Aydın, M. (2020). Egzersiz ve müzik: Performans üzerine etkileri. Eskişehir: Spor ve Sağlık Araştırmaları.
• Banarlı, N.S. (1983). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: MEB yayınları.
• Bektaş, M., & Demir, O. (2022). Mücadele sporları ile ilgilenen bireylerde müziğin psikolojik sağlamlık, performans ve motivasyon üzerine etkisi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(4), 417-428.
• Berker, E. (1985). Türk musikisinde dönemler. Erdem Dergisi, I(I), 147-168.
• Bishop, D. T., Karageorghis, C. I., & Loizou, G. (2007). A grounded theory of young tennis players' use of music to manipulate emotional state. Journal of Sport & Exercise Psychology, 29*(5), 584-607.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Clark, I. N., Baker, F. A., & Taylor, N. F. (2016). The modulating effects of music listening on health and exercise outcomes: A review of randomized controlled trials. Nordic Journal of Music Therapy, 25(1), 76-104.
• Çelik, Ç., & Karabilgin, B. N. (2022). Müziğin sporcular üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 38-44.
• Eberhard, W. (1940). Çin kaynaklarına göre Türkler ve komşularında spor. Ülkü,14, s. 209-215.
• Ekiz, M. A., & Atasoy, M. (2021). Sportif uygulamalarda müzik: kırşehir ahi evran üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencileri üzerine bir araştırma. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 241-250.
• Ersan, M. (2012). Anadolu Selçuklularında oyun, eğlence ve spor. İ. Yıldıran, T. Gültekin, (Ed.), Anadolu Uygarlıklarında Spor (s. 112-129),Ankara: Spor Yayınevi.
• Güven Ö. (1992). Türklerde spor kültürü, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2. baskı, Ankara 1992, s. 58.
• Güven, H. (2015). Mehter müziğinin tarihsel gelişimi ve etkileri. Ankara: Tarih Araştırmaları Dergisi.
• Hutchinson, J. C., Karageorghis, C. I., & Jones, L.(2015). See hear: Psychological effects of music and music-video during treadmill running. Annals of Behavioral Medicine, 49*(2), 199-211.
• İnalcık, H. (2017). Has-bağçede ‘Ayş u Tarap, Nedimler, Şairler, Mutribeer. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kahraman, A. (1995). Osmanlı Devleti'nde spor. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Karageorghis, C. I., & Priest, D. L. (2012). Music in the exercise domain: a review and synthesis (Part I). *International Review of Sport and Exercise Psychology, 5(1), 44-66.
• Karageorghis, C. I., & Terry, P. C. (1997). The psychophysical effects of music in sport and exercise: A review. Journal of Sport Behavior, 20(1), 54-68.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karayol, E., & Turhan, M. (2020). Sportif Uygulamalarda Müziğin Etkisi Ölçeği'nin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Turkish Journal of Sport and Exercise, 22 (2), 157-165.
• Kaya, A. (2017). Spor psikolojisi ve motivasyon. Konya: Eğitim ve Spor Bilimleri Dergisi.
• Koç, H., & Koç, Ö. (2023). Sportif uygulamalarda müzik ve spora bağlılık: Spor merkezi üyeleri üzerine bir araştırma. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 65-81.
• Popescu-Judetz, E. (2000). Prens Dimitrie Cantemir. İstanbul: Pan.
• Powley, H. (2013). Western perceptions and ımitations. Journal of the American Musical Instrument Society (AMIS), 39, 143-181.
• Priest, D. L., & Karageorghis, C. I. (2008). A qualitative investigation into the characteristics and effects of music accompanying exercise. European Physical Education Review, 14 (3), 347-366.
• Rausch, V. H., Bauch, E. M., & Bunzeck, N. (2014). Painfully pleasant: Music can reliably shift pain thresholds and intensity. Journal of Pain Research, 7, 127-137.
• Sırgancı, İ., Bayram, E., Kabadayı, M., & Çimen, S. (2019). Sporcuların spora bağlılık düzeylerinin incelenmesi. *Journal of Physical Education and Sports Studies, 11*(2), 120-130.
• Şenel, E. (2019). Türk kültüründe müzik ve spor. İstanbul: Kültür Yayınları.
• Terry, P. C., Karageorghis, C. I., & Curran, M. L. (2020). Use of music in sport and exercise: Theory, research, and application. Routledge Handbook of Physical Activity and Mental Health, 199-209.
• Terry, P. C., Karageorghis, C. I., Curran, M. L., Martin, O. V., & Parsons-Smith, R. L. (2020). Effects of music in exercise and sport: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 146(2), 91.
• Tura, Y. (1988). Türk musikisinin meseleleri. İstanbul: Pan Yayınları
• Uzunçarşılı, İ. H. (1977). Osmanlılar zamanında saraylarda musiki hayatı. Belleten Dergisi, XLI (161), 79-114.
• Vatansever, S., Şahin, Ş., Akalp, K., & Şentürk, F. C. (2018). Müziğin maksimal koşu performansına ve egzersiz sonrası toparlanma hızına etkisi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 61-66.
• Vural F. G. (2019). İslamiyet’ten önce Türklerde müzik. Türk Musikisi Atlası (s.47-75) İçinde. Ankara: Yeni Türkiye Stratejik Araştırma Merkezi.
• Vural T. (2013). Tuğ, Nevbet, Mehter. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Yıldıran, İ. (2021). Türklerde spor kültürü (Editörler: Ali Fuat Arıcı ve Yusuf Günaydın). İçinde, Türkler ve Türkiye. Ankara: Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkalığı Yayın No:9.
• Yıldıran, İ., & Sinoforoğlu T, (2012). Revival of the Djerid Game in Turkey. A. Amendt & Ch. Wacker (ed.), Horse Games - Horse Sports: From Traditional Oriental Games to Modern and Olympic Sport In (s. 79-86). Beirut/Lebanon: Arab Scientific Publishers, lnc.
• Yıldız, D. (2002). Çağlar boyu Türkler’ de spor. İstanbul: Telebasım.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1 (1), 49-64.
• Yücel, S. (2018). Sporun toplumsal ve bireysel etkileri. İzmir: Spor Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Yücel, Ü. (1999). Türk okçuluğu. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.