EXAMINING MUSTAFA KUTLU'S STORY "MÜRİT" IN THE CONTEXT OF VILLAGE-URBAN CONFLICT

Year 2023, Volume: 7 Issue: 1, 81 - 96, 31.03.2023

Yusuf Aydoğdu

Abstract

In Turkish literature, especially since the 1960s, migration from the village to the city and the unplanned urbanization process and the problems created by this have come to the fore. The problem of urbanization is one of the most important issues that Mustafa Kutlu, who created her own unique story style after the eighties, which took its place in Turkish storytelling since the seventies, also focused on. Kutlu's short story books called Yokuşa Akan Sular (1979), Yoksulluk İçimizde (1981), Ya Tahammül Ya Sefer (1983), Bu Böyledir (1987), Sır (1990) are generally related to the modernization and urbanization process of Anatolian people, and the village-urban conflict.
In this study, the story of "The Mürit", which is included in Kutlu's story book Sır, is discussed in the context of village-city conflict. In addition, the weakening of its bond with tradition with the transfer of the lodge-mysticism culture, which has an important place in this story, to the cities is conveyed. The loss of essence and degeneration of these dervish lodges over time has been evaluated through the symbolic elements in the story.

Keywords

Story, Mustafa Kutlu, Sır, Mürit, Village, City, Conflict, Mysticism

MUSTAFA KUTLU’NUN MÜRİT ADLI ÖYKÜSÜNÜ TAŞRA-KENT ÇATIŞMASI BAĞLAMINDA OKUMAK

Abstract

Türk edebiyatında özellikle 1960’lı yıllardan itibaren üzerinde sıkça durulmaya başlanan köyden kente göç ve plansız kentleşme süreci ve bunun yarattığı problemler, Türk öykücülüğünde yetmişli yıllardan itibaren kendine yer edinen seksenli yıllardan sonra ise, kendi özgün öykü tarzını oluşturan Mustafa Kutlu’nun da üzerine eğildiği en önemli konulardandır. Kutlu’nun Yokuşa Akan Sular (1979), Yoksulluk İçimizde (1981), Ya Tahammül Ya Sefer (1983), Bu Böyledir (1987), Sır (1990) adlı öykü kitapları genel manada Anadolu insanının modernleşme ve kentleşme sürecine, köy-kent çatışmasına odaklanan öykülerden oluşmaktadır.
Bu çalışmada da Kutlu’nun Sır adlı öykü kitabında yer alan “Mürit” öyküsü, köy-kent çatışması bağlamında ele alınıp irdelenmiş, ayrıca öyküde önemli yer tutan tekke-tasavvuf kültürünün kentlere taşınması ile gelenekle bağının zayıflaması, zamanla bu dergâhların özünü kaybetmesi ve yozlaşması öyküdeki sembolik unsurlar üzerinden değerlendirilmiştir.

Keywords

Öykü, Mustafa Kutlu, Sır, Mürit, Köy, Kent, Çatışma, Tasavvuf

References

• AKTAŞ, Cihan (2001). “Mustafa Kutlu ya da İyimserlikte Direnen Hikâyelerin Yazarı”, Mustafa Kutlu Kitabı, İstanbul: Nehir Yayınları.
• ANDAÇ, Feridun (2002). “Mustafa Kutlu ile Dünden Bugüne”, Adam Öykü, Mayıs-Haziran S. 40, s. 68-80.
• AYDIN, Fahrettin (2016). “Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Tersine Göç”, Türklük Bilimi Araştırmaları (Tübar), Bahar-2016, S. 39, s. 11-28.
• BACHELARD, Gaston (2006). Su ve Düşler (Maddenin İmgelemi Üzerine Deneme). (Çev. Olcay Kunal), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BEKİROĞLU, Nazan (2010). “Mustafa Kutlu Külliyesi”, Fayrap, Mart S. 25, s. 13-15. CAN, Bilal (2017). Kentle Kavga: Mustafa Kutlu Öykücülüğünde Mekân, İstanbul: İzdiham Yayınları.
• COŞKUN, Sezai (2010). “Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Temel İzlek Olarak Köy-Kent Meselesi”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/2 Spring 2010.
• ÇANKAYA, Erol (2013). “Köy Edebiyatı ve Türk Edebiyatında Köye “İçerden” Bakış Doğuşu, Etkileri, Sonuçları”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic v. 8/4 Spring, p. 473-488.
• DİLMEN EKİZ, Özge (2022). Modern Türk Hikâyesinde Din ve Göç İlişkisi (Mustafa Kutlu Örneği), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• GARİPER, Cafer (2012). “Mustafa Kutlu’nun Sır Hikâyesinde Yabancılaşma, Yalnızlaşma, İnsanın Yitimi ve Süreksizlik”, Aynanın Sırrı: Mustafa Kutlu Sempozyum Bildirileri (Haz.: M. Fatih Andı- Bahtiyar Aslan), s. 126.
• KOÇAK IŞIK, Ayşe (2019). Mustafa Kutlu Hikâyelerinde Kentli İnsan Olmak, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KUTLU, Mustafa (2020). Mavi Kuş, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KUTLU, Mustafa (2020). Sır, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• LEKESİZ, Ömer (2001). Yeni Türk Edebiyatında Öykü-5, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• TUNÇ, Gökhan (2022). “Yunus Emre’nin Şiirlerinde Su Metaforu” Folklor Akademi Dergisi, C:5, S:2, s. 474 – 482.
• ULUDAĞ, Süleyman (2006). “Mürid” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 32, s. 47-49, https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/32/C32010383.pdf
• YILDIZ, Alpay Doğan (2019). Hikmet ve Ahenk: Mustafa Kutlu Öykücülüğü, İstanbul: Dergâh Yayınları.