Öfke Kontrolü Programının Ortaokul Öğrencilerinin Öfke Kontrolü Becerilerine Etkisi

Year 2017, Volume: 7 Issue: 47, 87 - 98, 01.01.2017

Murat Canpolat , Meral Atıcı

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öfke kontrolü programının ortaokul öğrencilerinin öfke kontrolü becerilerine etkisini incelemektir. Araştırmada 2x2’lik (deney ve kontrol grubu x öntest-sontest) karışık desen kullanılmıştır. Öfke kontrolü eğitim programına katılacakları belirlemek için Hatay ilinde bir ortaokula devam eden 7. sınıf öğrencilerine Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği uygulanmıştır. Programa katılım ölçütlerini karşılayan 20 öğrenci (deney grubu=10, kontrol grubu= 10,) deney ve kontrol gruplarına yansız olarak atanmıştır. Deney grubuna 7 oturumluk öfke kontrolü programı uygulanmıştır. Kontrol grubu ile herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Tekrarlayan ölçümler için iki faktörlü ANOVA sonuçları programın öfkenin boyutları olan sürekli öfke, öfkeyi dışa vurma, öfkeyi içte tutma ve öfke kontrolü üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Buna göre deney grubundaki deneklerin, kontrol grubundaki deneklere göre sürekli öfke, öfkeyi dışa vurma ve öfkeyi içte tutma düzeylerinde, anlamlı bir düşüş olurken; öfke kontrolü düzeylerinde anlamlı bir artış olmuştur.

Keywords

Öfke, Öfke kontrolü, Ortaokul öğrencileri, Program

References

• Acar, N. V. (2007). Grupla psikolojik danışmada alıştırmalar deneyler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Akgül, H. (2000). Öfke denetimi eğitiminin ilköğretim II. kademe öğrencilerinin öfke denetimi becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ankay, A. (1992). Ruh sağlığı ve davranış bozuklukları. Ankara: Turhan Kitabevi Adalet Matbaacılık.
• Arenofsky, J. (2001). Control your anger before it controls you. Current Healt, 7, 6-12.
• Aytek, H. (1999). Grup rehberliğinin ortaöğretim basamağındaki öğrencilerin öfkeli davranışlarının kontrolü üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Batıgün, D. A. (2002). Gençler ve intihar: Diğer yaş gruplarıyla farklılaşan özellikler (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Batıgün, D. A. ve Utku, Ç. (2006). Bir grup gençte yeme tutumu ve öfke arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 65-78
• Bilge, F. (1996). Danışandan hız alan ve bilişsel yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerindeki etkileri (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bitti, P. E. R., Gremingni, P., Bertolotti, G. ve Zotti, A. M. (1995). Dimension of anger and hostility in cardiac patients hypertensive patients and controls. Psychotherapy and Psychosomatic, 64, 162-172.
• Blum, P. (2001). A teacher’s guide to anger management. London: Routledge Falmer.
• Böddeker, I. ve Stemmler, G. (2000). Who responds how and when to anger?: The assessment of actual anger response styles and their relation to personality. Cognition and Emotion, 14(6), 737-762.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Calamari, E. ve Pini, M. (2003). Dissociative experiences and anger proneness in late adolescent females with different attachment styles. Adolescence, 38(150), 287-303.
• Cenkseven, F. (2003). Öfke yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 153-167.
• De Moja, C. A. ve Spielberger, C. D. (1997). Anger and drug addiction. Psychological Reports, 81, 152-154.
• Deffenbacher, J. L. ve Stark, R. S. (1992). Relaxation and cognitive - relaxation treatments of general anger. Journal of Counseling Psychology, 39(2), 158-167.
• Deffenbacher, J. L., Oetting, E. R., Lynch, R. S. ve Morris, C. D. (1996). Consequences. Behavior Research and Therapy, 34(7), 575-590.
• Duran, Ö. ve Eldeleklioğlu, J. (2005). Öfke kontrol programının 15-18 yaş arası ergenler üzerindeki etkiliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
• Erkan, S. (2006). Örnek grup rehberliği etkinlikleri. Ankara: PEGEMA Yayıncılık.
• Geçtan, E. (1999). İnsan olmak (20. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gottlieb, M. M. (1999). The angry self. Arizona: Zeig Tucker and Co. Publishers.
• Güçray, S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(8), 106-121.
• Hagiliassis, N., Gülbenkoğlu, H., Marco, D. M., Young, S. ve Hodso, A. (2005). The anger management project: A group intervention for anger in people with physical and multiple disabilities. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 30(2), 86-96.
• Hermann, D. S. ve McWhirter, J. J. (2003). Anger and agression management in young adolescents: an experimental validation of the scare program. Education Treatment of Children, 26(3), 273-302.
• Horesh N,, Rolnick T. ve Lancu, I. (1997). Anger, impulsivity and suicide risk. Psychother Psychosom, 66 (2), 92-96.
• Karataş, Z. (2009). Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 12-24.
• Kellner, M. H. ve Bry, B. H. (1999). The effects of anger management groups in a day school for emotionally disturbed adolescents. Adolescence, 34(136), 645.
• Kısaç, İ. (2005). Gençlerin öfkelerini ifade ettikleri hedef kişiler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 71-81.
• Koh, K. B. (2003). Anger and somatizasyon. Journal of Psychosomatic Research, 55(2), 113-113.
• Kökdemir, H. (2004). Öfke ve öfke kontrolü. Pivolka, 3(12), 7-10.
• Lane, C. ve Hobfoll, S. E. (1992). How loss affects anger and alienates potential supporters. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60(6), 935-942.
• Lopez, F. G. ve Thurman, C. W. (1993). High-trait and low-trait angry college students: A comparison of family enviroments. Journal of Counseling Development, 77, 524-527.
• McKay, M. ve Rogers, P. (2000). The anger control workbook. Oakland: New Harbinger Publications, Inc.
• Nelson-Jones, R. (1995). Danışma psikolojisi kuramları (F. Akkoyun, Çev.). Ankara: 72 TDFO Ltd. Şti.
• Oral, N. (2006). Yeme tutum bozukluğu ve kişilerarası şemalar, bağlanma stilleri, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özer, A. K. (1994). Sürekli öfke ve öfke ifadesi tarzı ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
• Özkamalı, E. ve Buğa, A. (2010). Bir öfke denetimi eğitimi programının üniversite öğrencilerinin sürekli öfke düzeylerine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 50-59.
• Retzinger, S. M. (1991). Violent emotions: Shame and rage in marital quarrels. London: Sage Publicationas.
• Schiraldi, G. R. ve Kerr, H. M. (2002). The anger management sourcebook. United States of America: McGraw Hill Companies.
• Serin, N. B. ve Genç, H. (2011). Öfke yönetimi programının ergenlerin öfke denetimi becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 237-254.
• Soykan, Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, 11(2), 19-27.
• Şahin, H. (2004). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tarazon, A. (2003). The effects of the student created aggression replacement program on aggression and anger of fifth and sixth grade students (Doktora tezi). Arizona State University, Arizona.
• Yavuz, K. (2004). Duygusal zeka gelişimi (2. bs.). Ankara: Özel Ceceli Okulları Yayınları Eğitim Dizisi 4.
• Yılmaz, N. (2004). Öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın ergenlerin öfke ile başa çıkabilmeleri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ziegler, D. J. ve Smith, P. N. (2004). Anger and the ABC model underlying rational - emotive behavior therapy. Psychologial Reports, 94, 1009-1014.