Ergenlerde İnternet Bağımlılığı ve Öznel İyi Oluş Düzeyi

Year 2016, Volume: 6 Issue: 46, 35 - 51, 01.10.2016

Sümeyye Derin , Filiz Bilge

Abstract

Bu araştırmada, ergenlerde internet bağımlılığı ile öznel iyi oluş ve bazı bireysel değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmaya 2011–2012 öğretim yılında Manisa merkez ilçesinde ortaöğretimde öğrenim gören 794 (335 erkek, 459 kadın) öğrenci katılmıştır. Öğrencilere, İnternet Bağımlılık Ölçeği (İBÖ), Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği (EÖİOÖ) ve Kişisel Bilgi Formu (KBF) uygulanmıştır. Verilerin analizi için lojistik regresyon tekniği kullanılmıştır. Analizlerde SPSS 15.0’dan yararlanılmıştır. Araştırmada, internet kullanım tarzlarına ilişkin değişkenlerden; internete genellikle kafeden ve telefondan bağlananların, genellikle evden ve diğer yerlerden bağlananlara göre; kullanım amacı açısından daha çok oyun, e- posta, sosyal medya ve diğer amaçlarla bağlananların daha çok ödev, film ve müzik için bağlananlara göre internet bağımlılığı olasılıklarının arttığı belirlenmiştir. İnternete bağlı kalınan süre arttıkça da bağımlılık olasılığının arttığı bulunmuştur. Öznel iyi oluş alt ölçeklerine ait değişkenlerden, önemli diğerleri ile ilişkide doyum ve olumlu duygular arttıkça internet bağımlılık olasılığının azaldığı, yaşam doyumu arttıkça internet bağımlılık olasılığının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Aile ilişkilerinde doyumun ise, internet bağımlılığı üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Bireysel değişkenlerden cinsiyete göre erkek öğrencilerin; başarılı olan öğrencilere göre orta düzeyde başarılı ve başarısız olanların; gelecek beklentisi olumlu olan öğrencilere göre olumsuz olanların internet bağımlılık puanlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular ışığında, okullarda akran ilişkilerini ve yüz yüze ilişkileri özendirici etkinlikler düzenlenebilir. Velilere yönelik ise teknolojinin olumlu ve olumsuz yönleriyle ilgili bilgilendirme çalışması yapılabilir.

Keywords

İnternet bağımlılığı, Öznel iyi oluş, Ergen, Lise öğrencileri

References

• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 55-67.
• Arslan Cansever, B. (2009). Ergenlerin toplumsallaşmasında internetin etkilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 10(1), 137-160.
• Arslan Cansever, B. (2010). Ergenlerin toplumsallaşmasında internet kullanımının aile ve okul bağlamında yarattığı sorunlar (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Cao, F. ve Su, L. (2007). Internet addiction among Chinese adolescents: Prevalence and psychological features. Child Care Health and Development, 33(3), 275-281.
• Cao, H., Sun, Y., Wan, Y., Hao, J. ve Tao, F. (2011). Problematic internet use in Chinese adolescents and its relation to psychosomatic symptoms and life satisfaction. BMC Public Health, 11, 802.
• Caplan, S. E. (2002). Problematic internet use and psychosocial well-being: Development of a theory-based cognitive-behavioral measurement instrument, Computers in Human Behavior, 18, 553-75.
• Ceyhan, E. (2008). Ergen ruh sağlığı açısından bir risk faktörü: İnternet bağımlılığı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(2), 109-116.
• Ceyhan, A. (2011). Ergenlerin problemli internet kullanım düzeylerinin yordayıcıları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 8(2), 85-94.
• Davis, R. A. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17, 187-195.
• Dinç, M. (2010). İnternet bağımlılığı. İstanbul: Ferfir Yayınları.
• DiNicola, M. D. (2004). Pathological internet use among college students: The prevalance of pathological internet use and its correlates (Yayımlanmamış doktora tezi). Ohio University.
• Doğan, H., Işıklar, A. ve Eroğlu, S. S. (2008). Ergenlerin problemli internet kullanımının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 106-124.
• Durak Batıgün, A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı: Kişilik özellikleri, psikolojik belirtiler, sosyal destek ve ilişkili bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Eryılmaz, A. (2009). Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 973-989.
• Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209-215.
• Esen, E. ve Siyez, D. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Türk PDR Dergisi, 4(36), 127-138.
• Europe Internet Usage Stats Facebook Subscribers and Population Statistics. (2011). 28 Aralık 2011 tarihinde http://www.internetworldstats.com/stats4.htm adresinden erişildi.
• Gençer, S. L. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin internet bağımlılık durumlarının internet kullanım profilleri ve demografik özelliklere göre farklılıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Gökçearslan, Ş. ve Günbatar, M. S. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 10-24.
• Gönül, A. S. (2002). Patolojik internet kullanımı (İnternet bağımlılığı/Kötüye kullanımı). Yeni Symposium, 40(3), 105-110.
• Griffiths, M. (1999). Internet addiction: Fact or fiction?. The Psychologist, 12(5), 246-250.
• Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Günüç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlilik-güvenilirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220- 232.
• Gürcan, A., Özhan, S. ve Uslu, R. (2008). Dijital oyunlar ve çocuklar üzerindeki etkileri. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• İnan, A. (2010). İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kalkan, M. ve Kaygusuz, C. (Ed). (2013). İnternet bağımlılığı: Sorunlar ve çözümler. Ankara: Anı Yayıncılık. Sümeyye Derin & Filiz Bilge
• Kır, G. (2008). İnternet ve gençlik. İzmir: Şenocak Yayınları.
• Koyuncu, T., Ünsal, A. ve Arslantaş, D. (2012, 2-6 Ekim). İlköğretim ve lise öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve yalnızlık. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Köroğlu, G., Öztürk, Ö., Tellioğlu, N., Genç, Y., Mırsal, H. ve Beyazyürek, M. (2006). Problemli internet kullanımıyla başvuran iki uçlu bir hasta nedeniyle psikiyatrik ek tanı tartışması: Olgu sunumu. Bağımlılık Dergisi, 7(3), 150-154.
• Lim, J., Bae, Y. ve Kim, S. (2004). A learning system for internet addiction prevention. Proceedings of the IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT’04).
• Lin, S. S. J. ve Tsai, C. C. (2002). Sensation seeking and internet dependence of Taiwanese high school adolescents. Computers in Human Behavior, 18(4), 411-426.
• Mesch, G. S. (2006). Family relations and internet: Exploring a family boundaries approach. The Journal of Family Communication, 6(2), 119-138.
• Nalwa, K. ve Anand, A. (2003). Internet addiction in students: A cause of concern. CyberPsychology & Behavior, 6(6), 653-656.
• Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Genç, Y. ve Pektaş, Ö. (2007). On olguluk bir seri ile internet bağımlılığı klinik görünümleri. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 46-51.
• Ögel, K. (2012). İnternet bağımlılığı: İnternetin psikolojisini anlamak ve bağımlılıkla başa çıkmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Shapira, N. A., Goldsmith, T. D., Keck, P. E., Khosla, U. M. ve McElroy, S. L. (2000) Psychiatric features of individuals with problematic internet use. Journal of Affective Disorder, 57(1), 267-272.
• Şendağ, S. ve Odabaşı, H. F. (2007, 3-5 Mayıs). İnternet bağımlılığı: Çocukların psikososyal gelişimi üzerindeki etkileri. 7. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Yakındoğu Üniversitesi, K.K.T.C.
• Taçyıldız, Ö. (2010). Lise öğrencilerinin internet bağımlılığı düzeylerinin bazı değişkenlere göre yordanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tarhan, N. ve Nurmedov, S. (2011). Bağımlılık: Sanal veya gerçek. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tarı Cömert, I. ve Ögel, K. (2009). İstanbul örnekleminde internet ve bilgisayar bağımlılığının yaygınlığı ve farklı etkenlerle ilişkisi. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi, 6(1), 9-16.
• Tarı Cömert, I. ve Kayıran, S. M. (2010). Çocuk ve ergenlerde internet kullanımı. Çocuk Dergisi, 10(4), 166-170.
• Tsitsika, A., Critselis, E., Kormas, G., Filippopoulou, A., Tounissidou, D., Freskou, A., ... ve Kafetzis, D. (2009). Internet use and misuse: A multivariate regression analysis of the predictive factors of internet use among Greek adolescents. European Journel of Pediatrics, 168(6), 655-665.
• TÜİK. (2010). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçları. 25 Aralık 2011 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=6308 adresinden erişildi.
• TÜİK. (2011). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 25 Aralık 2011 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=8572 adresinden erişildi.
• TÜİK. (2012). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 09 Nisan 2013 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880 adresinden erişildi.
• Üneri, Ö. Ş. ve Tanıdır, C. (2011). Bir grup lise öğrencisinde internet bağımlılığı değerlendirmesi: Kesitsel bir çalışma. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24(4), 265-272.
• Yang, S. C. ve Tung, C. J. (2007). Comparison of Internet addicts and non-addicts in Taiwanese high school. Computers in Human Behavior, 23, 79-96.
• Yolga Tahiroğlu, A., Çelik, G. G., Bahalı, K. ve Avcı, A. (2010). Medyanın çocuk ve gençler üzerine olumsuz etkileri: Şiddet eğilimi ve internet bağımlılığı. New Symposium Journal, 48(1), 19-30.
• Young, K. S. (1996). Psychology of computer use: XL. Addictive use of the internet: A case that breaks the stereotype. Psychological Reports, 79, 899-902.
• Young, K. S. (2004). Internet addiction. American Behavioral Scientist, 48, 402-441.