Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Bilişsel Esnekliklerinin İncelenmesi

Year 2019, Volume: 9 Issue: 54, 913 - 935, 23.09.2019

İsmail Yelpaze , Levent Yakar

Abstract

Yaşamdan doyum almak her insanın arzuladığı bir erektir. Yaşam doyumu aynı zamanda bilişsel olarak esnek olma, yeni durumlara uyum sağlama ile de ilgilidir. Bu yönüyle bu çalışmada yaşam doyumu ve bilişsel esneklik birlikte ele alınarak, üniversite öğrencilerinde cinsiyet, fakülte, sınıf düzeyi ve akademik başarıları açısından karşılaştırma yapılmıştır. Çalışmaya beş farklı fakülteden 353 kadın, 192 erkek olmak üzere toplam 545 üniversite öğrencisi katılmıştır. Veri toplamak için Yaşam Doyumu Ölçeği, Bilişsel Esneklik Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; ilahiyat fakültesi öğrencilerinin yaşam doyumlarının yüksek olduğu, kadınların, eğitim fakültesi öğrencilerinin ve akademik başarısı düşük olanların bilişsel esneklik düzeyinin anlamlı bir şekilde düşük olduğu görülmüştür. Son olarak bilişsel esneklik yaşam doyumunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulunmuştur. Bulgular var olan alan yazın ışığında tartışılmıştır. 

Keywords

yaşam doyumu, bilişsel esneklik, üniversite öğrencileri

References

• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Altunkol, F. (2017). Bilişsel esneklik eğitim programının lise öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeylerine ve stresle başa çıkma tarzlarına etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Asıcı, E., & İkiz, F. E. (2015). Mutluluğa Giden Bir Yol: Bilişsel Esneklik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 191-211.
• Avşaroğlu, S. ve Koç, H. (2019). Yaşam Doyumu ile Sıkıntıyı Tolere Etme Arasındaki İlişkide İyimserliğin Aracı Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(53), 565-588.
• Aydınay-Satan, A. (2014). Dini inanç ve bilişsel esneklik düzeylerinin öznel iyi oluş düzeyine olan etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3 (7), 50-74.
• Bai, Y. (2011). Studies on the relationship among cognitive flexibility, coping styles and mental health of the teachers in the middle occupational school (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hebei University, Çin Halk Cumhuriyeti.
• Beceren, E. (2010). Üniversite tercihinde ne kadar bilinçliler: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(2), 101- 110.
• Bedel, A., ve Ulubey, E. (2015). Ergenlerde başa çıkma stratejilerini açıklamada bilişsel esnekliğin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 291-300.
• Bonanno, G. A., Papa, A., Lalande, K. Westphal, M. ve Coifman, K. (2004). The importance of being Flexible: The ability to both enhance and suppress emotional expression predicts long-term adjustment. Psychol Sci. 15, 482–487.
• Buğa, A., Özkamalı, E., Altunkol, F., & Çekiç, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal problem çözme tarzlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 48-58.
• Camcı Erdoğan, S. (2018). Üstün Zekalilar Öğretmenliği Adaylarinin Bilişsel Esneklik Düzeylerinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 77-96.
• Carter, D. B. (1985). Relationships between cognitive flexibility and sex-role orientation in young adults. Psychological Reports, 57(3), 763-766.
• Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairie city: A multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
• Christopher, J. C. (1999). Situating psychological well-being: Exploring the cultural roots of its theory and research. Journal of Counseling and Development, 77 (2), 141-153.
• Chui, W. H. ve Wong, M. Y. (2016). Gender differences in happiness and life satisfaction among adolescents in Hong Kong: Relationships and self-concept. Social Indicators Research, 125(3), 1035-1051.
• Çuhadaroğlu, A. (2011). Bilişsel Esnekliğin Yordayıcıları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dennis, J. P. & Vander Wal, J. S. (2010) The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-53. DOI:10.1007/s10608-009-9276-4
• Diener, E.D., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyodemografik değişkenler ve öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Doğan-Laçin, B. G. ve Yalçın, İ. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Öz-yeterlilik ve Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Bilişsel Esnekliği Yordama Düzeyleri. Hacettepe University Journal of Education, DOI: 10.16986/HUJE.2018037424
• Durak, M., Senol-Durak, E. & Gencoz, T. (2010). Psychometric properties of the Satisfaction with Life Scale among Turkish university students, correctional officers, and elderly adults. Social Indicators Research, 99(3), 413-429.
• Dusselier, L., Dunn, B., Wang, Y., Shelley II, M. C., & Whalen, D. F. (2005). Personal, health, academic, and environmental predictors of stress for residence hall students. Journal of American College Health, 54(1), 15–24.
• Eken, F. O. ve Ebadi, H. (2018). Anksiyetenin yaşam doyumu üzerindeki etkisinde tükenmişliğin aracı rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 112-126.
• Emeç, H., & Kümbül Güler, B. (2006). Yaşam memnuniyeti ve akademik başarida iyimserlik etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C21/S2.
• Gülaçtı, F., Gür, R., ve Çiftçi, Z. (2017). Öğretmen adaylarının özgecilik ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Pegem Atıf İndeksi, 473-484. DOI: 10.14527/9786053188407.31
• Gündoğar, D., Sallan Gül, S., Uşkun, E., Demirci, S., & Keçeci, D. (2007). Investigation of the predictors of life satisfaction in university students. Journal of Clinical Psychiatry, 10(1), 14- 27.
• Güzeltepe, S. (2017). Kamu personelinin bilişsel esneklik düzeylerinin psikolojik sözleşme rolleri açısından incelenmesi bir alan araştırması: Bakırköy adliyesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İncekara, T. (2018). Üniversite öğrencilerinde vücut algısı ile yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Johnco, C., Wuthrich V. M., & Rapee, R. M. (2014). The influence of cognitive flexibility on treatment outcome and cognitive restructuring skill acquisition during cognitive behavioural treatment for anxiety and depression in older adults: Results of a pilot study. Behaviour Research and Therapy, 57, 55- 64.
• Kaptanbaş-Gürbüz, E. (2017). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin bilişsel esnekliği ve öz yeterlik düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Karadayı, S. (2018). Ergenlik ve ilk yetişkinlik dönemindeki bireylerde yaşam doyumu, psikolojik ihtiyaçlar ve benlik algısı (Life satisfaction, psychologic needs and self-perception of individuals in adolescence and first adulthood),(Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keith, J., Velezmoro, R., & O’brien, C. (2015). Correlates of cognitive flexibility in veterans seeking treatment for posttraumatic stress disorder. The Journal of nervous and mental disease, 203(4), 287-293. doi: 10.1097/NMD.0000000000000280
• Koesten , J., Schrodt, P. ve Ford, D. J. (2009). Cognitive Flexibility as a Mediator of Family Communication Environments and Young Adults' Well-Being. Health Communication, 24(1), 82-94. DOI: 10.1080/10410230802607024
• Lachmann, B., Sariyska, R., Kannen, C., Cooper, A., & Montag, C. (2016). Life satisfaction and problematic Internet use: Evidence for gender specific effects. Psychiatry research, 238, 363-367. doi.org/10.1016/j.psychres.2016.02.017
• Martin, M. M. ve Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626.
• Martin, M. M., Anderson, C. M. ve Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits and their relationship with the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior and Personality, 13(3), 34-45.
• Martin, M. M., Staggers, S. M. ve Anderson, C. M. (2011). The relationships between cognitive flexibility with dogmatism, intellectual flexibility, preference for consistency, and selfcompassion. Commun Res Repo. 28: 275–280.
• Meadows, S. O., Brown, J. S., & Elder, G. H. (2006). Depressive symptoms, stress, and support: Gendered trajectories from adolescence to young adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 35(1), 89–99.
• MEB, (2019). Branş bazında başvuru durumu. 29.03.2018 tarihinde http://personel.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_03/21174502_2019_Mart_SYzle Ymeli_YYretmen_Atama_Duyurusu.pdf adresinden alınmıştır.
• Miranda, R. ve Nolen-Hoeksema, S. (2007). Brooding and reflection: Rumination predicts suicidal ideation at 1-year follow-up in a community sample. Behav Res Ther. 45, 3088- 3095.
• Nazarzadeh, R. S., Fazeli, M., Aval, M. M., & Shourch, R. M. (2015). Effectiveness of Cognitive-Behavior Therapy on Cognitive Flexibility in Perfectionist. Psychology, 6(14), 1780.
• Newman, B. M., & Newman, P. R. (2008). Development through life: A psychosocial approach: Wadsworth.
• Özdemir, M., Dilekmen, M. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 98-113.
• Pavot, W. and E. Diener: 1993, ‘Review of the satisfaction with life scale’, Psychological Assessment 5, pp. 164–172.
• Recepoğlu, H.(2013), “Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumları ile Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 311-326.
• Sağar, M. E. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin sigara bağımlılığına yönelik tutumları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 491-507.
• Samaha, M., & Hawi, N. S. (2016). Relationships among smartphone addiction, stress, academic performance, and satisfaction with life. Computers in Human Behavior, 57, 321- 325.
• Satan, A. A. (2014). Dini İnanç ve Bilişsel Esneklik Düzeylerinin Öznel İyi Oluş Düzeyine Olan Etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7).
• Scott, W.A. (1962), Cognitive Complexity and Cognitive Flexibility, American Sociological Association Sociometry, 25(4), 405-414.
• Segrin, C. (2006). Family interactions and well-being: Integrative perspectives. Journal of Family Communication, 6, 3–21.
• Serin, N. B., Serin, O., & Özbaş, L. F. (2010). Predicting university students’ life satisfaction by their anxiety and depression level. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 579-582.
• Şahan, H., Tekin, M., Yıldız, M., Eraslan, M., Yıldız, M., Sim, H., & Yarar, D. (2012). Examination of self-efficacy and life satisfaction levels of students receiving education in schools of physical education and sports. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 6(6), 1461-1463.
• Tel, F. D. ve Sarı, T. (2016). Üniversite öğrencilerinde öz duyarlılık ve yaşam doyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi [Examining Life Satisfaction Levels of University Students in Terms of Some Variables]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132-143.
• TÜİK, (2018). Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 27590.
• Üzümcü, B. ve Müezzin, E. E. (2018). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve mesleki doyum düzeyinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 8-25.
• Vitiello, V. E., Greenfield, D. B., Munis, P., & George, J. L. (2011). Cognitive flexibility, approaches to learning, and academic school readiness in Head Start preschool children. Early Education & Development, 22(3), 388-410. DOI: 10.1080/10409289.2011.538366
• Yıldız, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ yaşam doyumu ve depresyonun cinsiyet ve sınıf seviyelerine göre etkileri. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 451-474.
• YÖK, (2019). 2019 YKS Değerlendirme Raporu. Ankara.
• Zahal, O. (2014). Özel yetenek sınavına giren adayların öğrenme stilleri ve bilişsel esneklik düzeyleri ile sınav başarıları arasındaki ilişki (Relation between learning styles and cognitive flexibility with examination achievement who enter the special ability exam), (Yayımlanmamış Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Zhang, J. H. (2011). Relationship between cognitive flexibility and coping strategies of high school students (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hebei University, Çin Halk Cumhuriyeti.
• Zhang, J., Zhao, S., Lester, D., Zhou, C. (2013). Life satisfaction and ıts correlates among college students in China: A test of social reference theory. Asian J Psychiatr, 10, 17-20