OKULLARDA ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ YORDAYICISI OLARAK ETİK LİDERLİK

Year 2021, Volume: 11 Issue: 2, 1076 - 1086, 11.05.2021

Ceyhun Kavrayıcı

https://doi.org/10.24315/tred.797673

Cited By: 3

Abstract

Araştırma etik liderlik ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesini amaçlamaktadır. Nicel araştırma paradigması temelinde desenlenen çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır Araştırmanın örneklemini Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde 2017-2018 eğitim öğretim yılında görev yapan 366 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veriler araştırma kapsamında geliştirilen kişisel bilgi formu, Yılmaz (2005) tarafından gerçekleştirilen Etik Liderlik Ölçeği, Hoy ve Tarter (2004) tarafından geliştirilen ve Türkçeye Taştan ve Yılmaz (2008) tarafından uyarlanan Örgütsel Adalet ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analiz sürecinde betimleyici istatistikler ile regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde dilen sonuçlar okullarda etik liderliğin boyutlarından karar vermede etik ve iletişimsel etik boyutlarının yüksek, iklimsel etik ve davranışsal etik boyutlarının ise orta düzeyde algılandığını, örgütsel adaletin de yine orta düzeyde algılandığını ortaya koymuştur. Etik liderliğin boyutları ile örgütsel adalet pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunsa da, yalnızca karar vermede etik ve davranışsal etik boyutlarının örgütsel adalete ilişkin yordayıcılar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına dayanarak okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarını güçlendirilmesi, okul yönetiminde tarafsız ve adil olması önerilmektedir.

Keywords

Etik Liderlik, Liderlik, Okul Müdürleri, Örgütsel Adalet

References

• Alanoğlu, M., & Demirtaş, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49(49), 1-16.
• Ayık, A., Yücel, E., & Savaş, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının yordayıcısı olarak okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Baş, G. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet ve örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (2), 17-36.
• Bies, R. J., & Moag, J. S. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. In Lewicki, L. R., Bazerman, M., and Sheppard, B. (eds.), Research on Negotiation in Organizations, Vol. 1, JAI Press, Greenwich, pp. 43–55.
• Brown, M. E., & Trevino L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The leadership quarterly, 17(6), 595-616.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational behavior and human decision processes, 97(2), 117-134.
• Cemaloğlu, N., & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 132-156.
• Ciulla, J. B. (1995). Leadership ethics: Mapping the territory. Business Ethics Quarterly, 5, 5-28
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G. & Aiken, L. S. (2003). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates
• Cohen-Charash, Y. & Spector, P. E. (2001). The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 86(2), 278–321.
• Colquitt, J. A., Donald E. C., Michael J. W., Christopher O. L. H. P. & K. Yee Ng. (2001).
• Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psyhology, 86(3), 425-445.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E. ve Gilliland, S. W. (2007). “The management of organizational justice”. The Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E. ve Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of management perspectives, 21(4), 34-48.
• Girgin, S. (2016). Yöneticiye duyulan güven ile örgütsel adalet ilişkisinin öğretmenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories. Academy of Management Review, 12(1), 9-22. Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 162(2), 399-432.
• Gülcan, M. G., KILINÇ, A. Ç., & Çepni, O. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences, 10(1).
• Enderle, G. (1987). Some perspectives of managerial ethical leadership. Journal of Business Ethics, 6, 657–663. Eskew, D.E. (1993). The role of organizational justice in organizational citizenship behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), ss.185-194.
• Field, A. (2009). Discovering statistics for SPSS. Washington, DC: Sage.
• Foley, S., Kidder, D. L. & Powell, G. N. (2002). The perceived glass ceiling and justice perceptions: An investigation of Hispanic law associates. Journal of Management, 28(4), 471-496.
• Folger, R. & Bies, R. J. (1989). Managerial responsibilities and procedural justice. Employee responsibilities and rights journal, 2 (2), 79-90.
• Folger, R., & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. Newbury Park, CA: Sage.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Hoy, W. K. & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: no justice without trust. International Journal of Educational Management, 18, 250-259.
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research (4th ed.). Boston, MA: Pearson Education.
• James, K., (1993). The social context of organizational justice: cultural, intergroup and structural effects on justice behaviors and perceptions. In Justice in the Workplace, Approaching Fairness in Human Resource Management, Cropanzano R. (ed.). Erlbaum: Hillsdale, NT, pp.21-50.
• Irak, D. U. (2004). Örgütsel Adalet: Ortaya Çıkışı, Kuramsal Yaklaşımlar ve Bugünkü Durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 25-43.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Baskı). Ankara: Nobel.
• Kaya, T. (2014). Okul yönetiminde etik liderlik ve örgütsel adalet ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Üniversitesi, Konya.
• Loi R., Lam L. W. and Chan K. W. (2012) Coping with Job Insecurity: The Role of Procedural Justice, Ethical Leadership and Power Distance Orientation. Journal of Business Ethics 108(3): 361-372.
• Mıhçı, H. (2019). Okullarda etik liderlik ile örgütsel adalet ve örgütsel özdeşleşme arsındaki ilişkilerin incelenmesi (Giresun ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Ngo, H.Y., Foley, S., Ji, M.S. & Loi, R. (2013). Linking gender role orientation to subjective career success: The mediating role of psychological capital. Journal of Career Assessment, 22(2): 290-303.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2013). Örgütsel davranış (6. baskı). Bursa: Ekin Yayın Dağıtım.
• Pillai, R., Schriesheim, C.A., Williams, E.S. (1999). Fairness perceptions and trust as mediators for transformational and transactional leadership: A two-sample study. Journal of Management, 25: 897-933.
• Polat, S. & Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Educational Administration: Theory and Practice, 54, 307-331.
• Tan, C. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Tastan, M., & Yilmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales' adaptation to Turkish. Egitim ve Bilim, 33(150), 87.
• Titrek, O. (2009). Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 551-573.
• Tombak, N., & Bakan, H. (2014). İlköğretim okulu yöneticilerinde etik liderlik: Muğla ili örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (32), 95-121.
• Topuzoğlu, A. (2009). Demografik Özellikler Açısından Okul Yöneticisinden Etik Liderlik Özellikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Trevino, L. K., Brown, M., & Hartman, L. P. (2003). A qualitative investigation of perceived executive ethical leadership: Perceptions from inside and outside the executive suite. Human Relations, 56(1), 5–37.
• Trevino, L. K., Hartman, L. P., & Brown, M. E. (2000). Moral person and moral manager: How executives develop a reputation for ethical leadership. California Management Review, 42: 128–142.
• Tyler, T.R., & Bies, R.J. (1990). Beyond formal procedures: The interpersonal context of procedural justice. In J. S. Carroll (Ed.), Applied social psychology and organizational settings (77–98). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Selvitopu, A., & Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 171-189.
• Şahin, R., & Kavas, E. (2016). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesinde öğretmenlere yönelik bir araştırma: Bayat örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 119-140.
• Uğurlu, C. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yönetici etik liderlik davranışına ilişkin algıları. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 203-213.
• Uysal, M. (2014). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet konusundaki algıları (Altındağ ilçesi örneği).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A. (2010). Etik liderlik ve örgütsel adalet ilişkisi üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
• Yılmaz, E. (2005). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. XlV. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 808-814.
• Yılmaz, E. (2006) Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.