Determination of Micro Factors Affecting Exports of Firms: The Case of Borsa Istanbul

Year 2025, Volume: 39 Issue: 1, 26 - 39, 08.01.2025

Abdullah Ferit Erol , Sinan Aytekin

https://doi.org/10.16951/trendbusecon.1541858

Abstract

Exports, which significantly contribute to the financial growth of countries and businesses, have been the subject of many academic studies. The majority of scientific research on this topic has focused on identifying the macroeconomic factors influencing exports. This study aims to determine the firm-level factors affecting exports. In this context, quarterly data from 2018-2023 of 125 export-oriented companies listed on Borsa Istanbul were used. Overseas Sales (OS) was included as the dependent variable, while Marketing, Selling and Distribution Expenses (MSDE), Tangible Fixed Assets (TFA), Intangible Fixed Assets (ITFA), Total Assets (TA), and Investment Expenditures (IE) have included as independent variables in the study. The variables have tested using the Driscoll-Kraay robust estimator. According to the results of the research, MSDE and TA factors have found to have a significant and positive relationship with exports, while the ITFA variable had a significant but negative relationship. No significant relationship was found between TFA and IE factors and exports. Furthermore, it was concluded that the MSDE variable is the most significant contributor to exports.

Keywords

Export, Borsa Istanbul, Micro Factors Affecting Export

İşletmelerin İhracatını Etkileyen Mikro Faktörlerin Belirlenmesi: Borsa İstanbul Örneği

Abstract

Ülkelerin ve işletmelerin finansal olarak büyümesine önemli katkı sağlayan ihracat, birçok akademik çalışmaya konu olmuştur. Bu konudaki bilimsel çalışmaların çoğunluğu ihracatı etkileyen makroekonomik etkenlerin belirlenmesi üzerine yapılmıştır. Bu çalışmada, ihracatı etkileyen işletme içi faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, Borsa İstanbul’da işlem gören ve ihracat yapan 125 işletmenin 2018-2023 yıllarına ait çeyrek dönemlik verileri kullanılmıştır. Yurt Dışı Satışlar (YDS) bağımlı değişken olarak Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (PSDG), Maddi Duran Varlıklar (MDV), Maddi Olmayan Duran Varlıklar (MODV), Aktif Toplamı (AKTF) ve Yatırım Harcamaları (YTRM) bağımsız değişken olarak çalışmaya dahil edilmiştir. Değişkenler Driscoll-Kraay dirençli tahmincisi ile test edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre PSDG ve AKTF faktörlerinin ihracatla arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki varken MODV değişkeni ile anlamlı ancak negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. MDV ve YTRM faktörleri ile ihracat arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca ihracata en önemli katkı sağlayan değişkenin PSDG olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

İhracat, Borsa İstanbul, İhracatı Etkileyen Mikro Faktörler

References

• Alam, M. A., Selvanathan, E. S., Selvanathan, S., & Hossain, M. (2019). Causal relationship between apparel exports and macroeconomic factors. Applied Economics, 51(25), 2687-2702. [CrossRef]
• Asim, H., Shahzad, A. A., Nafees, B., & Mubarak, M. F. (2022). Examining the Factors Affecting Exports Performance: Empirical Evidence from Finland. JISR management and social sciences & economics, 20(2), 74–91. [CrossRef]
• Aslan, M., & Sığınç, H. (2022). Pazarlama Harcamalarının Firma Karlılık Ve Büyüme Performansına Etkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 311-327.
• Atılgan, D. (2024). G7 Ülkelerinde İşsizliğin Sağlık Üzerine Etkisi: Panel Eşbütünleşme Yaklaşımından Kanıtlar. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(1), 108-122. [CrossRef]
• Avcı, M. A. (2023). Uluslararası Rekabet Gücünü Etkileyen Makroekonomik Faktörler: Türkiye Savunma Sanayi Üzerine Bir Uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 23(2), 261-272. [CrossRef]
• Aydın, Y. (2019). Firma Performansının Belirleyicileri: BİST-100 Endekste Yer Alan Firmalarından Kanıtlar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 65-78.
• Ayhan, F. (2019). Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru Oynaklığının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisinin Analizi. Business and Economics Research Journal, 10(3 Special Issue), 629-647. [CrossRef]
• Bagna, E., Ramusino, E. C., Denicolai, S., & Strange, R. (2024). Intangible assets and firm performance: The relative effects of recognized and unrecognized assets. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 10(3), 100356. [CrossRef]
• Chauvin, K. W., & Hirschey, M. (1993). Advertising, R&D Expenditures and the Market Value of the Firm. Financial Management, 22(4), 128-140.
• Chen, F., Ahmad, S., Jiang, G., & Chen, J. (2023). Factors Affecting Textiles Products Exports of Major Producers: A Gravity Model Approach. SAGE Open, 13(4), 1-12. [CrossRef]
• Choi, I. (2001). Unit Root Tests for Panel Data. Journal of İnternational Money and Finance, 20(2), 249-272. [CrossRef]
• Chukwu, G. J., & Egbuhuzor, C. A. (2017). Tangible Assets and Corporate Performance: Evidence from the manufacturing industry in Nigeria. Research Journal of Financial Sustainability Reporting, 2(1), 271-277.
• Corrado, C., Hulten, C., & Sichel, D. (2009). Intangible capital and US economic growth. Review of income and wealth, 55(3), 661-685. [CrossRef]
• Çavuşgil, T., & Nevin, J. R. (1981). Internal determinants of export marketing behavior: An empirical investigation. Journal of Marketing Research, 18(1), 114-119.
• Çınar, M. (2023). Bursa’da faaliyet gösteren 81 büyük firmanın ihracat performansı üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi: Dengeli panel veri yaklaşımı. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(33), 1-14. [CrossRef]
• Çütçü, İ. (2013). İhracatçı Firmaların Kalkınmaya Etkisi Ve Firmaların İhracat Performansını Etkileyen Faktörler: Güneydoğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(15), 151-184. [CrossRef]
• Dünya Ticaret Örgütü (WTO). (2023, 8 15). World Trade Organisation. World Trade Organisation: https://www.wto.org/ adresinden alındı
• Düzgün, R., & Taşçı, H. M. (2014). Türk işletmelerinin ihracat performansını belirleyen faktörler: İSO-500 üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(3), 7-24.
• Eicker, F. (1967). Limit theorems for regressions with unequal and dependent errors. In Proceedings of the fifth Berkeley symposium on mathematical statistics and probability (s. 59-82). California: University of California Press.
• Erataş, F., & Başçı Nur, H. (2013). Dış Borç ve EKonomik Büyüme İlişkisi: “Yükselen Piyasa Ekonomileri” Öneği. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 207-230. doi:10.14780/iibdergi.201324465 [CrossRef]
• Farhadi, A., Ghaffari, F., & Taghavi, M. (2010). Factors Affecting The Non-oil Exports In Iranian Economy. Iranian Economic Review, 15(27), 133-154.
• Ferdaous, J., & Rahman, M. M. (2019). The effects of intangible assets on firm performance: An empirical investigation on selective listed manufacturing firms in DSE, Bangladesh. American Journal of Business, 34(3/4), 148-168. [CrossRef]
• Fındık, D., & Ocak, M. (2016). Türkiye’de Maddi Olmayan Varlık Yatırımlarının İşletmelerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi. Ege Academic Review, 16(3), 397-414. doi:10.21121/eab.2016319962 [CrossRef]
• Frieder, L., & Subrahmanyam, A. (2005). Brand perceptions and the market for common stock. Journal of financial and Quantitative Analysis, 40(1), 57-85.
• Gaur, M., Kant, R., & Verma, N. (2020). Macro-economic determinants of high technology exports. European Journal of Business and Management Research, 5(5), 1-6. [CrossRef]
• Ghafoorifard, M., Sheykh, B., Shakibaee, M., & Joshaghan, N. S. (2014). Assessing the relationship between firm size, age and financial performance in listed companies on Tehran Stock Exchange. International Journal of Scientific Management and Development, 2(11), 631-635.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güriş, S. (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. (S. Güriş, Dü.) İstanbul: Der Yayınları.
• Güriş, S. (2018). Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi. (S. Güriş, Dü.) İstanbul: Der Yayınları.
• Haji, A. A., & Mohd Ghazali, N. A. (2018). The role of intangible assets and liabilities in firm performance: empirical evidence. journal of Applied Accounting Research, 19(1), 42-59. [CrossRef]
• Harkat, T., Aguenaou, S., Abrache, J., & Saoudi, A. (2023). Analysis of Factors Affecting the Performance of Moroccan Exports. African Review of Economics and Finance, 15(2), 178-196. [CrossRef]
• Huber, P. J. (1967). The behavior of maximum likelihood estimates under nonstandard conditions. In Proceedings of the fifth Berkeley symposium on mathematical statistics and probability (s. 221-233). California: University of California Press.
• İlter, B. (1999). Firma İhracat Davranışı ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 19-34.
• Im, K. S., Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1995). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Mimeo, University of Cambridge.
• Islam, M. S., Sahajalal, M., & Alim, a. (2019). The Impact of Macroeconomic Factors on Exports Earnings in Bangladesh: 1971-2018. International Journal of Scientific Research in Multidisciplinary Studies, 5(8), 62-65.
• Joshi, A., & Hanssens, D. M. (2008). Advertising Spending, Competition And Stock Return. Journal Of Business Research, 50(4), 51-67. https://sid.ir/paper/617892/en adresinden alındı
• Kahveci, E. (2013). İhracat performansı ölçütleri ve ihracat performansını etkileyen faktörler. Verimlilik Dergisi(1), 43-74.
• Kamasak, R. (2017). The contribution of tangible and intangible resources, and capabilities to a firm’s profitability and market performance. European journal of management and business economics, 26(2), 252-275. [CrossRef]
• Koluman, A. (2022). Türkiye İmalat Sanayinde Firma Bazlı İhracatı Etkileyen Faktörler, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Tarsus Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarsus.
• Lazol, İ. (2017). Genel muhasebe (23. Baskı b.). Bursa: Ekin Kitabevi.
• Levin, A., & Lin, C.-F. (1992). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic And Finite-Sample Properties. San Diego: Mimeo, University of California.
• Lopez‐Valeiras, E., Gomez‐Conde, J., & Fernandez‐Rodriguez, T. (2016). Firm size and financial performance: intermediate effects of indebtedness. Agribusiness, 32(4), 454-465. [CrossRef]
• Matiy, A. K., & Matundura, E. (2020). Analysis of Macroeconomic Factors Affecting the Performance of Manufactured Exports in Kenya. The International Journal of Business & Management, 7(9), 133-156.
• Mercan, A. (2019). İhracat Performansını Etkileyen İşletme İçi Faktörler: Konya'da İmalat Sanayii Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). KTO Karatay Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Oral, T., & Polat, E. (2021). Araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamalarının karlılık ve satışlar üzerine etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1878-1888. [CrossRef]
• Öçer, A., & Keskin, H. D. (1998). Pazarlama. Faaliyetlerinin Firma Satışları Üzerindeki Etkisi: Ekonometrik Analiz. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 235-244.
• Öz, F., & Özmen, A. (2019). Ürün Adaptasyonu İle İhracat Performansı Arasındaki İlişki: Mobilya, Hazır Giyim Ve Deri Sektöründe Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(29), 550-579. [CrossRef]
• Özdemir, D., & Üzümcü, A. (2023). Türkiye imalat sanayinde yurtiçi satışlar ve ihracat ilişkisi: BİST sınai endeksinde yer alan imalat sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama (2010-2020). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 563-588. [CrossRef]
• Özer, M., & Gülençer, İ. (2019). İşletmelerin AR-GE ve pazarlama harcamalarının pay değeri üzerindeki etkisi. KAÜİİBFD, 10(19), 52-73.
• Öztürkçü Akçay, A., & Sayın, H. C. (2022). Yatırım Harcamaları ve Finansal Esneklik İlişkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(1), 846-864. [CrossRef]
• Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of applied econometrics, 22, 265–312. [CrossRef]
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics(142), 50-93. [CrossRef]
• Quah, D. T. (1992). International patterns of growth: I. persistence in cross-country disparities. Working Paper, LSE, London. October.
• Quah, D. T. (1994). Exploiting cross-section variations for unit root inference in dynamic panels. Economics Letters, 44(1-2), 9–19.
• Rabinovich, J. (2023). Tangible and intangible investments and sales growth of US firms. Structural Change and Economic Dynamics, 66, 200-212. [CrossRef]
• Saleh, M. (2018). Impacts Of Tangible And Intangible Asset Investment On Value Of Manufacturing Companies Listed On The Indonesia Stock Exchange. Archives of Business Research, 6(10), 402-414. doi:10.14738/abr.610.5374. [CrossRef]
• Serrano, R., Acero, I., & Fernandez-Olmos, M. (2016). Networks and Export Performance of Agri-Food Firms: New Evidence Linking Micro and Macro Determinants. Agricultural Economics/Zemědělská Ekonomika, 62(10), 459-470. [CrossRef]
• Sevim, U. (2021). İşletmelerin çevresel yatırım harcamalarının finansal performans üzerine etkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksi üzerine bir araştırma. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 7(1), 55-67. [CrossRef]
• Soylu, K. (2014). Genel muhasebe (Gözden geçirilmiş 5. Baskı b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sözüer, A. (2022). Türkiye'de İhracat Teşvikleri Üzerine Bir Literatür İncelemesi. H. A. Kutlu, M. İ. Çubukcu, A. F. Aydemir, & E. Karabacak (Dü) içinde, Uluslararası Ticaret ve Lojistikte Güncel Yaklaşımlar ve Değerlendirmeler. İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.
• Sumiyati, E. E. (2020). Factors Affecting Manufacturing Exports. Journal of Economics, Business and Accountancy Ventura, 23(2), 254-266. [CrossRef]
• Tarı, R. (2015). Ekonometri (11 b.). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Topuz, Y. V., & Akşit, N. (2013). The Effect of Marketing Expenses on Stock Returns: The Case of ISE Food Industry. Anadolu University Journal of Social Sciences, 13(1), 53-60.
• Turaboğlu, T. T., & Timur, E. (2018). İşletmelerde Kârlılığı Etkileyen Faktörler: BİST Kurumsal Yönetim Endeksindeki Firmalara İlişkin Bir Uygulama. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 3(2), 135-157. [CrossRef]
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023, 8 15). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK): https://www.tuik.gov.tr/ adresinden alındı
• Upadhyay, P., & Ghosh Roy, S. (2016). Impact of exchange rate movement and macro-economic factors on exports of software and services from India. Benchmarking: An International Journal,, 23(5), 1193-1206. [CrossRef]
• Wati, Y., Saragih, F. M., Yusrizal, Y., Welly, Y., & Putri, D. E. (2023). Corporate Social Responsibility, Corporate Governance, Firm Size and Financial Performance of Companies in Indonesia. Jurnal Ecogen, 6(2), 177-191. [CrossRef]
• White, H. (1980). A Heteroskedasticity-Consistent Covariance Matrix Estimator and a Direct Test for Heteroskedasticity. Econometrica, 48(4), 817-838.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. (Genişletilmiş 3. Baskı b.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Zou, S., & Stan, S. (1998). The determinants of export performance: a review of the empirical literature between 1987 and 1997.  International marketing review, 15(5), 333-356.