Türkiye’nin Deniz Yoluyla Uluslararası Ticareti ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Year 2023, , 22 - 29, 01.06.2023

Elif Meryem Yurdakul

https://doi.org/10.52998/trjmms.1205937

Cited By: 2

Abstract

Türkiye’de ve dünyada uluslararası taşımacılık modları arasında en fazla tercih edilen taşıma modu, denizyolu taşımacılığıdır. Dünya ticaretinin önemli bir kısmı deniz yoluyla yapılmaktadır. Deniz yolunun diğer taşıma modlarına göre daha fazla tercih edilmesinin nedeni; düşük maliyetli olması ve büyük miktarda malların kolay taşınmasıdır. Ayrıca deniz yoluyla taşınan malzemeler hem üretim hem de nihai kullanım ürünlerini kapsamaktadır. Maliyet avantajı nedeniyle tercih edilen deniz yolu taşımacılığının uluslararası ticarette kullanılması, ekonomik büyüme üzerinde de etkilidir. Çalışmada Türkiye’de deniz yoluyla gerçekleşen ihracat ve ithalatın ekonomik büyüme ile olan ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla ARDL sınır testi uygulanmıştır. Türkiye için 2013-2021 yılları arasındaki verilerinden hareketle ekonomik büyüme, deniz yoluyla ihracat, deniz yoluyla ithalat arasında uzun dönemli ilişki tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre deniz yoluyla ihracat ile ekonomik büyüme arasında pozitif, denizyoluyla ithalat ile ekonomik büyüme arasında ise negatif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Kısa dönem katsayılarının uzun dönem katsayıları ile tutarlı olduğu gözlemlenmiştir. Türkiye ekonomisi için test edilen modelde, uzun dönemde uluslararası ticaretin denizyoluyla taşınmasının ekonomik büyüme üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Deniz Yoluyla Ticaret, Uluslararası Ticaret, ARDL Sınır Testi, Ekonomik Büyüme

Turkey's International Trade by Sea and the Relationship with Economic Growth

Abstract

The most preferred mode of transportation among the international transportation modes in Turkey and in the world is maritime transportation. A significant part of world trade is carried out by sea. The reason why the sea route is preferred more than other transportation modes; low cost and easy transportation of large quantities of goods. In addition, materials transported by sea include both production and end-use products. The use of maritime transport, which is preferred due to its cost advantage, in international trade, is also effective on economic growth. In this study, the relationship between seaborne exports and imports and economic growth in Turkey has been examined. For this purpose, ARDL limit test was applied. Based on the data for Turkey between the years 2013-2021, a long-term relationship has been determined between economic growth, export by sea, and import by sea. According to the results obtained, a positive relationship was found between export by sea and economic growth, and a negative relationship between import by sea and economic growth. In the model tested for the Turkish economy, it was concluded that the long-term transport of international trade by sea has an effect on economic growth.

Keywords

Trade by Sea, International Trade, ARDL Boundary Test, Economic Growth

References

• Acaravcı, A., Akyol, M., (2017). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi 3(1): 17-33. doi: 10.20979/ueyd.303595.
• Akcan, A., Metin, İ., (2018). Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Turkish Studies (Elektronik) 13(14): 1-14. doi: 10.7827/TurkishStudies.13138.
• Akkaş, İ., Öztürk, M., (2016). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9(42): 1329-1337.
• Ataklı Yavuz, R., Karakaş, B.B., (2021). 1980 sonrası Türk dış ticaret politikası ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ekonometrik bir analiz. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2(1): 1-15.
• Aytaç, A., (2017). Ekonomik büyüme – ihracat ilişkisi: 2001-2016 Türkiye örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 6(4): 214-222.
• Balkanlı, A.O., (2019). İthalattan ihracata, dış ticaret ekonomik büyüme ilişkisi: kuramsal çerçeve ve Türkiye uygulaması (2006Q1-2018Q3). TESAM Akademi Dergisi 6: 11-39, doi: 10.30626/tesamakademi.546665.
• Çamurdan, B., (2013). Türkiye’de 1999-2013 dönemi için ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Social Sciences 8(4): 183-195, doi: 10.12739/NWSA.2013.8.4.3C0117.
• Doğan, Ö., (2020). T.C. Merkez Bankası sektör bilançoları üzerinden deniz yolu yük taşımacılığının finansal performans analizi. Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences, 6(2): 191-206.
• Dereli, D.D., (2018). Türkiye'de dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi (1969-2016). Journal of Management and Economics Research 16(3): 279-289, doi: 10.11611/yead.449502.
• Ener, M., Karanfil, M., Yıldırım, E., (2015). Ekonomik büyüme, beşerî sermaye ve ihracat arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 10(2): 71-83.
• Hüseyni, İ., Çakmak E., (2016). Türkiye'de ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: eş-bütünleşme ve nedensellik analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 30(4): 831- 844.
• Karabulut, Ş., (2018). Türkiye’de dış ticaret ve milli gelir ilişkisinin ampirik analizi (1970-2016). Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı: 425-442, doi: 10.18092/ulikidince.424494.
• Kızıldere, C., (2020). Dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneğinde bir nedensellik analizi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 45: 318-331, doi: 10.17498/kdeniz.679869.
• Korkmaz, O., (2012). Türkiye'de gemi taşımacılığının bazı ekonomik göstergelere etkisi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3(2): 97-109.
• Narayan, P.K., Narayan, S., (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji İn A cointegration framework. Economic Modelling 22: 423-438, doi: 10.1016/j.econmod.2004.06.004.
• Oğul, B., (2021). Küreselleşme sürecinde dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5(2): 65-73.
• Osadume, R., Uzoma, C., (2020). Maritime trade and economic development: a granger causality and bound test approach. LOGI – Scientific Journal on Transport and Logistics 11: 23-32, doi:10.2478/logi-2020-0012.
• Özbalcı, S., (2015). Türkiye, dış ticaret ve büyüme ilişkisi. Bartın Üniversitesi Çeşm-i Cihan Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E- Dergisi 2(2): 88-100.
• Özer, M., Canbay, Ş., Kırca, M., (2021). The impact of container transport on economic growth in Turkey: An ARDL bounds testing approach. Research in Transportation Economics 88(101002): 1-10, doi: 10.1016/j.retrec.2020.101002.
• Pata, U.K., (2017). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkileri: Toda-Yamamoto nedensellik analizi (1971-2014). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 31(1): 119-134.
• Pesaran, M.H., Shin, Y. (1999). “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, Econometrics and Economic Theory in The 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Ed. / Steinar Strom. Cambridge: Cambridge University Press”, pp. 371-413.
• Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R.J., (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationship. Journal of Applied Econometrics 16(3): 289-326, doi: 10.1002/jae.616.
• Şahin, D., Durmuş, S., (2018). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisinin analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11(60): 1114-1122.
• Tarı, R., (2015). Ekonometri, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Tunalı, H., Akarçay, N., (2018). Deniz taşımacılığı ile sanayi üretimi ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi 3(6): 111-122. doi:10.25204/iktisad.406183.
• Usta, G., Sarı, A., (2021). Denizyolu ticareti, ekonomik büyüme ve dış ticaret haddi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye için ARDL yaklaşımı. Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2(1): 31-44.
• UTİKAD, (2021). Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği, Lojistik Sektör Raporu.
• Yenisu, E., (2019). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Gaziantep University Journal of Social Sciences 18(3): 1175-1193, doi:10.21547/jss.418935.
• Yıldız Contuk, F., (2021). Covid -19'un Borsa İstanbul üzerindeki Etkisi: Bir ARDL sınır testi modeli. Muhasebe ve Finansman Dergisi 89: 101-112, doi: 10.25095/mufad.852088.
• Yurdakul, F., Aydın, M., (2018). Ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 18. EYİ Özel Sayısı 23-36, doi:10.18092/ulikidince.361870.