Merkez Karacaören Köyünden (Hadriani) Bir Mezar Steli

Year 2024, Volume: 14 Issue: 27, 281 - 295, 31.01.2024

Yaşar Arlı

https://doi.org/10.33207/trkede.1355565

Abstract

Sivil bir yurttaş tarafından Burdur Müzesi’ne kazandırılan iyi durumdaki mezar steli, müzenin bahçesinde korunmaktadır. İlin merkez ilçesine bağlı Karacaören köyünden ele geçirilen stel, Hadriani’deki seyyah bir atölyede yontulmuş olmalıdır. Alt kısmı düz, üst kısmı ise üçgen kesilen mezar stelinin sahnesinde ayakta duran kadın ve erkek figürüne yer verilmiştir. Her iki figür de “Dioskurides” tipindedir. Roma İmparatorluk döneminin erkek figürlerinde oldukça yaygın görülen bu tip, kadın figürlerinde de tercih edilmiştir. Figürlerin duruşuyla birlikte dirsekten bükülen sağ kolun, himationdan oluşturulan bir askı içerisine alınmasıyla birlikte vücuda bitişik sol kolun hafifçe dirsekten bükülerek aşağıya doğru uzatılması ve himatonun ucundan tutması, bu tipin en belirgin özelliklerindendir. Bu tip ayrıca erkek figürünün ve ailesinin statüsünü temsil etmektedir. Oldukça basit görünümüyle Roma İmparatorluk dönemine tarihlendirilen mezar steline, erkek ve kadın figüründeki stilistik değerlendirmeler neticesinde bir dönem önerisi yapılmıştır. Erkek figüründeki saç stili, I. tipteki Traianus portresindekilerle benzerdir. Kadın portresindeki saç modası ise Hadrianus’un (MS 117-138) eşi Vibia Sabina’nın “Ceres” tipindeki portresindekilerle benzerlik içerisindedir. Bu saç stili/modasının yanı sıra figürlerdeki diğer üslup özellikleri de Traianus (MS 98-117) döneminin üslup özelliklerini yansıtır. Gerçekleştirilen irdelemeler sonucunda da mezar steli, Geç Traianus-Erken Hadrianus dönemine verilmiştir.

Keywords

Mezar steli, Burdur Müzesi, Karacaören köyü, "Dioscurides" tipi, Geç Traianus-Erken Hadrianus dönemi

Thanks

Mezar stelinin çalışılmasına izin veren Burdur Müze Müdürlüğü’ne ve taş eserler sorumlusu Sayın Evren ŞAHİN’e teşekkür ederim.

A TOMB STELE FROM THE CENTRAL KARACAOREN VİLLAGE (HADRIANI)

Abstract

The tomb stele in good condition, which was acquired to the Burdur Museum by a citizen, is preserved in the garden of the museum. The stele from Karacaören village of the central district of the province must have been carved in an itinerant workshop in Hadriani. The tomb stele, which has a flat lower part and a triangular upper part, features a standing man and a woman in the scene. Both figures are of the “Dioscurides” type. This type, which is quite common in the man figures of the Roman Imperial period, is also preferred for the woman figures. The most distinctive features of this type are that the right arm, bent at the elbow with the posture of the figures, is enclosed in a sling formed from the himation, while the left arm adjacent to the body is slightly bent at the elbow and extended downwards, holding the end of the himation. This type also represents the status of the man figure and his family. The tomb stele, which is dated to the Roman Imperial period with its rather simple appearance, has been suggested a period based on the stylistic evaluations of the man and woman figures. The hairstyle of the man figure is similar to that of the portrait of Traianus in type I. The hair fashion in the woman portrait is similar to that in the “Ceres” type portrait of Vibia Sabina, the wife of Hadrianus (117-138 AD). In addition to this hairstyle/fashion, other stylistic features of the figures reflect the stylistic characteristics of the Traianus (98-117 AD) period. As a result of the analyzes, the tomb stele was dated to the Late Traianus-Early Hadrianus period.

Keywords

Tomb stele, Burdur Museum, Karacaören village, "Dioscurides" type, Late Traianus-Early Hadrianus period.

References

• ARLI, Yaşar (2022), “Burdur Müzesi’nden Erkek Portresi”, IBAD Journal of Social Sciences, 13, 599-607. https://www.10.21733/ibad.1190355.
• ATALAY, Süleyman (2012), Side Müzesi’nden Bir Grup Mezar Steli, Master’s Thesis, Akdeniz University, Antalya.
• BAĞLIBEL, Serdar (2018), Burdur Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Adak ve Mezar Steli, Master’s Thesis, Selçuk University, Konya.
• BIEBER, Margarete (1959), “Roman Men in Greek Chimation”, PAPhs, 103, 374-417.
• BOATWRIGHT, Mary T. (1991), “The Imperial Women of The Early Second Century A.C”, The American Journal of Philology, 112.4, 513-540. https://doi.org/10.2307/294932.
• ÇALIK, Çağatay (2017), “Kuzeybatı Pisidia Bölgesi (Seleukeia, Apollonia, Tymandos ve Konana) Alınlıklı Mezar Stelleri”, SDU Faculty of Art and Sciences Journal of Social Sciences, 42, 45-65.
• ÇEKİLMEZ, Murat (2008), Tire Müzesi’nden Hellenistik ve Roma Dönemi Mezar Stelleri, Master’s Thesis, Aydın Adnan Menderes University, Aydın.
• ÇİMEN, Mustafa (2011), Lykaonia Bölgesi Süvari Betimlemeleri, Master’s Thesis, Selçuk University, Konya.
• DILLON, Sheila (2010), The Female Portrait Statue in the Greek World, Cambridge University Press, New York.
• DURUGÖNÜL, Serra (2021), Roma Devlet Kabartmalarında Propaganda ve ‘Sanat’, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara.
• ECKSTEIN, Felix and HERBERT, Beck (1973), Antike Plastik im Liebieghaus, Frankfurt am Main, Liebieghaus.
• ER, Yasemin (2012), Klasik Arkeoloji Sözlüğü, Phoenix, İstanbul.
• FIRATLI, Nezih (1965), “İstanbul’un Yunan ve Roma Mezar Stelleri”, Belleten, 29.114, 279-287.
• FITTSCHEN, Klaus and ZANKER, Paul (1985), Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom: Band I-Text, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein, West Germany.
• FITTSCHEN, Klaus and ZANKER, Paul (1985), Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom: Band I-Tafeln, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein, West Germany.
• JOHANSEN, K. Friis (1951), The Attic Grave-Reliefs of The Classical Period, Ejnar Munksgaard, Copenhagen. KLEINER, Diana E. E. (1992), Roman Sculpture, Yale University Press, New Haven.
• LEWERENTZ, Annette (1993), Stehende Maenliche Gewanstatuen im Hellenismus, ein Beitrag zur Stilgeschichte und Ikonologie Hellenistischer Plastik, Schriftenreihe Antiquates Band 5, Verlag Dr. Kovac, Hamburg.
• LINFERT, Andreas (1976), Kunstzentren Hellenistischer Zeit: Studien an Weiblichen Gewandstatuen, Steiner, Wiesbaden.
• LOCHMAN, Tomas (2003), Studien zu Kaiserzeitlichen Grab-und Votifreliefs aus Phrygien, Skulpturhalle Basel, Basel.
• MALAY, Hasan (1987), Epigrafi (Yazıtbilim), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• MERAL, Korkmaz (2016), “Yunan ve Roma Mezar Stellerinin Gelişimi”, ATAUNİ GSED, 37, 144-160.
• NEUMANN, Gerhard (1979), Probleme des Griechischen Weihreliefs, Verlag Ernst Wasmuth, Tübingen.
• ÖZCAN, Fikret (2014), “Isparta Müzesi’nden Yerel Stilde Bazı Roma Dönemi Mezar Stelleri”, SDU Faculty of Art and Sciences Journal of Social Sciences, 32, 143-154.
• ÖZGAN, Ramazan (2013), Roma Portre Sanatı II, Ege Yayınları, İstanbul.
• ÖZKAN, S. Tuğçem (2020), Tire Müzesi’nde Korunan Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemine Ait Bir Grup Mezar Steli, Master’s Thesis, Aydın Adnan Menderes University, Aydın.
• PFUHL, Ernst and MOBIUS Hans (1977), Die Ostgriechischen Grabreliefs. Text und Tafel Band I, Verlag Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
• ROCHE, Paul A. (2002), “The Public Image of Trajan’s Family”, Classical Philology, 97.1, 41-60. https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/ 449566.
• SALTUK, Secda (1997), Arkeoloji Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• SARAÇOĞLU, Aslı (1997), Antakya Yöresi Mezar Stelleri, Doctorate Thesis, Atatürk University, Erzurum.
• SONKAYA, A. Kasım (2019), Lydia Bölgesi Hellenistik Dönem Mezar Stelleri, Doctorate Thesis, Ankara University, Ankara.
• ŞAHİN, Mustafa (2000), Miletopolis Kökenli Figürlü Mezar Stelleri ve Adak Levhaları, TTK, Ankara.
• TEPEBAŞ, Ulus and CANLI, Handegül (2020), “Mersin Müzesi’nden Hellenistik Dönem’e Ait Bir Mezar Steli”, Seleucia Olba Excavation Series, 10, 185-200.
• YAYLALI, Abdullah (1979), Hellenistik Devir İzmir Mezar Stelleri, Associate Professorship Thesis, Atatürk University, Erzurum.
• YILDIRIM, Ayşe (2016), Bandırma Arkeoloji Müzesi’ndeki Mezar Stelleri, Master’s Thesis, Atatürk University, Erzurum.
• WAELKENS, Marc (1977), “Phrygian Votive and Tombstones as Sources of the Social and Economic Life in Roman Antiquity”, Ancient Society, 8, 277-325.
• WEGNER, Max (1956), Das Römische Herrscherbild: Hadrian (Plotina. Marciana. Matidia. Sabina), Verlag Gebr. Mann, Berlin.
• WEST, Robert (1941), Römische Porträt-Plastik II, F. Bruckmann K. G., Münih.