ÇOCUKLARIN (60-72 AYLIK) SOSYAL PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ İLE SOSYAL YETKİNLİK VE DAVRANIŞ DURUMLARI ARASINDAKİ İLŞİKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 345 - 361, 14.08.2016

Kevser Tozduman Yaralı , Hurşide Kübra Özkan

Öz

Çalışmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden çocukların sosyal problem çözme becerileri ile sosyal yetkinlik, kızgınlık-saldırganlık ve anksiyete-içe dönüklük davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemini Kırklareli il Merkez’inde okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 ay aralığında olan toplam 105 çocuk (45 kız, 60 erkek) oluşturmuştur. Bu araştırmada verileri toplamak için Wally Sosyal Problem Çözme Ölçeği (Wally Social Problem Solving Test) ve Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme Ölçeği-SYDD (Social Competence and Behaviour Evaluation Scale-30-SCBE kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, değişkenlerin normal dağılımdan gelme durumları araştırılırken birim sayıları nedeniyle ShapiroWilk’s’ den yararlanılmıştır. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değişkenlerin normal dağılımdan gelmesi durumunda Mann Whitney U Testinden yararlanılmıştır. Normal dağılımdan gelmeyen değişkenler arasındaki ilişkiler incelenirken Spearman’s Korelasyon Katsayısından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların sosyal problem çözme becerisi arttıkça sosyal yetkinliğinin arttığı, kızgınlık-saldırganlık davranışlarının ise azaldığı bulunmuştur. Ayrıca sosyal problem çözme becerisi ve sosyal yetkinlik puanlarının cinsiyete göre farklılaştığı bulunmuştur; kızların sosyal problem çözme ve sosyal yetkinlik davranışlarında daha yüksek puanlar aldıkları ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, kızgınlık-saldırganlık ve anksiyete-içe dönüklük davranışlarında ise cinsiyete göre bir farklılık bulunmamıştır.

Kaynakça

• ARI, M., & YABAN, E. H. (2012). 9-11 yaşındaki çocukların sosyal problem çözme becerilerindecinsiyet ve yaş farklılıkları. Eğitim ve Bilim, 37(164), 188-203.
• BEE, H., & BOYD, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs.
• BERK, L. E. (2013). Bebekler ve çocuklar: Doğum öncesinden orta çocukluğa (N. Işıkoğlu Erdoğan, Çev.). Ankara: Nobel Yayın.
• BERK, L. E. (2013b). Çocuk gelişimi. (B. Onur, Dü., & A. Dönmez, Çev.) Ankara: İmge.
• BIERMAN, K. L., COIE, J., DODGE, K., GREENBERG, M., LOCHMAN, J., MCMOHAN, R., & PİNDERHUGHES, E. (2013). School outcomes of aggressive-disruptive children: prediction from kindergarten risk factors and ımpact of the fast track prevention program. Aggressive Behavior, 39(2), 114-130.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., & DEMİREL, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• CHEN, D. W., FEIN, G. G., KILLEN, M., & TAM, H. P. (2001). Peer conflicts of preschool children: ıssues, resolution, incidende and age-related patterns. Early Education and Development, 12, 523-544.
• CRESWELL, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları: Araştırma deseni (Selçuk Beşir Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
• CRICK, N. R., & DODGE, K. A. (1994). A review and reformulation of social informationprocessing mechanism in children’s in social adjustment. Pschological Bulletin, 115,74-101.
• ÇETİN, F., BİLBAY, A. A., & KAYMAK, D. A. (2003). Araştırmadan uygulamaya çocuklar sosyal beceriler grup eğitimi. İstanbul: Epsilon.
• ÇORAPÇI, F., AKSAN, N., YALÇIN, D. A., & YAĞMURLU, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 3-14.
• DERELİ, E. (2008). Çocuklarda Sosyal Problem Çözme. Konya: Tablet.
• DERELİ, E. (2013). Çocuklar için Sosyal Problem Çözme Ölçeği’nin 6 yaş grubu için Türkiye uyarlaması ve okul öncesi davranış problemleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 479-498.
• DİNÇER, Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocuklarına kişiler arası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• DİNÇER, Ç., & GÜNEYSU, S. (1999). The effect of problem solving training on the categories used by children in solving their interpersonal problems with peers and mothers and permanence of this training. Poster paper presented at the 9th European Conference onQuality in Early Childhood Education, Helsinki, Finland.
• DRUGLI, M. B., LARSSON, B., & CLIFFORD, G. (2007). Changes in social competence in young children treated because of conduct problems as viewed by multiple informants. European
• ELIAS, M. J., & TOBIAS, S. E. (2005). Social problem solving. S. N. Elliott, & J. C. Wıtt (Ed.) içinde, Individualized supports for students with problem behaviors: Designing positivebehavior plans (s.3-26). New York: Guildford.
• FORGAN, J. W. (2003). Teaching problem solving through children's literature.U.S.A: Teacher Ideas press.
• GOODMAN, S. H., GRAVIT, G.W., KASLOW, N. J. (1995). Social problem solving: a moderator of the relation between negative life stress and depression symptoms in children. Journal of Abnormal Child Psychology, 23, 473-485.
• HAMARTA, S. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin sosyal problem çözme becerilerinin algılanan anne-baba tutumları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• LADD, G. W. (2000). The fourth R: relationships as risks and resources following children transition to school. American Educational Research Association Division E Newsletter, 19(1), 9-11.
• MACCOBY, E. E. (1998). The two sexes: Growing up apart, coming together. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• MAYEUX, L., & CILLESSEN, A. N. (2003). Development of social problem solving in early childhood: stability, change, and associations with social competence. Journal Of GeneticPsychology, 164(2), 153.
• MERRELL, K. W. (1995). An investigation of the relationship between social skill and internaziling problem in early childhood: construct validity of the preschool and kindergarten behavior scales. Journal of Psychoeducational Assesment, 13(3), 230-240.
• MIZE, J., & COX, R. A. (1990). Social knowledge and social competence: Number and quality of strategies as predictors of peer behaviors. Journal of Genetic Psychology, 151, 117-127.
• NEZU, A. M., D'ZURILLA, T., & NEZU, C. M. (2012). Problem-solving therapy: A treatment manual. New York: Springer Pub. Co.
• KELTİKANGAS-JÄRVİNEN, L., & PAKASLAHTI, L. (1999). Development of social problem-solving strategies and changes in aggressive behavior: A 7-year follow-up from childhood to lateadolescence. Aggressive Behavior, 25(4), 269-279.
• OKTAY, A. (2000). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon.
• OWENS, E. B., & SHAW, D. S. (2003). Predicting growth curves of externalizing behavior across the preschool years. Journal of Abnormal Child Psychology, 31(6), 575-90.
• ÖZBEY, S., & ALİSİNANOĞLU, F. (2009). A study on problem behavior of 60-72 months children who attending public early childhood education ınstitution. The Journal of International Social Research, 2(6), 493-517.
• REID, M. J., WEBSTER-STRATTON, C., & HAMMOND, M. (2007). Enhancing a classroom social competence and problem solving curriculum by offering parent training to families of moderate- to high-risk elementary school children. Journal of Clinical Child andAdolescent Psychology, 36(4), 605-620.
• SPENCE, S. H. (2003). Social skills training with children and young people: Theory, evidence and practice. Child and Adolescent Mental Health, 8(2), 84-96.
• TRAWICK-SMITH, J. (2014). Erken çocukluk döneminde gelişim (B. Akman, Çev. Ed.).Ankara: Nobel Yayın.
• STACKS, A. & GOFF, J. (2006). Family correlates of internalizing and externalizing behavior among boys and girls enrolled in Head Start. Early Child Development and Care, 176 (1), 67-85.
• YABAN, H. & YÜKSELEN, A. (2007). Korunmaya muhtaç yedi–on bir yaş grubundaki çocukların sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. Toplumsal ve Sosyal Hizmet, 18(1), 49-67.
• YILMAZ, E. & TEPELİ, K. (2013). 60-72 Aylık Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Duyguları Anlama Becerileri Açısından İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(2), 117-130.
• WALKER, S., IRVING, K. & BERTHELSEN, D. (2002). Gender influences on preschool children’s social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209.
• WEBSTER-STRATTON, C., & LINDSAY, D. W. (1999). Social competence and early-onset conduct problems: Issues in assessment. Journal of Child Clinical Psychology, 28, 25-93.