MEŞRUTİYET DÖNEMİ DÜŞÜNCE AKIMLARI VE GÜNÜMÜZE YANSIMALARI

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 413 - 424, 18.08.2019

Ünal Acar

Öz

19.yy ortaları ve 20.yy başında Osmanlı Devletini bulunduğu zor konumdan
kurtarmak ve batılı devletlerin baskısını hafifletmek için bir takım düşünceler
tartışılmaya başlandı. Çökmekte olan Osmanlı İmparatorluğunu kurtarmak için
1876 yılında I. Meşrutiyet, 1908 yılında ise II. Meşrutiyet ilan edildi.
Meşrutiyet dönemi sürecinde Osmanlı Devletinin çöküşünü önlemek için mücadele
eden kadronun çok önemli bir bölümü, Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında da
önemli görevler almışlardır.

 

Bu kadroların ülkenin kurtulması adına ürettikleri düşüncelerin bazıları
fikir akımı olarak tarihimize mal oldu. Taraftarlarının zaman zaman birbiriyle
sert bir şekilde tartıştığı ve mücadele ettiği bu düşünce akımlarının
yansımaları günümüze kadar sürmüştür. Batılılaşma, Osmanlıcılık, İslamcılık,
Türkçülük başlığı altında toplanan bu düşünce akımlarını inceleyen birçok
araştırma ve inceleme yayınlandı. Bu incelemelerin bazıları günümüz şartlarına
göre yorumlandı. Ancak bu düşünce akımlarını günümüz şartlarına göre değil
devrinin şartları içerisinde değerlendirmek gerekir. Bu çalışmada da tarihi
süreç dikkate alınarak meşrutiyet dönemi düşünce akımları ve günümüze
yansımaları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Genç Türkler, Düşünce, Yenilik

Kaynakça

• Berkes, N. (2002). Türkiye’de Çağdaşlaşma İstanbul:YKY Çavdar, T.(2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1954’den Günümüze.. Ankara: İmge Kitabevi.Demirel, S. (2003). Türkiye’nin Sorunlarına Çözüm Konferansı 5. Ankara: Türk İdareciler Derneği Eroğlu, H. (1987). Atatürk ve Milli Eğemenlik. Ankara: Atam Yayınları. Eroğul, C. (2003). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. Ankara: İmge Kitabevi Shaw, E. K ve Shaw, S. J. (2016).Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye. C.II, (Çev.), Mehmet Harmancı. İstanbul:E Yayınları. Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i Hümayun. (Çev.), Pelin Siral. İstanbul: İletişim Yayınları.Gökalp, Z. (1966). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Varlık Yayınları.Hanioğlu, M. Ş. (1981). Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi İstanbul: Üçdal Neşriyat.Hanioğlu, M.Ş. (1985). Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türkler 1889-1902. İstanbul: İletişim Yayınları.Hanioğlu, Ş. (1985). Osmanlıcılık Tanzimat’tan Cumhuriyete. Türkiye Ansiklopedisi, Cilt:5, İstanbul: İletişim Yayınları, s.1389-1393.).Kafadar, O. (1997). Türk Eğitim Düşüncesinde Batılılaşma. Ankara: Vadi Yayınları.Kara, İ. (2002). İslam Düşüncesinde Paradigma Değişimi Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası, Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi C.I, İstanbul: İletişim Yayınları. Kaya, S. (2015). Türkiye’nin Dönüşümü. İstanbul:Pınar Yayıncılık. Koçak C. (2001). Osmanlı Türk Siyasi Geleneğinde Modern Bir Toplum Yaratma Projesi Olarak Anayasanın Keşfi: Yeni Osmanlılar ve Birinci Meşrutiyet", Cumhuriyet'e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet'in Birikimi. İstanbul: İletişim Yayınları. Köseoğlu, N. (2003). Türk Milliyetçiliği İdeolojisinin Doğuşu ve Özellikleri, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. C. IV. İstanbul: İletişim Yayınları. Mardin, Ş. (1983). İslamcılık. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt:7. İstanbul: İletişim Yayınları. Oktay, C. (1989). Yönetimde Siyasallaşma Üzerine Bir Not. İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, Vakur Varsan'a Armağan Özel Sayısı, yıl: 6, sayı: 1-3, s. 189 – 192. Ramsaur. E. E. (2004). Jöntürkler/1908 İhtilalinin Doğuşu. (Çev.), Metin Önal Mengüşoğlu. İstanbul: Pınar Yayınları.Sefa P. (1996). Türk İnkılabına Bakışlar. Ankara: Atam Yayınları Şaylan, G. (2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi. Ankara: İmge Kitabevi.Tunaya, T. Z. (2010). Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.Turhan, M. (2002). Kültür Değişmeleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları.Ülken, H. Z. (1994). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul:Ülke Yayınları. Zürcher, E.J. (1996). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. (Çev.), Yasemin Saner Gönen. İstanbul: İletişim Yayınları.