ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI VE ÜST BİLİŞSEL OKUMA FARKINDALIKLARI

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 437 - 450, 18.08.2019

H. Şenay Şen

Öz

Öğrencilerin öğrenme sürecinde okuduklarını anlama çabaları, tercih
ettikleri öğrenme yaklaşımları, öğrenme motivasyonları, kendilerine olan güven
ve inançları, doğru stratejilere sahip olup olmadıkları, üst bilişsel okuma
farkındalıkları gibi unsurlar başarı performansını etkilemektedir. 2016-2017
Eğitim-Öğretim yılı, bahar döneminde yürütülen araştırma, Ankara’da bir devlet
üniversitesinde, eğitim fakültesinin farklı bölümlerinde okuyan öğretmen
adayları ile yürütülmüştür. Araştırma verileri, Ders Çalışma Yaklaşımları
Ölçeği ve Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği ile kişisel bilgiler formu birlikte
kullanılarak toplanmıştır. Kruskal Wallis ve Bonferroni düzeltmeli Mann Whitney testleri
ile Pearson Korelasyon testi ve Spearman Korelasyon testleri yapılmıştır.
Araştırma bulgularına göre; öğretmen adaylarının çoğunluğunu kadın adaylar oluşturmaktadır.
Öğrencilerin akademik başarısı iyi düzeydedir. Öğrencilerin bölümlere göre
stratejileri kullanma açısından aralarında bir farklılık yoktur. Öğrencilerin
derin öğrenme yaklaşımı ve analitik stratejileri kullanma puan sıra
ortalamaları yüksektir. Akademik başarısı çok iyi olanların derin motivasyon,
derin strateji ve derin yaklaşım puan ortalamaları yüksektir. Kadınlar,
pragmatik stratejileri erkeklere göre daha fazla kullanmaktadırlar. Ayrıca
akademik başarısı çok iyi olanların pragmatik stratejiler puan ortalamaları da
yüksektir. Analitik ve pragmatik stratejiler ile yüzeysel strateji arasında
ilişki yoktur. Fakat analitik stratejiler ile derin motivasyon, derin yaklaşım
arasında pozitif yönlü orta bir ilişki vardır. Diğer yandan, pragmatik
stratejiler ile derin motivasyon, derin strateji ve derin yaklaşım arasında da
pozitif yönlü orta bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme yaklaşımları

Kaynakça

• Altunkaya, H.ve Sülükçü Y.(2018). 7.Sınıf Öğrencilerinin Okuma Stratejileri Üstbilişsel farkındalık Düzeyleri ile Okuduğunu Anlama Becerileri Arasındaki İlişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim dergisi, 7(4), 2502-2517
• Altun, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Ders Çalışma Yaklaşımlarının Üniversite Türüne, Öğrenim Görülen Alana ve Cinsiyete Göre İncelenmesi. Journal of Research in Education and Teaching, 2 (3), 50-56.
• Ashman, A. F., Conway, R.N.F. (1993). Using Cognitive Methots in The Classroom. London: New York: Routledge.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Elementary Education Online. 9(2). 679-693
• Beyaztaş, D.İ., ve Şahin, S.G. (2017). Öğrenme Yaklaşımları ile Öğrenmen Stratejilerini Kullanma Kalitesi Arasındaki İlişkilerin Modellenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50 (2), 59-78
• Crosss, David R., Paris, Scott G. (1988). Developmental and Instructional Analyses of Children’s Metacognition and Reading Comprehension. Journal of Educational Psychology. 80 (2).131-142
• Çeçen, M.A, Alver, M. (2011). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Okuma Stratejilerini Kullanma Düzeyleri (Giresun Üniversitesi Örneği). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5).39
• Çöğmen, S. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejileri. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Aydın.
• Çöğmen, S. ve Saracaloğlu, S. (2010). Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28. 91-99
• Dilci,T. ve Babacan T. (2011). Sınıf Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Okuma Stratejileri ile Çoklu Zekâ Alanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,Özel Sayı. 12(3). 47-64
• Dirkes, M. Ann. (1985). Metacognition: Students in Charge of Their Thinking. Journal Of Roeper Review. 8 (2). 96-100
• Ekinci, N. (2009). Universite Oğrencilerinin Oğrenme Yaklaşımları. Eğitim ve Bilim. 34 (151). 74-88
• Ellez, A.M. ve Sezgin, G. (2002). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16 - 18 Eylül, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi. Ankara
• Flavell, John H. (1979). Metacognitive and Cognitive Monitoring: A New Area of Cognitive-Development Inquiry. American Psychologist. 34(10). 906-911
• Garner, R.(1987). Metacognition and Reading Comprehension. Norwood, NJ: Ablex Publishing.
• Kabaran, G.G., Altıntaş, S., Kabaran, H., Sidekli, S. (2016). Analitik ve Holistik Düşünen Sınıf Öğretmeni Adaylarının Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18(1). 37-57
• Kana,F.(2014). Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Okuma Stratejileri farkındalık Düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1),100-120
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Karatay,H. (2011).Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Ölçeği. Abant İzzet baysal Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Journal of Social Sciences.19 (2). 58-80
• Kuzu, S. ve diğ.(2014). Eğitim fakültesi Öğrencilerinin Öğrenme Stratejilerinin Belirlenerek Bölümlere Göre Karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt:3 (2),s:257-264
• Kır, M. (2015). Farklı Öğrenme Yaklaşımlarına Sahip Öğretmen Adaylarının Öz Düzenlemeli Öğrenmelerinin Geliştirilmesinde Portfolyo Kullanımının Etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi A.B.D. Biyoloji Eğitimi Bilim Dalı Dr. Tezi. Trabzon
• Lerner, J. (2000). Learning Disabilities, Theories, Diognosis and Teaching Strategies. (8th Ed.) Houghton Mifflin Company Boston New York. 211-221
• Orhan,E.O.ve Ok A.(2014). Öğretmenlik Programlarını Kimler Tercih Ediyor? Adayların Giriş Özellikleri ve Öğretmenliğe Yönelik Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi (H.Ü. Journal of Education), 29 (4),75-92
• Ozan, C. ve Çiftçi, M. ( 2013). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları Tercihleri ve Öğrenmeye İlişkin Algılarının İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Oğretim Dergisi / 3 (1). 55-66
• Paris, S. G., & Jacobs, J. E. (1984). The benefits of informed instruction for children's reading awareness and comprehension skills. Child Development, 55(6), 2083-2093.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitapevi (11. Baskı)
• Vaidya, S.R. (1999). Metacognitive Learning Strategies For Students with Leraning Disabilities. Education (Chula Vista,Calif). 120(1).186-195
• Yıldırım, A, Doğanay, A.,Türkoğlu, A. (2009). Okulda Başarı İçin Ders Çalışma ve Öğrenme Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları
• Yılmaz, M. B. ve Orhan, F. (2011). Ders Çalışma Yaklaşımı Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim. 36 (159). 69-83
• Wong, B. L. (1991). Learning About Learning Disabilities. Academic Press Inc. Boston. 231-258