OTOMOTİV SEKTÖRÜ ÜZERİNE ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİN TEST EDİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 1, 65 - 80, 05.04.2020

Fetullah Akın

Öz

ÖZ
Uluslararası iktisat literatüründe, dış ticaretin sebebi çok sayıda farklı teorilerle açıklanmaya çalışılmaktadır. Adam Smith ile başlayan, David Ricardo ile devam eden faktör yoğunluğu teoremi ile sonuca varılan klasik dış ticaret teorisi, ülkeler arasında faktör yoğunluklarına bağlı ortaya çıkan üretim maliyetlerine dayalı olarak dış ticaretin yapıldığını öne çıkarırken, diğer teoriler bunun dışındaki sebeplerle dış ticaretin yapıldığını ileri sürmektedirler. Klasik dış ticaret teorisi endüstriler arası ticareti ifade ederken, diğer teoriler endüstri içi ticaretin varlığını iddia etmektedirler. Bu araştırmada nispeten daha ileri teknoloji ürünü sayılan otomotiv sektöründe Türkiye’nin AB ile endüstri içi ticaretin ölçülmesidir. 2000-2016 dönemini kapsayan bu çalışma bulguları, otomotiv sektörünün önemli ölçüde endüstri içi ticarete dayalı yapıldığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

endüstri içi ticaret, , endüstriler arası ticaret, , faktör yoğunluğu teorisi, ölçek ekonomileri teoremi, üretim dönemleri teoremi, otomotiv sektörü

Kaynakça

• Abd–el–Rahman, Kamal. (1991) “Firm`s Competitive and National Comparative Advantages as Joint Determinants of Trade Composition Weltwirtschaftliches Archiv, 127 : ALTAY, H. ve A. ŞEN, (2009) “Türkiye’nin Avrupa Birliği (15) Pazarındaki Endüstri-İçi Ticaret Performansının Rakip Ülke Performanslarıyla Karşılaştırmalı Analizi: 1995-2007”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 25, s.127-140, 2009. Aturupane, Chonira, S. Djankov Ve B. Hoekman, (1999) “Horizontal and Vertical Intra-industry Trade between Eastern Europe and the European Union” Weltwirtschaftliches Archiv,135 (1): 62-81. Aydın, Ahmet.,(2006) “Türkiye Ekonomisinde Endüstri İçi Ticaretin Yapısı”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmalar Dergisi, Sayı: 9 Can, Muhlis.,(2011) “Türkiye’nin Bölge Ülkeleriyle Endüstri-İçi Ticaretinin Gelişimi: 1995-2009” T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2011. ÇALIŞKAN, Ö. (2010), “Türkiye-AB Ticaretinde Endüstri-İçi Ticaret Olgusu, 1990-2007”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 28, Sayı 2, s. 1-45, 2010. ÇEPNİ, E. ve N. KÖSE, “Intra-Industry Trade Patterns Of Turkey: A Panel Study”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, s. 13-28, 2003. Dağlı, G. Kılıç, D. (2009) “Türkiye İmalat Sanayinin Endüstri-içi Ticaret Profili”. https://www.academia.edu/1633990/T%C3%BCrkiye_%C4%B0malat_Sanayinin_End%C3%BCstri-i%C3%A7i_Ticaret_Profili Deviren Vatansever, N. Ve M. Karataş, (2007),“Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasındaki Endüstri-İçi Ticaret”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt 22, Sayı 250, s. 16-32, 2007. Deviren Vatansever, N., (2004), “Türkiye ile Avrupa Birliği Ülkeleri Arasındaki Sınai Ürünleri Endüstri-İçi Ticareti”, İktisat İşletme ve Finans, Yıl 19, Sayı 222, s. 107-127, 2004. Eşsiz, F. (2001) Endüstri İçi Ticaret Teorisi Kapsamında Türkiye Otomotiv Sektörünün Değerlendirilmesi, basılmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ERÜN, G., “ Türkiye ile AB, Gıda ve Canlı Hayvan Sektörü Dış Ticaretinde Endüstri İçi Ticaret Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s. 71-78, 2010 Greenaway, David ve C. MILNER, (1987), “Intra–industry Trade : Current Perspectives and Unserolved Issues”, Weltwirtschaftliches Archiv, 123(1) : Greenaway, David. (1983), “Intra–İndustry And Inter–İndustry Trade İn Switzerland 1965-1977”, Weltwirtschaftliches Archiv,119(1) :109 –121. Greenaway, David Ve C.R. Mılner (1983) “On The Measurement Of Intra–İndustry Trade”, The Economic Journal, 93 : 900–908. Grubel, Herbert G. ve P. J. Lloyd (1970) “The Emprical Measurement of Intra-industry Trade”. Economic Record, 47: 494-517. Grubel, Herbert G. Ve P. J. Lloyd (1975) Intra–industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products. London: Macmillan (ve New York: JohnWiley & Sons). HELPMAN, E. ve P. R. KRUGMAN (1985) Market Structure and Foreign Trade: Increasing Return, Imperfect Competition and the International Economy. Cambridge Massachusettes: MIT Press. Karbuz,F. Silahçı, A., Çalışkan, Ç.(2008) Otomotiv Sektör Raporu, İstanbul Ticaret Odası Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Şubesi KAYA, A. A. ve G.Aydanur ATIŞ, (2007) “Türkiye Kimya Endüstri İçi Ticaretinin Statik ve Dinamik Analizi: Avrupa Birliği Üye ve Aday Ülkeleri, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Çin”, Ege Akademik Bakış, Cilt 7, Sayı 1, s. 251- 291. KOÇYİĞİT, A. ve A. ŞEN,(2007) “The Extent of Intra-Industry Trade Between Turkey and The European Union: The Impact of Customs Union”, Journal of Economic and Social Research, Cilt 9, Sayı 2, s. 61-84. Lee, Young, Sun, (1989), “A Study of the Determinants of Intra–industry Trade: among the Pasific Basin Countries”, Weltwirtschaftliches Archiv, 125 : 346–358. Lundberg, Lars. (1982) “Intra–industry Trade”: the Case of Sweeden, Weltwirtschaftliches Archiv, 118 (2) : 302–316. Mılner, Chris. (1988) “Weighting Considerations in the Measurement and Modelling of Intra–industry Trade”, Applied Economics, 20(3) : 295-301. Nıroomand, Farhang, (1988), “Inter-versus Intra–industry Trade: A Note on U. S. Trends , 1963 – 1980”, Weltwirtschaftliches Archiv, 124: Posner, M. V. (1961), “International Trade and Technical Change”, Oxford Economics Papers, vol.13 no:3 ÖZDAMAR G., ALBENİ, M.,(2009) “Türkiye-AB Arasında Sermaye Ve Teknoloji Yoğun Ürünlerin Endüstri İçi Ticaret Düzeyinin Gelişimi” internet üzerinden ulaşılan bildiri, Pişkin, S., (2017), Otomotiv Sektörü Raporu, Türkiye Otomotiv Sanayii Rekabet Gücü ve Talep Dinamikleri Perspektifinde 2020 İç Pazar Beklentileri, Türkiye Sanayi Kalkınma Bankası, Şahin, İ., (2015), Otomotiv Sektörü, İktisadi Araştırmalar Bölümü, Türkiye İş Bankası, Haziran 2015 ŞİMŞEK, N., “Türkiye’nin Yatay ve Dikey Endüstri-İçi Dış Ticareti”, D.E.Ü İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, s. 43-62, 2005. TÜRKCAN, K.,(2005) “Determinants of Intra-Industry Trade in Final Goods and Intermediate Goods between Turkey and Selected OECD Countries”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı 1, s. 20-40, 2005 Ünsal, E. (2005), Uluslararası iktisat, imaj Yayıncılık Ankara Seyidoğlu, H. (2009), Uluslararası iktisat, Gizem Can Yayınları, İstanbul Vernon, R. (1966), “International Investment and International Trade in the Product Cycle”, Quarterly journal of economics, Yılmaz, Şiir, (1987), “Endüstri–içi ticaret kavramı üzerine bir deneme”, Gazi Üniversitesi İ. İ. B.F. Dergisi : 241 – 253.