OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUĞA SAHİP ANNELERİN ÇOCUKLARINA VERİLEN DESTEK EĞİTİM HİZMETLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2021, Volume: 3 Issue: 1, 44 - 69, 04.06.2021

Hakan Sarı , Canan Şentürk Barışık , Dilek Sarar Boyraz Şerif Ayşe Özdemir

Abstract

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB); özellikle dil gelişimi, sosyal iletişim ve sosyal etkileşimdeki yetersizlikler, sınırlı ilgi ve tekrarlayan davranışlar ile karakterize edilmektedir. Belirtileri erken çocukluk döneminde ortaya çıkan bu gelişimsel yetersizliğe sahip olan bireyler, otizmden etkilenme derecelerine göre hafiften çok yoğuna farklılık gösteren ve yaşam boyu süren destek hizmetlere ihtiyaç duyabilmektedirler. Tüm özel gereksinimli çocuklarda olduğu gibi OSB olan çocukların da eğitimlerinin sağlıklı ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi ebeveynlerinin katkısı ve katılımı ile olmaktadır. Ebeveynler eğitimin ayrılmaz bir parçası ve paydaşıdır. OSB’li çocuğa sahip ebeveynlerinin görüşlerinin incelendiği ve destek eğitim hizmetleri ile ilgili yürütülen çeşitli araştırmalar bulunmaktadır. Yapılan bu araştırmada ise OSB olan çocuklara sahip annelerin çocuklarına sunulan destek eğitim hizmetlerini ile ilgili deneyimlerinin kendi görüşlerine dayalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde tasarlanmış olup çalışma grubu ölçüt örneklem modeli ile belirlenmiştir. Çalışma grubunu çocuğu destek eğitim hizmeti alan 38 anne oluşturmuştur.Araştırmanın veri toplama sürecinde görüşmelerden yararlanılmıştır. Betimsel analiz sonucu elde edilen bulgular, araştırmanın alt problemleri çerçevesinde tablolar ile sunulmuş ve alıntılarla desteklenmiştir.
Araştırmanın sonucunda annelerin çocuklarının eğitim alma sürecinde bilgilendirilmeye ve bu konuda kendilerine eğitim verilmesi üzerine ifadelerine ulaşılmıştır. Çocuklarının eğitim hayatında aktif rol almak isteyen annelerin okul yönetimi, sınıf öğretmeni, destek eğitim hizmetleri sunan öğretmenler vb çocuğunun eğitim hayatında yer alan bireylerin işbirliği içerisinde süreci yönetmeleri gerektiği düşüncesinde oldukları da araştırmanın dikkat çeken sonuçlarından olmuştur.

Keywords

Otizm Spektrum Bozukluğu, Destek Eğitim Hizmetleri, Ebeveyn, Özel Eğitim

References

• Al-Zoubii, S., & Rahman, M. (2012). The effect of resource room on improving reading and arithmetic skills for learners with learning disabilities. The. International Journal of Scientific Research in Education, 4(5), 269-277.
• Aslan, Y., Cihan, H., & Altın, D. (2014). Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuk sahibi annelerin deneyimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 50(13), 96-111.
• Barge, J., & Loges, W. (2003). Parent, student, and teacher perceptions of parental ınvolvement. Journal of Applied Communication Research, 2( 31), 140-163.
• Batu, S., & Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma. (6. Baskı b.). Ankara.: Kök Yayıncılık.
• Bilgin, H., & Kucuk, L. (2010). Raising an autistic child: Perspectives from Turkish Mothers. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing(23), 92-98.
• Cavkaytar, A. (2016). Otizm spektrum bozuklukları aile bilgilendirme rehberi. . Ankara: Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Cavkaytar, A., Batu, S., & Beklan Çetin, O. (2008). Perspectives of Turkish mothers on having a child with developmental disabilities. International Journal of Special Education,(23), 102-109.
• Cavkaytar, A., Ceyhan , E., Adıgüzel, O., Uysal, H., & Garan, Ö. (2012). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin eğitim ve destek ihtiyaçlarının araştırılması. Türkiye Online Nitel Sorgu Dergisi, 4(3), 79-99.
• Cavkaytar, A., Çelik, S., Bozkuş, G., Bozkurt, S., & Tomris, G. (2014). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ailelerle gerçekleştirilen ‘ailelerle el ele’ aile eğitim programı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü. .
• Cömert, D., & Güleç, H. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımının önemi: öğretmen-aile-çocuk ve kurum. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6), 131-145.
• Çağlar, N. (2017). İlköğretim kurumlarındaki “destek eğitim odası (DEO)” uygulamasına ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi. . Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelenk, S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişki . Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(23).
• Datta, P. (2015). An exploration into the support services for students with a mild intellectual disability. International Journal of Inclusive Education, 3(19), 235-249.
• DeMeyer, M. (1979). Parents and children in autism. Washington: Winston.
• Dillenburger, K. K. (2010). Living with children diagnosed with autistic spectrum disorder: Parental and professional views. British Journal of Special Education(37), 14-23.
• Gray, D. (2002). Ten years on: a longitudinal study of families of children with autism. Journal of Intellectual. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 27, 215-222.(27), 215-222.
• Hebert, E., & Koulouglioti, C. (2010). Parental beliefs about cause and course of their child’s autism and outcomes of their beliefs. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 149-163.
• Kale, M., & Demir, S. (2017). ilkokullardaki destek oda eğitiminin Türkçe ve matematik derslerindeki başarı üzerindeki etkisinin incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi,, 4(10), 48-58.
• Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,, 1(9), 69-83.
• Koydemir, S., & Tosun, Ü. (2009). Impact of autistic children on the lives of mothers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2534-2540.
• Köroğlu, E. (2013). DSM-5 tani ölçütleri. . Ankara: Boylam Psikiyatri Enstitüsü.
• Kurt, O. (2006). Otistik Özellik Gösteren Çocuklara Zincirleme Serbest Zaman Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin ve Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Gömülü Öğretimle Sunulmasının Etkililik ve Verimliliklerinin Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi,Eskişehir.
• LaRocque, M., Kleiman, I., & Darling, S. (2011). Parental involvement: The missing link in school achievement. Preventing School Failure, 3(55), 115-122.
• Meral, B., & Cavkaytar, A. (2012). A Study on Social Support Perception of Parents who Have Children with Autism. 124-135.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2006/05/2006 adresinden alındı
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/Mevzuat/ozel|yon_SON/ozelegitimyonetmelikSON.htm adresinden alındı
• Minke, K., Sheridan, S., Kim, E., & Ryoo, J. (2014). Congruence in parent-teacher relationships the role of Shared Perceptions, . The Elementary School journal.
• Nealy, C., O'hare, L., Powers, J., & Swick, D. (2012). The Impact of Autism Spectrum Disorders on The Family: A Qualitative Study of Mothers‘ Perspectives‘‘,. Journal of Family Social Work, 3(15), 187–201.
• Rettig, M. (2011). Play behaviors of young children with autism; characteristics and interventions. Focus on Autistic Behavior, 9(5), 1-6., 5(9), 1-6.
• Sarı, H., & İlik, Ş. (2014). Öğretmenler, Uzmanlar, Aileler için Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme, Uygulama, Değerlendirme. Ankara: Eğiten Kitap.
• Schopler, E., Lansing, M., & Waters, L. (1938). Individualized assessment and treatment for autistic and developmentally disabled children. Vol.III. Teaching activities for autistic children. Baltimore: University Park Press.
• Semiz, N. (2018). Özel gereksinimli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulamalarına ilişkin öğretmen ve aile görüşlerinin belirlenmesi. . Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Starr, E., & Foy, J. (2012). In Parents‘ Voices: The Education of Children with Autism Spectrum Disorders. Remedial and Special Education, 4(33), 207-216.
• Stinson, M., & Kluwin, T. (2003). Educational consequences of alternative school placements. Inü. A. Marschark içinde, Oxford handbook of deaf studies, language and education (s. 52-64). New York,: Oxford University Press.
• Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2008). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Yaklaşımlar, Yöntemler, Teknikler. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Ünal, H. (2008). Birlikte Eğitim Ortamındaki Zihinsel Yetersizlikten Etkilenmiş Öğrencilere Destek Eğitim Odasında Verilen Destek Eğitimin Etkililiği. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Wimpory, D., Hobson, R., Williams, J., & Nash, S. (2000). Are infants with autism socially engaged? A study of recent retrospective parental reports. Journal of Autism and Developmental Disorders, 525-536.