Kronik Hastaların Metabolik Sendrom Bilgi Düzeyleri ve Farkındalıkları

Year 2024, , 35 - 42, 29.04.2024

Zahide Akeren , Vahide Semerci Çakmak , Hatice Demirağ

https://doi.org/10.25048/tudod.1423727

Abstract

Amaç: Araştırma kronik hastaların metabolik sendrom bilgi ve farkındalıklarının incelenmesi amacıyla gerçekleştirildi.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma kesitsel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri 14 Kasım 2023- 12 Ocak 2024
tarihleri arasında ‘Hasta Tanıtım Formu’ ve ‘Metabolik Sendrom Bilgi ve Farkındalık Ölçeği’ (MSBFÖ) kullanılarak kartopu örnekleme
yöntemiyle toplandı. Tanımlayıcı istatistikler için ortalama, standart sapma, min-maks değerler, sayı ve yüzde kullanıldı. Verilerin
analizinde tanımlayıcı istatistikler, Independent samples t test, One-Way ANOVA testi kullanıldı.
Bulgular: Hastaların %31,7’si 50-79 yaş arası, %66,0’sı kadın, %38,3’ü üniversite ve üzeri mezunu, %53,1’i evli ve %66,0’sı şehir
merkezinde yaşamaktadır. Katılımcıların %26,1’inin hipertansiyon, %21,5’inin diyabetes mellitus, %17,5’inin solunum hastalığının
olduğu belirlendi. Ayrıca katılımcıların %35,6’sının hastalık süresinin 1-5 yıl arasında olduğu, %61,1’inin düzenli olarak ilaç kullandığı
ve %58,4’ünün diyetine uymadığı bulundu. Hastaların MSBFÖ puan ortalaması 49,38±10,67 (min=14 ve max=70) olduğu saptandı.
Hastaların yaş, eğitim durumu, çalışma durumu, hastalık süresi, düzenli ilaç kullanma ve diyetine uyma durumu ile MSBFÖ toplam
puan ortalaması arasında anlamlı fark bulundu (p<0.05).
Sonuç: Sonuç olarak kronik hastalığa sahip bireylerin metabolik sendrom bilgi ve farkındalıklarının orta düzeyin üzerinde olduğu tespit
edildi. Yaşam tarzı değişiklikleri MetS insidansını azaltmak için etkili bir strateji olduğundan, kronik hastalarda bilgi düzeylerinin ve
farkındalıklarının artırılması, yaşam tarzlarının iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

Keywords

Metabolik sendrom, kronik hastalık, bilgi, farkındalık

Metabolic Syndrome Knowledge Levels and Awarenesses of Chronic Patients

Abstract

Aim: The study was carried out descriptive-analytically to examine the knowledge and awareness of metabolic syndrome of chronic
patients.
Material and Methods: In this study, a cross-sectional survey model was used. The data was collected through snowball sampling
between November 14, 2023, and January 12, 2024, using the ‘Patient Introduction Form’ and ‘Metabolic Syndrome Knowledge and
Awareness Scale’ (MSKAS). Mean, standard deviation, min-max values, number and percentage were used for descriptive statistics.
Descriptive statistics, Independent samples t test, One-Way ANOVA test were used to analyse the data.
Results: Of the patients, 31.7% were between 50-79 years of age, 66.0% were female, 38.3% had a university degree or higher, 53.1%
were married and 66.0% lived in the city centre. It was determined that 26.1% of the participants had hypertension, 21.5% had diabetes,
and 17.5% had respiratory disease. It was also found that 35.6% of the participants had a disease duration of 1-5 years, 61.1% regularly
used medication, and 58.4% did not follow their diets. The mean MSKAS score of the patients was 49.38±10.67 (min=14 and max=70).
A significant difference was found between age, educational status, employment status, disease duration, regular medication use and
dietary adherence and mean total score of the MSKAS (p<0.05).
Conclusion: Metabolic syndrome knowledge and awareness of individuals with chronic diseases were found to be above average. Since
lifestyle changes are an effective strategy to reduce the incidence of MetS, increasing the level of knowledge and awareness of chronic
patients may help to improve their lifestyles.

Keywords

Metabolic syndrome, chronic disease, knowledge, awareness

References

• 1. Fahed G, Aoun L, Bou Zerdan M, Allam S, Bou Zerdan M, Bouferraa Y, Assi HI. Metabolic Syndrome: Updates on Pathophysiology and Management in 2021. Int J Mol Sci. 2022;23(2):786.
• 2. Parikh RM, Mohan V. Changing definitions of metabolic syndrome. Indian J Endocrinol Metab. 2012;16(1):7-12.
• 3. McCracken E, Monaghan M, Sreenivasan S. Pathophysiology of the metabolic syndrome. Clin Dermatol. 2018;36(1):14-20.
• 4. Gigante A, Iannazzo F, Navarini L, Sgariglia MC, Margiotta DPE, Vaiarello V, Foti F, Afeltra A, Cianci R, Rosato E. Metabolic syndrome and adipokine levels in systemic lupus erythematosus and systemic sclerosis. Clin Rheumatol. 2021;40(10):4253-4258.
• 5. Sayın FK, Kuşdemir S, Büyüksütçü G, Çetinkaya ŞM, Seyfi S, Zeren E. Tip 2 diyabetli obez bireylerin yeme farkındalığı düzeyleri ile metabolik parametreleri arasındaki ilişki. Turk J Diab Obes. 2019;3(2):93-98.
• 6. Keleş P, Temizkan Ş, Özderya A, İlikhan S, Orbay E. Genç erişkinlikte başlayan obezitenin metabolik parametrelere etkisi. Turk J Diab Obes. 2017;1(1):20-25.
• 7. Peña-Jorquera H, Cid-Jofré V, Landaeta-Díaz L, Petermann- Rocha F, Martorell M, Zbinden-Foncea H, Ferrari G, Jorquera-Aguilera C, Cristi-Montero C. Plant-Based Nutrition: Exploring Health Benefits for Atherosclerosis, Chronic Diseases, and Metabolic Syndrome-A Comprehensive Review. Nutrients. 2023;15(14):3244.
• 8. Cozma A, Sitar-Taut A, Orăşan O, Leucuta D, Alexescu T, Stan A, Negrean V, Sampelean D, Pop D, Zdrenghea D, Vulturar R, Fodor A. Determining Factors of Arterial Stiffness in Subjects with Metabolic Syndrome. Metab Syndr Relat Disord. 2018;16(9):490-496.
• 9. He Y, Wu W, Wu S, Zheng HM, Li P, Sheng HF, Chen MX, Chen ZH, Ji GY, Zheng ZD, Mujagond P, Chen XJ, Rong ZH, Chen P, Lyu LY, Wang X, Xu JB, Wu CB, Yu N, Xu YJ, Zhou HW. Linking gut microbiota, metabolic syndrome and economic status based on a population-level analysis. Microbiome. 2018;6(1):172.
• 10. Akeren Z, Kaya O. Üniversite öğrencilerinde günlük alınan besin öğeleri dağılımının ve metabolik sendrom riskinin belirlenmesi: Bayburt Üniversitesi örneği. Turk J Diab Obes. 2023;3:231-239.
• 11. Alberti KG, Zimmet P, Shaw J, IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The metabolic syndrome-a new worldwide definition. Lancet. 2005;366(9491):1059-1062.
• 12. Açikgöz B, Zorlu İ, Ekemen A, Bayraktaroğlu T, Ayoğlu FN. Tip 2 Diyabetlilerde Metabolik Kontrol ve Komplikasyonlarla Segmental Vücut Yağ Dağılımı Arasındaki İlişki. Turk J Diab Obes. 2019;3(1):23-30.
• 13. Castro-Barquero S, Ruiz-León AM, Sierra-Pérez M, Estruch R, Casas R. Dietary Strategies for Metabolic Syndrome: A Comprehensive Review. Nutrients. 2020;12(10):2983.
• 14. Mozumdar A, Liguori G. Persistent increase of prevalence of metabolic syndrome among U.S. adults: NHANES III to NHANES 1999-2006. Diabetes Care. 2011;34(1):216-219.
• 15. Arslan M, Atmaca A, Ayvaz G, Başkal N, Beyhan Z, Bolu E. Metabolik Sendrom Kılavuzu. Ankara: Türk Endokrinol Metab Dern 2009;7-16.
• 16. Üçler R. Metabolik sendrom. Tıp Araştırmaları Derg. 2014;12(3):153-157.
• 17. Seo Y, Kim JS, Park ES, Ryu E. Assessment of the awareness and knowledge of cancer survivors regarding the components of metabolic syndrome. Plos One. 2018;13(6):e0199142.
• 18. Kim JS, Lee R, Kim M, Seo Y. Oncology nurses’ knowledge and awareness on metabolic syndrome in cancer survivors and the perceived barriers to the provision of related care: A mixed‐method study. Eur. J. Cancer Care. 2020;29(2):e13227.
• 19. Verma A, Mehta S, Mehta A, Patyal A. Knowledge, attitude and practices toward health behavior and cardiovascular disease risk factors among the patients of metabolic syndrome in a teaching hospital in India. J Fam Med Prim Care. 2019;8(1):178-183.
• 20. Mayer DK, Nasso SF, Earp JA. Defining cancer survivors, their needs, and perspectives on survivorship health care in the USA. Lancet Oncol. 2017;18:e11-e18.
• 21. Sepucha KR, Belkora JK, Mutchnick S, Essermann LJ. Consultation planning to help breast cancer patients prepare for medical consultations: effect on communication and satisfaction for patients and physicians. J Clin Oncol. 2002;20:2695-2700.
• 22. Bayramova N, Karadakovan A. Kronik hastalığı olan bireylerin umutsuzluk durumlarının incelenmesi. Atatürk Üniv Hemşire Yüksek Derg. 2004;7(2):39-47.
• 23. Hacıhasanoğlu R, Karakurt P, Yıldırım A, Uslu S. Bir sağlık ocağına başvuran kronik hastalığı olan bireylerde anksiyete ve depresyon. TAF Prev Med Bull. 2010;9(3):209-216.
• 24. Karaman ME, Akbulut T. Metabolik Sendrom Bilgi ve Farkındalık Ölçeği (MSBFÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Akdeniz Spor Bilim Derg. 2023;6(2):497-506.
• 25. George D, Mallery P. IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge. 2019.
• 26. Lewis SJ, Rodbard HW, Fox KM. Grandy S, SHIELD Study Group. Self‐reported prevalence and awareness of metabolic syndrome: findings from SHIELD. Int J Clin Pract. 2008;62(8):1168-1176.
• 27. Nadas J, Putz Z, Jermendy G, Hidvégi T. Public awareness of the metabolic syndrome. Diabetes Res Clin Pract. 2007;576(1):155-156.
• 28. Wądołowska L, Danowska-Oziewicz M, Stewart-Knox B, de Almeida MDV. Differences between older and younger Poles in functional food consumption, awareness of metabolic syndrome risk and perceived barriers to health improvement. Food Policy. 2009;34(3):311-318.
• 29. Emiral GO, Tozun M, Atalay BI, Goktas S, Dagtekin G, Aygar H, Tirpan K. Assessment of knowledge of metabolic syndrome and health literacy level among adults in Western Turkey. Niger J Clin Pract. 2021;24(1):28-37.