Küçük Ölçekli Tarihi Eserlerin Fotogrametri Yöntemi ile 3B Modellenmesi ve WEB Tabanlı Görselleştirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 20 - 28, 30.06.2023

Mustafa Emre Döş , Abdurahman Yasin Yiğit

https://doi.org/10.53030/tufod.1293789

Cited By: 1

Öz

Anadolu çok eski çağlardan beri birçok kültüre ve topluma ev sahipliği yapmıştır. Bu durum kültür zenginliği açısından zenginlik sağlamış ve kültürler arası etkileşimler sonucunda kültürel miras eserlerin bu coğrafyada fazla olmasına katkı sağlamıştır. Bu kültürlerin incelenip anlaşılması ve gelecek nesillere aktarılması için korunmaları gerekmektedir. Ancak kültürel miraslar doğal veya yapay birçok sebepten dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte bütün bu tehlikelerin önüne geçilebilmesi ve bunların gelecek nesillere aktarılabilmesi için kültürel mirasların belgelenmesi sorununa fotogrametrik yöntemler klasik yöntemlerle hibrit kullanılır hale gelmiştir. Literatürde fotogrametrik yöntemler klasik yöntemlere göre zaman, maliyet, doğruluk vb. kriterler açısından avantajlarını kanıtlamışlardır. Son zamanlarda fotogrametrik yöntemlerle modellenerek belgelenmesinin yanında WEB tabanlı görselleştirme sayesinde kültürel mirasların uluslararası tanıtımı söz konusu olmuştur. Bu çalışmada nispeten diğer eserler göre daha az çalışılan küçük ölçekli eserler ele alınarak kültürel eserlerin belgelemenin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca kültürel mirasların belgelenmesinin yanında WEB tabanlı görselleştirmeyle e-müze gibi sanal ortamlara envanter oluşturularak uluslararası düzeyde tanıtımına katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fotogrametri, SfM, tarihi eser, 3B modelleme, WEB tabanlı görselleştirme

3D Modeling and Web Based Visualization of Small-Scale Historical Artifacts with Photogrammetry Method

Öz

Anatolia has been home to many cultures and societies since ancient times. This situation has provided richness in terms of cultural richness and contributed to the high number of cultural heritage artifacts in this geography as a result of interactions between cultures. These cultures need to be protected in order to be examined and understood and passed on to future generations. However, cultural heritage is in danger of extinction due to many natural or artificial reasons. Nowadays, with the developing technology, photogrammetric methods have become hybrid with classical methods for the problem of documenting cultural heritage in order to prevent all these dangers and to transfer them to future generations. In the literature, photogrammetric methods have proven their advantages in terms of time, cost, accuracy, etc. compared to classical methods. Recently, in addition to the documentation of cultural heritage by modeling with photogrammetric methods, there has been international promotion through WEB-based visualization. In this study, the importance of documenting cultural artifacts is emphasized by considering small-scale artifacts that are relatively less studied than other artifacts. In addition to the documentation of cultural heritage, WEB-based visualization has contributed to the international promotion of cultural heritage by creating an inventory for virtual environments such as e-museums.

Anahtar Kelimeler

Photogrammetry, SfM, historical artifacts, 3D modelling, WEB-based visualization

Kaynakça

• Reale, D., Noviello, C., Verde, S., Cascini, L., Terracciano, G., & Arena, L. (2019). A multidisciplinary approach for the damage analysis of cultural heritage: the case study of the St. Gerlando Cathedral in Agrigento. Remote Sensing of Environment, 235.
• Ulvi, A., Yakar, M., Yiğit, A. Y., & Kaya, Y. (2019). The Use of Photogrammetric Techniques in Documenting Cultural Heritage. The Example of Aksaray Selime Sultan Tomb. Universal Journal of Engineering Science, 7(3), 64-73.
• Yakar, M., Yıldız, F., & Yılmaz, H. M. (2005). Tarihi ve Kültürel Miraslarin Belgelenmesinde Jeodezi Fotogrametri Mühendislerinin Rolü. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, Türkiye.
• Polat, N., Önal, M., Kaya, Y., Memduhoğlu, A., Kaya, N., Ulukavak, M., Mutlu, S., & Mutlu, S. (2021). Harran Ören Yeri Kazısında Bulunan kabartma Yazıların Üç Boyutlu Olarak Modellenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(2), 594-601.
• Cömert, R., Avdan, U., & Şenkal, E. (2012). İnsansız Hava Araçlarının Kullanım Alanları ve Gelecekteki Beklentiler. IV. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL-CBS 2012), 16-19, Zonguldak.
• Tercan, E. (2017). İnsansız Hava Aracı Kullanılarak Antik Kent ve Tarihi Kervan Yolunun Fotogrametrik Belgelenmesi: Sarıhacılar Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(3), 633-642. DOI: 10.21923/jesd.315232.
• Kaya, Y., & Yiğit, A. Y. (2020). Dijital El Kameraları Kullanılarak Kültürel Mirasın Belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 2(2), 33-38.
• Ozimek, A., Ozimek, P., Skabek, K., & Labedz, P. (2021). Digital Modelling and Accuracy Verification of a Complex Architectural Object Based on Photogrammetric Reconstruction. Buildings, 11(5)
• Güleç Korumaz, A., Dülgerler, O. N., & Yakar, M. (2011). Kültürel Mirasın Belgelenmesinde Dijital Yaklaşımlar. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 26(3), 67-83.
• Kaya, Y., Polat, N., Şenol, H. İ., Memduhoğlu, A., & Ulukavak, M. (2021). Arkeolojik kalıntıların belgelenmesinde yersel ve İHA fotogrametrisinin birlikte kullanımı. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 3 (1), 9-14. DOI: 10.53030/tufod.899089.
• Hamal, S. N. G., Sarı, B., & Ulvi, A. (2020). Using of Hybrid Data Acquisition Techniques for Cultural Heritage A Case Study of Pompeiopolis. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 2(2), 55-60.
• Döş, M. E., Yiğit, A. Y., & Uysal, M. (2021). Documenting historical monuments using smartphones: a case study of Fakih Dede Tomb, Konya. Mersin Photogrammetry Journal, 3(2), 53-60. 10.53093/mephoj.1026039.
• Yakar, M., Uysal, M., Toprak, A. S., & Polat, N. (2013). 3D modeling of historical doger caravansaries by digital photogrammetry. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 5(2).
• Kaya, Y., & Temel, D. (2022). Cep Telefonu Kameralarından Elde Edilen Görüntüler ile Kültürel Miras Eserlerinin Modellenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 17-22. DOI: 10.53030/tufod.1101427.
• Kaya, Y., Polat, N., Şenol, H. İ., Memduhoğlu, A., & Ulukavak, M. (2021). Arkeolojik kalıntıların belgelenmesinde yersel ve İHA fotogrametrisinin birlikte kullanımı. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 3(1), 9-14. DOI: 10.53030/tufod.899089.
• Yakar, M., & Dogan, Y. (2019). 3D Reconstruction of Residential Areas with SfM Photogrammetry. In Advances in Remote Sensing and Geo Informatics Applications: Proceedings of the 1st Springer Conference of the Arabian Journal of Geosciences (CAJG-1), 73-75, Tunisia, Springer International Publishing.
• Şenol, H. İ., & Orman, E. (2022). Diyarbakır Mardin Kapı’nın Yersel Fotogrametri Yöntemiyle 3B Belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 1-6. DOI: 10.53030/tufod.1099940.
• Oruç, M. E. (2021). Küçük objelerin modellenmesinde videogrametri ve fotogrametri yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 3(2), 62-68. DOI: 10.53030/tufod.1019385
• Kaçarlar, Z., & Hamal, S. N. G. (2021). Küçük Objelerin Üç Boyutlu (3B) Modellenmesinde Yersel Lazer Tarama (YLT) Tekniği. Türkiye Lidar Dergisi, 3(2), 65-70. 10.51946/melid.982814
• Yilmaz, H. M., Yakar, M., & Yildiz, F. (2008). Digital photogrammetry in obtaining of 3D model data of irregular small objects. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37, 125-130.
• Amazon, Samsung Galaxy A52 (2023). https://www.amazon.com/dp/B09859RY5M?tag=gsmarena093-20&linkCode=osi&th=1. (Erişim Tarihi, 5 Mayıs 2023).
• Agisoft (2023). Agisoft Metashape User Manual Professional Edition, Version 1.8; Agisoft LLC: St. Petersburg, Russia, p. 195. (Erişim Tarihi, 5 Mayıs 2023).
• Kaya, Y., & Temel, D. (2022). Cep Telefonu Kameralarından Elde Edilen Görüntüler ile Kültürel Miras Eserlerinin Modellenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 17-22. DOI: 10.53030/tufod.1101427
• Kaya, Y., Şenol, H. İ., & Polat, N. (2021). Three-dimensional modeling and drawings of stone column motifs in Harran Ruins. Mersin Photogrammetry Journal, 3(2), 48-52. DOI: 10.53093/mephoj.1012937
• Kabadayı, A. (2022). Maden Sahasının İnsansız Hava Aracı Yardımıyla Fotogrametrik Yöntemle Haritalanması. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 4(1), 19-23. DOI: 10.51534/tiha.1130929
• Polat, N., & Kaya, Y. (2021). Investigation of the Performance of Different Pixel-Based Classification Methods in Land Use/Land Cover (LULC) Determination. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 3(1), 1-6. DOI: 10.51534/tiha.829656
• Erdoğan, A., Kabadayı, A., & Akın, E. S. (2021). Kültürel Mirasın Fotogrametrik Yöntemle 3B Modellenmesi: Karabıyık Köprüsü Örneği. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 3(1), 23-27. DOI: 10.51534/tiha.911147
• Oruç, M. E., & Öztürk, İ. L. (2021). Usability of Terrestrial Laser Technique in Forest Management Planning. Türkiye Lidar Dergisi, 3 (1), 17-24. DOI: 10.51946/melid.922948
• Polat, N., Çokoğullu, S., Memduhoğlu, A., Ulukavak, M., Şenol, H. İ., Oral, M., Karaçizmeli, M., & Marangoz, Ö. (2021). İHA Fotogrametrisinin Arkeolojik Yüzey Araştırmalarına Katkılarının İncelenmesi. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, (28), 175-186. DOI: 10.22520/tubaar.2021.28.009
• Hamal, S. N. G. (2022). Accuracy of digital maps produced from UAV images in rural areas. Advanced UAV, 2(1), 29–34.
• Oruç, M. E., & Baş, G. (2021). Kompleks Yapı ve Alanlarda Yersel Lazer Tarama Teknolojisinin Kullanımı. Türkiye Lidar Dergisi, 3(2), 39-47. DOI: 10.51946/melid.994467
• Yakar, M., & Doğan, Y. (2017). Mersin Silifke Mezgit Kale Anıt Mezarı fotogrametrik rölöve alımı ve üç boyutlu modelleme çalışması. Geomatik, 2(1), 11-17.
• Kabadayı, A., & Erdoğan, A. (2022). Application of terrestrial photogrammetry method in cultural heritage studies: A case study of Seyfeddin Karasungur. Mersin Photogrammetry Journal, 4(2), 62-67. DOI: 10.53093/mephoj.1200146
• Fidan, D., Oruç, M. E., Hamal, S. N. G., & Fidan, Ş. (2022). Tersine Mühendislik Uygulamalarında Yersel Lazer Tarayıcıların Kullanım Olanaklarının Araştırılması; Klasik Otomobiller Örneği. Türkiye Lidar Dergisi, 4(1), 1-10. DOI: 10.51946/melid.1109529
• Ulvi, A., Yakar, M., Toprak, A. S., & Mutluoglu, O. (2015). Laser Scanning and Photogrammetric Evaluation of Uzuncaburç Monumental Entrance. International Journal of Applied Mathematics Electronics And Computers, 3(1), 32-36. DOI: 10.18100/İjamec.41690
• Yakar, M., & Omar, M. (2016). Yersel fotogrametrik yöntem ile ibadethanelerin modellenmesi. Selçuk Teknik Online Dergisi, 15, 2-20162.
• Hamal, S. N. G., & Ulvi, A. (2022). 3B Kent Modelleri oluşturma sürecinde İHA fotogrametrisi ve CBS entegrasyonu: Mersin Üniversitesi Çiftlikköy Kampüsü Örneği. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 4(2), 97-105. DOI: 10.56130/tucbis.1208096
• Kabadayı, A., & Uysal, M. (2020). Çok yüksek çözünürlüklü İHA verilerinden bina tespiti. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 2(2), 43-48.
• Schenk, T. (2005). Introduction to Photogrammetry. Department of Civil and Environmental Engineering and Geodetic Science, The Ohio State University: Columbus, OH, USA, 79–95.
• Döş, M. E., & Yiğit, A. Y. (2022). Tarihi minberlerin fotogrametri yöntemi ile belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(2), 58-65. DOI: 10.53030/tufod.1197086
• Westoby, M. J., Brasington, J., Glasser, N. F., Hambrey, M. J., & Reynolds, J. M. (2012). ‘Structure from-Motion’ photogrammetry: a low-cost, effective tool for a geoscience applications. Geomorphology, 179, 300-314.
• Aicardi, I., Chiabrando, F., Maria Lingua, A., & Noardo, F. (2018). Recent trends in cultural heritage 3D survey: The photogrammetric computer vision approach. Journal of Cultural Heritage, 32, 257-266. doi: DOI: 10.1016/j.culher.2017.11.006.
• Yılmaz, H. M., Yakar, M., & Yildiz, F. (2008). Digital photogrammetry in obtaining of 3D model data of irregular small objects. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37, 125-130.
• Snavely, N., Seitz, S. M., & Szeliski, R. (2008). Modeling the World from Internet Photo Collections. Int J Comput Vis, 80, 189–210. DOI: 10.1007/s11263-007-0107-3.
• Büyükdemircioğlu, M., Kocaman, S., & Işikdağ, Ü. (2018). 3 Boyutlu Şehir Modeli Oluşturma ve Web-Tabanlı Görselleştirme. Vll. Uzaktan Algılama-Cbs Sempozyumu (Uzal-Cbs 2018), 18-21 Eylül 2018, Eskişehir.
• Schultz, R. B., Kerski, J. J., & Patterson, T. C. (2008). The use of virtual globes as a spatial teaching tool with suggestions for metadata standards. Journal of Geography, 107(1), 27- 34.
• Ernst, F., Şenol, H. İ., Akdağ, S., & Barutcuoglu, Ö. (2021). Virtual Reality for City Planning. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 6(3), 150-160. DOI: 10.46578/humder.941015
• https://sketchfab.com/ (Erişim Tarihi, 5 Mayıs 2023).
• England, H. (2017). Photogrammetric applications for cultural heritage. Guidance for Good Practice. Swindon. Historic England.
• Stathopoulou, E. K. Welponer, M., & Remondino, F. (2019). Open-Source Image-Based 3d Reconstruction Pipelines: Review, Comparison and Evaluation. In Proceedings of the 6th International Workshop Low Cost 3D—Sensors, Algorithms, Applications, Strasbourg, France, 2–3 December 2019, XLII-2/W17, 331–338.
• Rahaman, H., & Champion, E. (2019). To 3D or not 3D: Choosing a photogrammetry workflow for cultural heritage groups. Heritage, 2(3), 1835-1851.
• Agisoft Metashape (2023). Available online: https://www.agisoft.com/pdf/metashape_comparison.pdf (Erişim Tarihi, 5 Mayıs 2023).