ÇİNGENE MİTOLOJİSİNİN MODERN BİR ANLATISI: YERE DÜŞEN DUALAR

Yıl 2024, Sayı: 41, 149 - 164, 09.11.2024

Özlem Sürücü

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1365055

Öz

Mitolojik anlatılara ait unsurların güncel edebiyatta yeniden görünüm kazanması, postmodernizmin açtığı yolla gerçekleşir. Çağdaş Türk edebiyatının adından söz ettiren yazarlarından biri olan Sema Kaygusuz, Yere Düşen Dualar adlı romanını mitolojik öğelerle örmüştür. Postmodern bir anlayışla yazılmış olan bu eserde Çingene mitolojisinin belli başlı varlıkları ve unsurları metinlerarası bağlamda yeni kurgularla metne dâhil edilmiştir. Söz konusu kurgularda kimi zaman mitolojik bir karakterin yalnızca ismini ödünç alan Kaygusuz, kimi zaman mitolojik bir unsuru bağlamından kopararak farklı olay örgüleriyle esere taşımıştır. Bazen de aynı isimle yarattığı karakterleri mitolojik arka plana sadık kalarak işlemiş, bunu yaparken de okuru bizzat Çingene mitolojisine yönlendirmiştir. Bu çalışmada Yere Düşen Dualar adlı romanda Çingene mitolojisinin metinlerarası bağlamda işlenişi, mitolojik varlıklar ve unsurların incelemesiyle birlikte verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, postmodernizm, Yere Düşen Dualar, Sema Kaygusuz, Çingene mitolojisi.

A Modern Narrative of Gypsy Mythology: Yere Düşen Dualar

Öz

Postmodernism paved the way for the reappearance of the elements of mythological narratives in contemporary literature occurs. Sema Kaygusuz, one of contemporary Turkish literature authors, used mythological elements in her novel Yere Düşen Dualar. This work, written from a postmodern understanding, includes the main beings and elements of gypsy mythology while creating new fictions in the intertextual context. In these fictions, Kaygusuz sometimes uses only the name of a mythological character, sometimes she takes a mythological element out of its context and brings it into the work with a different plot. She sometimes, remains faithful to the mythological background and treats the characters created with the same names, thereby directing the reader to the Gypsy Myth itself. This paper analyses the mythological creatures and elements and discusses in the intertextual context the treatment of the Gypsy Mythology in the novel Yere Düşen Dualar.

Anahtar Kelimeler

Intertextuality, postmodernism, Yere Düşen Dualar, Sema Kaygusuz, Gypsy mythology.

Kaynakça

• Akay, A. (2002). Postmodern Görüntü. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Alpan, C. ve Gümüş, S. (2009). Ağacın Gözüne Bakmak. Notos Öykü, (18), 73-78.
• Berger, H. (2000). Çingene Mitolojisi (M. Y. Sağlam, Çev.). İstanbul: Ayraç Yayınları.
• Best, S. ve Kellner, D. (2011). Postmodern Teori (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Campbell, J. (1994). Yaratıcı Mitoloji (K. Emiroğlu, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Campbell, J. (2019). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (S. Gürses, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Dişçi, Z. (2023). Uygarlık ve Huzursuzluklar: Sema Kaygusuz’un Eserlerinde Uygarlığa Eleştirel Bir Bakış. İstanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 63(2), 478-502.
• Ecevit, Y. (2004). Orhan Pamuk’u Okumak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (2018). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eliade, M. (2016). Mitlerin Özellikleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Gümüş, S. (2019). Modernizm ve Postmodernizm. İstanbul: Can Yayınları.
• György, R.F. ve Karsai, E. (2001). Cigány-Magyar, Magyar-Cigány Szótár. Budapest: Kossuth Kiadó.
• İnci, H. (2006). Mistik Bir Büyüme Romanı: Yere Düşen Dualar. Cumhuriyet Kitap, (838), 5-6.
• Kavukçu, C. (2000). Sandık Lekesi. Cumhuriyet Kitap, (543), 16.
• Kaygusuz, S. (2006). Yere Düşen Dualar. İstanbul: Doğan Kitap.
• Lecouteux, C. (2018). Dictionary of Gypsy Mythology. USA: Inner Traditions.
• Lucy, N. (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı (A. Aksoy, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lyotard, J.-F. (1990). Postmodern Durum (A. Çiğdem, Çev.). İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Ormancı, G. (2006). Sema Kaygusuz-Yere Düşen Dualar. Varlık Kitap Eki, (168), 1-3.
• Öztop, E. (2006). Sema Kaygusuz - İyi ve Kalıcı Edebiyat Metni Üretmekten Başka Amacım Olmadı. Hürriyet Gösteri Sanat Edebiyat Dergisi, (280), 50-52.
• Pabano, F. M. (2007). Historia y Costumbres de los Gitanos. Barcelona: Montaner y Simón Editores.
• Wlislocki, H. von (1890). Vom Wandernden Zigeunervolke. Hamburg: Actien-Gesellschaft.
• Wlislocki, H. von (1891). Volksglaube und Religiöser Brauch der Zigeuner. Münster: Aschendorfschen Buchhandlung.
• Wlislocki, H. von (1892). Aus dem inneren Leben der Zigeuner. Berlin: Verlag von Emil Felber.
• Woloch, C. (2014). Tzigane: Le Poème Gitan. Paris: Editions L’Harmattan.
• Yener, L. (2010). Sema Kaygusuz: Hikâyeden Romana (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, E. (2021). Sema Kaygusuz’un Öykülerinde Kültürel Bellek. Edebi Eleştiri Dergisi, 5(2), 495-510.